ماجرای هیاهوی «بی‌بی‌سی» علیه «برکت»

 

 

با تمام توانشان تلاش می‌کنند همت و حمیت و غیرت جوانان این سرزمین را به زیر سؤال برند. حالا هم تولید واکسن داخلی بهانه‌ای شده است تا با مقایسه آن با محصولات خارجی، جبهه دیگری را برای اعتمادستیزی در جامعه ایجاد کنند.شبکه بی‌بی‌سی فارسی، پیشقراول این میدان، به‌تازگی با طرح چند شبهه به‌ظاهر علمی کوشیده است آخرین تیر‌های مانده در ترکش خود را برای ایجاد رعب و تشویش در جامعه ما پرتاب کند.مدیر اجرایی طرح واکسن کوو ایران برکت در گفتگویی به برخی از این شبهه‌ها پاسخ گفته است.

 

مجوز اضطراری داخلی با مجوز‌های بین‌المللی متفاوت است
بی‌بی‌سی مدعی است مقایسه نتایج آزمایش حیوانی واکسن برکت با نمونه بسیار مشابه سینوفارم چین و تا حدی متفاوت استرازنکا نشان می‌دهد واکسن کووایران برکت پیش از صدور مجوز اضطراری، داوری دقیق نشده و نتیجه آزمایش حیوانی پیش از انتشار مقاله در دسترس قرار گرفته است.
سیدرضا مظهری در پاسخ به این ادعا به قدس می‌گوید: ارائه مجوز اضطراری واکسن برای استفاده در یک کشور تابع قوانین و مقرراتی است که در داخل همان کشور و توسط وزارت بهداشت آن کشور تعیین می‌شود و با مجوز‌های بین‌المللی متفاوت است. بر اساس سیاست‌ها و اعلامیه‌های رسمی وزارت بهداشت از مدت‌ها پیش، صدور مجوز اضطراری برای همه واکسن‌های تولید داخل از جمله کووایران برکت، منوط به بررسی سطح ایمنی‌زایی و سنجش عوارض واکسن در مرحله‌های یک و دو انسانی و طی شدن بخش قابل توجهی از مرحله سوم است. این بررسی‌ها توسط کمیته‌های علمی وزارت بهداشت صورت گرفته و در صورت کسب نتایج قابل قبول، مجوز اضطراری صادر می‌شود. طبعاً منوط کردن صدور مجوز به اجرای کامل مرحله سوم پروژه به‌دلیل حجم بالای جمعیت مورد مطالعه و زمانبر بودن رصد چندین ماهه و حتی یکساله داوطلبان، منطقی نیست و کارشناسان و مدیران مربوط در وزارت بهداشت می‌توانند در صورت بحرانی بودن شرایط سلامت در سطح ملی، بر اساس تحلیل و ارزیابی حاصل از اطلاعات مرحله یک، دو و بخشی از مرحله سوم انسانی، نسبت به صدور مجوز اضطراری اقدام کنند؛ بنابراین در هیچ جای دنیا صدور مجوز اضطراری در داخل یک کشور منوط به چاپ مقاله نشده است. لفظ کلمه اضطرار هم مبین شرایط خاص و ویژه است. لازم است توضیح دهم اطلاعات لازم برای تصمیم‌گیری صحیح مدیران و کارشناسان وزارت بهداشت در اختیار آن‌ها قرار گرفته و با پیشرفت مرحله سوم نیز استمرار دارد.

پروتئین‌هایی که شاخک ندارند
پژوهشگرانی که این شبکه معاند به ادعای آن‌ها استناد می‌کند تصاویری را منتشر کرده‌اند که در آن، ویروسی را زیر میکروسکوپ الکترونی نشان می‌دهد که واکسن برکت براساس آن ساخته شده است و پروتئین‌های شاخکی روی ویروس دیده نمی‌شود، اما در تصویری دیگر که واکسن سینوفارم براساس آن ساخته شده این شاخک‌ها دیده می‌شود.
مدیر اجرایی طرح واکسن کوو ایران برکت این مقایسه را برداشتی بسیار اشتباه و بسیار ابتدایی می‌داند و توضیح می‌دهد: در متن مقاله و اتفاقاً در بخش مربوط به توضیحات تصویر دقیقاً در مورد پروتئین شاخکی بحث شده است. نتایج مطالعه انسانی در مراحل سه‌گانه نیز نشان‌دهنده تولید آنتی‌بادی‌ها به میزان کافی به‌خصوص با بیشترین سطح از آنتی‌بادی ضد‌پروتئین شاخکی نسبت به سایر آنتی‌بادی‌هاست.

همه داده‌ها در اختیار وزارت بهداشت
مظهری در پاسخ به اینکه بی‌بی‌سی ادعا می‌کند در مقاله منتشر شده واکسن ایرانی توصیفی مختصر و پراکنده درباره فرایند تولید داده شده که فاقد اطلاعات مهم است، می‌گوید: همه این پاسخ‌ها در اطلاعات تکمیلی با ریز جزئیات منتشر خواهد شد، زیرا همه مستندات علمی مرتبط با این واکسن موجود است و در اختیار مراجع رسمی قرار داده شده تا به لحاظ کمی و کیفی مورد تأیید قرار گیرد. با این حال برخلاف ادعای برخی که می‌گویند کمیته‌های علمی وزارتخانه در جریان سیر مطالعاتی این واکسن نیستند، این مطالعه زیرنظر مستقیم وزارت بهداشت و درمان در حال انجام است و داده‌ها به طور کامل در اختیار کمیته‌های علمی و اخلاق این وزارتخانه قرار گرفته است. با این حال باید به این نکته مهم توجه کرد که انتشار نتایج کامل و یا حتی داده‌های خام در یک مطالعه یا پروژه که بر اساس اهداف ملی و فرا ملی تنظیم شده است، پیش از صدور مجوز ناظر رسمی آن پروژه مبنی بر بلامانع بودن انتشار آن، منطقی نیست. تیم علمی و فنی این پروژه که از بزرگان شناخته شده این مرز و بوم بوده و توانمندی‌های خود را پیش از این در عرصه‌های مختلف اثبات کرده‌اند، تعامل سازنده‌ای با کمیته‌های علمی و اخلاق وزارت بهداشت داشته و هماهنگ با موارد ابلاغی، نتایج حاصل را پس از کسب مجوز‌های لازم در اختیار عموم مردم و محققان قرار خواهند داد.