خواننده قطعه «آمدم‌ای شاه پناهم بده» که بود؟
امروز خبر درگذشت محمدعلی کریمخانی خواننده قطعه آمدم‌ای شاه پناهم بده سرتیتر رسانه ها شد. به این بهانه در ادامه بخشی از مصاحبه ایشان در زمان حیات گردآوری نموده ایم. با ما همراه باشید.
سالیان سال است که با شنیدن قطعه «در این قطعه از بهشت» یا همان «آمده‌ام ... آمدم ای شاه پناهم بده» دلتنگ حال و هوای حرم امام رضا می شویم و شاید قطره اشکی از سر دلتنگی با این نوای دلنشین از چشمانمان جاری شود.
اما خواننده این قطعه شاهکار کیست؟در ادامه به بیوگرافی ایشان و چگونگی ساخت این قطعه از زبان خواننده این اثر ماندگار خواهیم پرداخت.
خواننده قطعه «آمدم ای شاه پناهم بده»کیست؟
محمدعلی کریمخانی متولد 1329 و زاده روستای نرجه از توابع تاکستان قزوین است و با قطعه «آمدم ای شاه..» شناخته شد. کریمخانی از کودکی خواندن آواز در مراسم مذهبی را آغاز کرده و پس از آن که متوجه توانایی‌های خود می‌شود در سنین نوجوانی به تهران می‌آید. یکی از ویژگی‌های خاص محمدعلی کریمخانی در خوانندگی، صدای پر قدرت اوست که با وجود سن و سال بالا هنوز به قوت خود باقی است.
محمد کریمخانی درگذشت
بهزاد کریمخانی فرزند مرحوم محمدعلی کریمخانی طی گفت‌وگویی با ایسنا خبر درگذشت پدرش را تایید کرد و گفت که این هنرمند فقید ساعاتی پیش (شامگاه ۳۰ خرداد ۱۴۰۱) به علت بیماری در ۷۲ سالگی درگذشت
چه شدکه قطعه «آمدم ای شاه پناهم بده» ساخته شد؟
آن‌چه در ادامه می‌خوانید حاصل گفت‌وگو با این مداح اهل بیت(ع) در زمان حیات است که اگرچه از نوجوانی و جوانی می‌خوانده اما با قطعه «آمدم ای شاه پناهم بده» به شهرت رسید و با آلبوم «ساقی سرمست» هر دو به آهنگسازی آریا عظیمی‌نژاد، بیش از پیش شناخته شد.
من از هفت سالگی می‌خواندم. پدرم هم صدایش خیلی خوب بود ولی نمی‌خواند. هم پدربزرگ مادری و هم پدربزرگ پدری و هم پدرم صدایشان خیلی خوب بود ولی نمی‌خواندند. آن‌چه من بلدم ژنی است و ارثی. پسر کوچکم هم در دانشگاه آهنگسازی می‌خواند.
نوجوانی و جوانی من در شهر نرجه، آن طرف تاکستان گذشت، من آنجا به دنیا آمدم و تا ۲۰ سالگی هم همانجا بودم و بعد آمدم تهران.
محمدعلی کریمخانی درباره ماجرای ساخته شدن قطعه «آمدم ای شاه پناهم بده» گفته است: محمد اصفهانی در خاطراتش گفته بود که اولین بار در سال 64 با شما آشنا شد، زمانی که شما 35 ساله بودید و این دغدغه را داشت که شما را فریاد بزند، چراکه احساس می‌کرده صدای شما شناخته نشده. روزی آقای محمد اصفهانی با من تماس گرفت و به من گفت که در مجلس ترحیم یکی از اقوام آریا عظیمی‌نژاد از آهنگسازهای خوب کشورمان مصیبت خوانی کن. در پایان مراسم آریا به من پیشنهاد ساخت یک قطعه را داد و من هم قبول کردم.
آریا عظیمی‌نژاد (آهنگساز) در این‌باره گفته است: «در زمان ساخت یک آهنگ فشار زیادی را تحمل می‌کنیم ولی آقای کریمخانی حوصله زیادی داشتند. موسیقی «در این قطعه از بهشت» یا همان «آمده‌ام ... آمدم ای شاه پناهم بده» دومین تجربه کاری من با ایشان بود. خیلی برای ساخت این آهنگ فکر کردیم و وقت گذاشتیم. در بین اشعار موجود فقط شعر «آمده‌ام...» می‌توانست مفهوم را به خوبی انتقال دهد. در زمان انتخاب شعر، هر دو نفرمان ناامید شده بودیم و به شعر دلخواه نمی‌رسیدیم. احساس کردم که ایشان خیلی مغموم شدند و من هم همین حس را داشتم و انگار که به یک بن بست رسیده بودیم.»
کریمخانی درباره جزییات ساخت آهنگ و ادامه ماجرا اینگونه گفته است: «به قدری شعر و آهنگ را عوض کردیم که حنجره من بی‌حس شده بود. به آریا گفتم «برو دو تا چای بیار تا بخوریم». دو رکعت نماز هم خواندیم و به یک باره همه چیز عوض شد و ورق برگشت و من شعر «آمده‌ام ...» را پیدا کردم. اولش را اشتباه خواندم و گفتم «آمده‌ام» اما آقای عظیمی‌نژاد آن را پاک نکرد و گفت که باعث زیبایی کار می‌شود. اگر عنایت «آقا» نبود، کار من به جایی نمی‌رسید و این‌ها همه از لطف ایشان است.»
عظیمی‌نژاد درباره وقایع پس از ضبط نیز گفته است: «بعد از ضبط کار، وقتی آقای کریمخانی به کار گوش می‌داد ارتباطی عجیب با آن برقرار کرده بود و خداوند را شاکرم که تلاش‌ها و زحمات‌مان نتیجه داد.»
جوانی‌ام را دم خانه امام حسین(ع) گذرانده ام
محمدعلی کریمخانی، خواننده قطعه بارها شنیده شده «آمدم ای شاه پناهم بده» می‌گوید: جوانی‌اش را دم خانه امام حسین(ع) گذرانده و خوشحال است که دم این خانه پیر شده است.
محمدعلی کریمخانی را به شیوه اوج خوانی‌اش می‌شناسند و به گرمی و سوز صدایش، تا حدی که خسروی آواز ایران؛ محمدرضا شجریان و فرزند او؛ همایون شجریان نیز این نکته را تاکید می‌کنند. کریمخانی می‌گوید از این توانایی تنها در چهارچوب اهل بیت استفاده کرده و می‌کند. چون معتقد است «این‌ها همه عنایت خداوند است و خداوند ما را بازخواست می‌کند که من این صدا را به تو دادم، تو کجا مصرفش کردی؟!»
قطعه «من کجا، باران کجا» همایون را براساس شیوه آوازخوانی کریمخانی
در مراسم رونمایی از آلبوم «ایران من» با آواز همایون شجریان و آهنگسازی سهراب پورناظری که نیمه مرداد 97 در تالار وحدت برگزار شد، همایون شجریان ضمن اشاره به این نکته که آواز «من کجا، باران کجا» را براساس شیوه آوازخوانی شما خوانده است خاطره‌ای هم از حضورتان در دفتر شرکت دل آواز و ملاقات‌تان با استاد محمدرضا شجریان تعریف کرد و از شیوه خواندن شما که اوج خوانی است و به گفته استاد شجریان وقتی می‌خوانید شیشه‌های اتاق می‌لرزد، گفت. نکته‌ای که همان جا مورد اشاره قرار گرفت این بود که سبک اوج‌خوانی باید به شکلی باشد که شنونده در خود، نه احساس ضعف که احساس قدرت کند.
من اگر بخواهم تعریف از خود بکنم، درست نیست. همه چیز را خدا به ما داده است، ما در این دنیا صاحب چیزی نیستیم و اگر چیزی هست عنایت پروردگار است. من تمرین، زیاد داشته‌ام و الان کمی کمتر شده است و آهنگ‌هایی را انتخاب میکنم که هم سوز داشته باشد و هم عامه‌پسند باشد یعنی همه بپسندند.
آقای همایون شجریان هم به ما لطف دارند و ما قابل این حرف‌ها که ایشان فرمودند، نبودیم. خاطرم هست که در همان دفتر قدیمی شرکت‌شان در خیابان هفت تیر که با محمد اصفهانی به دیدن استاد شجریان رفته بودیم، همایون رفته بود طبقه پایین که چای بریزد، وقتی برگشت پرسید بابا این کی بود که خواند؟ استاد گفتند ایشان، همایون گفت من طبقه پایین گوش‌هایم را گرفته بودم!
صدا؛ عنایت پروردگار است، منتها ساختنش و پختنش دست کسی است که از این عنایت برخوردار شده است. من شب و روز زحمت کشیدم، آهنگ‌های مختلف گوش کردم چه ترکی، چه عربی، چه فارسی و غیره و تمام این موسیقی‌ها را گوش کردم و از آن‌ها یک چیزهایی درآوردم. همین قطعه‌ای که برای امام رضا(ع) خواندم «آمدم ای شاه پناهم بده»، یا آلبوم «ساقی سرمست» یا آن‌چه برای امام حسین(ع) خواندم به اسم «نجوای عاشورا» و مجید مجیدی کارگردانی‌اش را برعهده داشت و حاج نزار قطری و صادق آهنگران هم بودند و به زبان‌های عربی، فارسی و ترکی خواندیم، این‌ها عنایت خداوند است و نظر امام حسین(ع) و ما چیزی از خودمان نداریم.
متن و صوت قطعه «آمدم‌ای شاه پناهم بده»
آمده‌ام آمدم ای شاه پناهم بده
خط امانی ز گناهم بده
ای حرمت ملجأ در ماندگان
دور مران از در و راهم بده
ای گل بی خار گلستان عشق
قرب مکانی چو گیاهم بده
لایق وصل تو که من نیستم
اِذن به یک لحظه نگاهم بده
ای که حَریمت به مَثَل کهرباست
شوق وسبک خیزی کاهم بده
تاکه ز عشق تو گدازم چو شمع
گرمی جان سوز به آهم بده
لشگرشیطان به کمین من است
بی کسم ای، شاه پناهم بده
از صف مژگان نگهی کن به من
با نظری ، یار و سپاهم بده
در شب اول که به قبرم نهند
نور بدان شام سیاهم بده
ای که عطا بخش همه عالمی
جمله ی حاجات مرا هم بده
مجله اینترنتی تابناک جوان
ارسال نظرات
نظرات مخاطبان
انتشار یافته: ۵
در انتظار بررسی: ۰
نمیدونم چرا همه چی به اسم خواننده تموم میشه درحالی که مغز متفکر یک اثر شاعرش هست همیشه به شعرا جفا میشه
خدا حفظشون کنه نفس گرمی دارن
دلتنگ حرم امام رضام هر وقت این اهنگو گوش میکنم گریه ام میگیره
یا امام رضا
خوش انصافا حداقل یادی از شاعر این شعر، مرحوم حبیب چایچیان (حسان) هم می کردید.
بیت آخر که شما حذف کرده اید:
آن چه صلاح است برای «حسان»
از تو اگر هم که نخواهم بده
بیت آخر که شما حذف کرده اید:
آن چه صلاح است برای «حسان»
از تو اگر هم که نخواهم بده