چرا دچار ناباروری ثانویه می شوید؟
شاید تصور کنید بعد از اولین بارداری‌تان، دومی به راحتی اتفاق بیفتد؛ اما همیشه هم این‌طور نیست. هر چند خیلی از زوج‌ها برای دومین بارداری مشکلی ندارند؛ اما میلیون‌ها زوج برای دومین بارداری به مشکل می‌خورند.
ناباروری ثانویه به ناتوانی برای انعقاد نطفه یا باردار شدن بعد از بارداری قبلی گفته می‌شود. هر چند این مسئله غیرمعمول نیست اما خوشبختانه اگر در حال حاضر کودکی دارید، به احتمال زیاد بارداری دومتان با موفقیت انجام خواهد شد.
دلایل ناباروری ثانویه
اگر در تلاشید که برای بار دوم بچه‌دار شوید اما هنوز این اتفاق نیفتاده است، در این مطلب به پنج دلیل احتمالی اشاره می‌کنیم که ممکن است مانع روی دادن باروری ثانویه شما باشند:
1- خانمی با سن بالای سی و پنج سال هستید
جای تعجب ندارد که یکی از مهم‌ترین فاکتورهایی که بر احتمال و قدرت باروری یک زن اثر می‌گذارد، سن اوست. تغییرات هورمونی و احتمال برخی از بیماری‌ها نیز با افزایش سن بیشتر می‌شود و هر دوی این عوامل می‌توانند بر باروری اثر بگذارند.
زنانی که در سنین اواسط دهه سی یا اواخر آن و یا بالاتر هستند بیشتر احتمال دارد دچار ناباروری ثانویه شوند زیرا تخمک‌ها با افزایش سن از بین می‌روند؛ اما اگر در سال‌های میانی دهه سی زندگی‌تان هستید و هنوز منتظرید برای بار دوم بچه‌دار شوید، ناامید نشوید؛ درست است که شاید طول بکشد تا باردار شوید اما به این معنی نیست که باردار نخواهید شد. اما فرصت کمتری برای تلاش جهت باردار شدن دارید.
اگر یک سال از تلاشتان برای بارداری دوم گذشت و هنوز موفق نشده‌اید، با یک پزشک متخصص مشورت کنید و اگر بالای 36 سال دارید، زودتر به پزشک مراجعه کنید، یعنی بعد از اینکه سه یا چهار سیکل قاعدگی‌تان روی داد و هنوز موفق به بارداری نشدید
2- آقایی هستید که تعداد اسپرم‌هایتان کم است
احتمالاً می‌دانید که سن، وضعیت سلامتی و داروها گاهی بر کیفیت یا کمیت اسپرم اثر می‌گذارند؛ اما خیلی از آقایان تعجب می‌کنند وقتی متوجه می‌شوند یک سری از عادت‌ها می‌توانند تولید اسپرم را کاهش دهند:
. مصرف مکمل‌های تستوسترون
. قرار گرفتن بیضه‌ها در معرض حرارت
بیضه‌ها به یک دلیل خارج از بدن قرار دارند. اگر بیضه‌ها خیلی گرم شوند، حالا چه در اثر لباس‌های تنگ و یا به دلیل استفاده از لپ تاپ و ...، بر تعداد اسپرم‌هایی که تولید می‌کنند اثر خواهد گذاشت.
3- خانمی با سندرم تخمدان پلی‌کیستیک هستید
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، یک اختلال هورمونی است که می‌تواند تخمک‌گذاری را با مشکل روبرو نماید و یک دلیل شایع برای ناباروری ثانویه محسوب می‌شود. اگر پریودهایتان نامنظم‌اند یا پریود نمی‌شوید به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید تا از جهت سندرم تخمدان پلی‌کیستیک بررسی شوید.علاوه بر سندرم تخمدان پلی کیستیک، ناهنجاری‌های ایجاد شده در جراحی‌های قبلی یا در اثر یک عفونت نیز می‌توانند باعث ناباروری شوند.
4- اضافه وزن دارید
اضافه وزن هم در مردان و هم در زنان می‌تواند مشکلاتی در باروری‌شان ایجاد کند. در خانم‌ها، چند کیلو اضافه وزن می‌تواند موجب مقاومت به انسولین و افزایش تستوسترون شود که هر دو عامل می‌توانند مانع تخمک‌گذاری شوند. همچنین احتمال لانه‌گزینی در کسانی که اضافه وزن دارند (یا کمبود وزن دارند) نسبت به کسانی که وزن سالمی دارند کمتر می‌باشد. در مورد آقایان، اضافه وزن می‌تواند سطح استروژن را افزایش داده و منجر به کاهش تعداد اسپرم شود.
5- سیگار می‌کشید
البته واضح است که سیگار کشیدن برای سلامتی مضر است اما شاید ندانید که بر قدرت باروری هم اثر می‌گذارد. خانم‌هایی که سیگار می‌کشند بیشتر ممکن است با مشکل ناباروری روبرو شوند. سیگار کشیدن می‌تواند به تخمک‌ها آسیب زده و سبب مشکلاتی در تخمک گذاری شود. آقایان نیز از این قضیه مستثنا نیستند. تحقیقات نشان می‌دهد سیگار کشیدن می‌تواند به DNA اسپرم آسیب بزند.
بد نیست این را هم بدانید که نوشیدن الکل هم در خانم‌ها و هم در آقایان می‌تواند مشکلاتی برای انعقاد نطفه ایجاد کند. در مورد خانم‌هایی که الکل می‌نوشند، زمان لازم برای انعقاد نطفه طولانی‌تر شده و احتمال به دنیا آوردن کودکی سالم کاهش می‌یابد. نوشیدن الکل در آقایان هم می‌تواند با ایجاد اختلالات هورمونی، بر تولید اسپرم‌شان اثر بگذارد.
بیشتر بخوانید
دلایل ناباروری ثانویه
اگر در تلاشید که برای بار دوم بچه‌دار شوید اما هنوز این اتفاق نیفتاده است، در این مطلب به پنج دلیل احتمالی اشاره می‌کنیم که ممکن است مانع روی دادن باروری ثانویه شما باشند:
1- خانمی با سن بالای سی و پنج سال هستید
جای تعجب ندارد که یکی از مهم‌ترین فاکتورهایی که بر احتمال و قدرت باروری یک زن اثر می‌گذارد، سن اوست. تغییرات هورمونی و احتمال برخی از بیماری‌ها نیز با افزایش سن بیشتر می‌شود و هر دوی این عوامل می‌توانند بر باروری اثر بگذارند.
زنانی که در سنین اواسط دهه سی یا اواخر آن و یا بالاتر هستند بیشتر احتمال دارد دچار ناباروری ثانویه شوند زیرا تخمک‌ها با افزایش سن از بین می‌روند؛ اما اگر در سال‌های میانی دهه سی زندگی‌تان هستید و هنوز منتظرید برای بار دوم بچه‌دار شوید، ناامید نشوید؛ درست است که شاید طول بکشد تا باردار شوید اما به این معنی نیست که باردار نخواهید شد. اما فرصت کمتری برای تلاش جهت باردار شدن دارید.
اگر یک سال از تلاشتان برای بارداری دوم گذشت و هنوز موفق نشده‌اید، با یک پزشک متخصص مشورت کنید و اگر بالای 36 سال دارید، زودتر به پزشک مراجعه کنید، یعنی بعد از اینکه سه یا چهار سیکل قاعدگی‌تان روی داد و هنوز موفق به بارداری نشدید
2- آقایی هستید که تعداد اسپرم‌هایتان کم است
احتمالاً می‌دانید که سن، وضعیت سلامتی و داروها گاهی بر کیفیت یا کمیت اسپرم اثر می‌گذارند؛ اما خیلی از آقایان تعجب می‌کنند وقتی متوجه می‌شوند یک سری از عادت‌ها می‌توانند تولید اسپرم را کاهش دهند:
. مصرف مکمل‌های تستوسترون
. قرار گرفتن بیضه‌ها در معرض حرارت
بیضه‌ها به یک دلیل خارج از بدن قرار دارند. اگر بیضه‌ها خیلی گرم شوند، حالا چه در اثر لباس‌های تنگ و یا به دلیل استفاده از لپ تاپ و ...، بر تعداد اسپرم‌هایی که تولید می‌کنند اثر خواهد گذاشت.
3- خانمی با سندرم تخمدان پلی‌کیستیک هستید
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، یک اختلال هورمونی است که می‌تواند تخمک‌گذاری را با مشکل روبرو نماید و یک دلیل شایع برای ناباروری ثانویه محسوب می‌شود. اگر پریودهایتان نامنظم‌اند یا پریود نمی‌شوید به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید تا از جهت سندرم تخمدان پلی‌کیستیک بررسی شوید.علاوه بر سندرم تخمدان پلی کیستیک، ناهنجاری‌های ایجاد شده در جراحی‌های قبلی یا در اثر یک عفونت نیز می‌توانند باعث ناباروری شوند.
4- اضافه وزن دارید
اضافه وزن هم در مردان و هم در زنان می‌تواند مشکلاتی در باروری‌شان ایجاد کند. در خانم‌ها، چند کیلو اضافه وزن می‌تواند موجب مقاومت به انسولین و افزایش تستوسترون شود که هر دو عامل می‌توانند مانع تخمک‌گذاری شوند. همچنین احتمال لانه‌گزینی در کسانی که اضافه وزن دارند (یا کمبود وزن دارند) نسبت به کسانی که وزن سالمی دارند کمتر می‌باشد. در مورد آقایان، اضافه وزن می‌تواند سطح استروژن را افزایش داده و منجر به کاهش تعداد اسپرم شود.
5- سیگار می‌کشید
البته واضح است که سیگار کشیدن برای سلامتی مضر است اما شاید ندانید که بر قدرت باروری هم اثر می‌گذارد. خانم‌هایی که سیگار می‌کشند بیشتر ممکن است با مشکل ناباروری روبرو شوند. سیگار کشیدن می‌تواند به تخمک‌ها آسیب زده و سبب مشکلاتی در تخمک گذاری شود. آقایان نیز از این قضیه مستثنا نیستند. تحقیقات نشان می‌دهد سیگار کشیدن می‌تواند به DNA اسپرم آسیب بزند.
بد نیست این را هم بدانید که نوشیدن الکل هم در خانم‌ها و هم در آقایان می‌تواند مشکلاتی برای انعقاد نطفه ایجاد کند. در مورد خانم‌هایی که الکل می‌نوشند، زمان لازم برای انعقاد نطفه طولانی‌تر شده و احتمال به دنیا آوردن کودکی سالم کاهش می‌یابد. نوشیدن الکل در آقایان هم می‌تواند با ایجاد اختلالات هورمونی، بر تولید اسپرم‌شان اثر بگذارد.
بیشتر بخوانید
- ما کدام ویژگی را از پدر و کدام را از مادر خود به ارث می‌بریم؟
صبر کردن خوب است، اما برای بررسی پزشکی زیاد صبر نکنید
اگر سعی دارید برای دومین بار بچه‌دار شوید، باید آرام و خونسرد باشید و نگران نباشید، البته دست‌کم در ابتدا! اما اگر یک سال از تلاشتان برای بارداری دوم گذشت و هنوز موفق نشده‌اید، با یک پزشک متخصص مشورت کنید و اگر بالای 36 سال دارید، زودتر به پزشک مراجعه کنید، یعنی بعد از اینکه سه یا چهار سیکل قاعدگی‌تان روی داد و هنوز موفق به بارداری نشدید.
ارزیابی فاکتورهای زنانه در ناباروری
شما به عنوان یک زن با تخمک‌هایی متولد می‌شوید که قبل از تولد شما در تخمدان‌هایتان جا گرفته‌اند، بنابراین تخمک‌های شما هم‌سن خودتان هستند. این تخمک‌های نارس در تخمدان‌های شما ذخیره شده‌اند و اووسیت‌های اولیه هستند و در واقع هنوز تخمک به شمار نمی‌روند. این اووسیت‌ها در جایی در داخل یک فولیکول زندگی می‌کنند که تا رسیدن شما به سن بلوغ در آنجا هستند.
تخمک‌ها و سیکل تخمک گذاری: حتی پس از بلوغ هم تخمک‌ها و سیکل تخمک‌گذاری همیشه در حال تغییر است. شما هر ماه تخمک‌هایی از دست می‌دهید تا زمانی که در دهه پنجاه زندگی خود دیگر تخمکی نداشته باشید، یعنی زمانی که یائسه می‌شوید؛ اما کیفیت تخمک‌ها در دهه سی و چهل زندگی شروع به تغییر می‌کند. بعد از بلوغ، هر سیکل قاعدگی، هزار فولیکول آزاد می‌کند. با تقسیم تخمک‌ها، فقط یکی از آن‌ها کامل شده و رها می‌شود، و منتظر یک اسپرم می‌ماند تا آن را بارور نماید. گاهی وقتی یک اووسیت تقسیم می‌شود، یک جفت کروموزوم جدا نشده و تخمک دارای تعداد نادرستی از کروموزوم‌ها خواهد شد. اگر این تخمک بارور شود، جنین غیرعادی خواهد بود و بدن معمولاً این جنین زیست ناپذیر را سقط خواهد کرد.
زخم رحم: اگر در بارداری اولتان سزارین شده باشید، ممکن است چسبندگی‌هایی ناشی از اسکار به جا مانده باشد که باعث می‌شود اکنون برای انعقاد نطفه به مشکل بخورید.
اندومتریوز: اندومتریوز زمانی اتفاق می‌افتد که لانه گزینی جنین در بیرون لوله فالوپ رخ می‌دهد. ما به طور نرمال نمی‌توانیم این اتفاق را ببینیم، مگر حین عمل جراحی زیرا لوله‌ها بسیار باریک هستند.
استرس مزمن: مدام تحت استرس بودن اغلب منجر به یک سبک زندگی ناسالم می‌شود چون احتمالاً به دنبال مکانیسم‌های ناسالم کاهش استرس خواهید رفت مانند مواد مخدر و سیگار یا افزایش وزن در اثر ورزش نکردن یا بی‌انرژی بودن.
ارزیابی فاکتورهای مردانه در ناباروری
مردها نیز ممکن است در اثر کم بودن تعداد اسپرم‌ها یا پایین بودن کیفیت آن‌ها با مشکلات ناباروری روبرو شوند. این اتفاق معمولاً زمانی رخ می‌دهد که مرد در محل کار خود دچار استرس مداوم است یا مشکلی در سلامتی خود دارد و یا داروهایی مصرف می‌کند و یا دچار عوارضی در سلامتی خود است که تحت درمان قرار نگرفته است؛ مانند دیابت کنترل نشده. کمبود تستوسترون می‌تواند ناشی از سرکوب تولید هورمون‌ها در بیضه‌ها باشد که باعث کاهش تعداد اسپرم خواهد شد.
بررسی پزشکی ناباروری ثانویه
وقتی جهت ارزیابی ناباوری ثانویه مراجعه می‌کنید پزشک به سوابق پزشکی‌تان نگاه می‌کند، وزنتان را اندازه می‌گیرد و سؤال‌هایی از شما می‌پرسد. تست‌های غربالگری کمک می‌کنند ذخایر تخمک‌ها و تخمک‌گذاری‌تان بررسی شود، آزمایش خون هم کمک می‌کند سطح هورمون‌ها و پروژسترون چک شود. اگر مشکلتان به نقصی در آناتومی مربوط باشد، سونوگرافی از رحم و دیواره‌ی رحم می‌تواند پولیپ‌ها را شناسایی کند. وضعیت سلامت تخمدان‌ها بررسی می‌شود. اگر مشکلی در لوله‌های فالوپ وجود داشته باشد، باز بودن آن‌ها بررسی خواهد شد. آقایان نیز هم از جهت وضعیت سلامتی و هم از جهت تعداد اسپرم بررسی می‌شوند.
اگر بیضه‌ها خیلی گرم شوند، حالا چه در اثر لباس‌های تنگ و یا به دلیل استفاده از لپ تاپ و ...، بر تعداد اسپرم‌هایی که تولید می‌کنند اثر خواهد گذاشت
درمان فاکتورهای زنانه در ناباروری ثانویه
. مشکلات تخمک گذاری با تغییراتی در سبک زندگی برای کمک به کاهش وزن از طریق تغذیه و ورزش قابل حل هستند.
. مشکلات هورمونی با دارو برای کمک به تخمک گذاری قابل حل هستند تا هر ماه تخمک‌گذاری انجام شود.
. پولیپ‌ها یا فیبروم‌های رحمی با هیستروسکوپی قابل برداشتن هستند.
. مشکلات مربوط به لوله‌های فالوپ ممکن است نیاز به کشت این ویترو داشته باشند، یعنی تخمک از بدن خارج شده و جنین در آزمایشگاه رشد داده شود تا زمانی که آماده‌ی جاگذاری در رحم شود.
درمان فاکتورهای مردانه در ناباروری ثانویه
ممکن است شما جهت تست هورمونی به یک اورولوژیست ارجاع داده شوید و ممکن است لقاح مصنوعی انجام شود تا اسپرم شما به گردنه‌ی رحم همسرتان انتقال داده شود. کشت این – ویترو می‌تواند برای کنترل و کمک به فرایند باروری صورت بگیرد.
همان‌طور که می‌بینید راه‌هایی برای رفع مشکل ناباروری ثانویه وجود دارد و باید امیدوار و خوشبین باشید.
صبر کردن خوب است، اما برای بررسی پزشکی زیاد صبر نکنید
اگر سعی دارید برای دومین بار بچه‌دار شوید، باید آرام و خونسرد باشید و نگران نباشید، البته دست‌کم در ابتدا! اما اگر یک سال از تلاشتان برای بارداری دوم گذشت و هنوز موفق نشده‌اید، با یک پزشک متخصص مشورت کنید و اگر بالای 36 سال دارید، زودتر به پزشک مراجعه کنید، یعنی بعد از اینکه سه یا چهار سیکل قاعدگی‌تان روی داد و هنوز موفق به بارداری نشدید.
ارزیابی فاکتورهای زنانه در ناباروری
شما به عنوان یک زن با تخمک‌هایی متولد می‌شوید که قبل از تولد شما در تخمدان‌هایتان جا گرفته‌اند، بنابراین تخمک‌های شما هم‌سن خودتان هستند. این تخمک‌های نارس در تخمدان‌های شما ذخیره شده‌اند و اووسیت‌های اولیه هستند و در واقع هنوز تخمک به شمار نمی‌روند. این اووسیت‌ها در جایی در داخل یک فولیکول زندگی می‌کنند که تا رسیدن شما به سن بلوغ در آنجا هستند.
تخمک‌ها و سیکل تخمک گذاری: حتی پس از بلوغ هم تخمک‌ها و سیکل تخمک‌گذاری همیشه در حال تغییر است. شما هر ماه تخمک‌هایی از دست می‌دهید تا زمانی که در دهه پنجاه زندگی خود دیگر تخمکی نداشته باشید، یعنی زمانی که یائسه می‌شوید؛ اما کیفیت تخمک‌ها در دهه سی و چهل زندگی شروع به تغییر می‌کند. بعد از بلوغ، هر سیکل قاعدگی، هزار فولیکول آزاد می‌کند. با تقسیم تخمک‌ها، فقط یکی از آن‌ها کامل شده و رها می‌شود، و منتظر یک اسپرم می‌ماند تا آن را بارور نماید. گاهی وقتی یک اووسیت تقسیم می‌شود، یک جفت کروموزوم جدا نشده و تخمک دارای تعداد نادرستی از کروموزوم‌ها خواهد شد. اگر این تخمک بارور شود، جنین غیرعادی خواهد بود و بدن معمولاً این جنین زیست ناپذیر را سقط خواهد کرد.
زخم رحم: اگر در بارداری اولتان سزارین شده باشید، ممکن است چسبندگی‌هایی ناشی از اسکار به جا مانده باشد که باعث می‌شود اکنون برای انعقاد نطفه به مشکل بخورید.
اندومتریوز: اندومتریوز زمانی اتفاق می‌افتد که لانه گزینی جنین در بیرون لوله فالوپ رخ می‌دهد. ما به طور نرمال نمی‌توانیم این اتفاق را ببینیم، مگر حین عمل جراحی زیرا لوله‌ها بسیار باریک هستند.
استرس مزمن: مدام تحت استرس بودن اغلب منجر به یک سبک زندگی ناسالم می‌شود چون احتمالاً به دنبال مکانیسم‌های ناسالم کاهش استرس خواهید رفت مانند مواد مخدر و سیگار یا افزایش وزن در اثر ورزش نکردن یا بی‌انرژی بودن.
ارزیابی فاکتورهای مردانه در ناباروری
مردها نیز ممکن است در اثر کم بودن تعداد اسپرم‌ها یا پایین بودن کیفیت آن‌ها با مشکلات ناباروری روبرو شوند. این اتفاق معمولاً زمانی رخ می‌دهد که مرد در محل کار خود دچار استرس مداوم است یا مشکلی در سلامتی خود دارد و یا داروهایی مصرف می‌کند و یا دچار عوارضی در سلامتی خود است که تحت درمان قرار نگرفته است؛ مانند دیابت کنترل نشده. کمبود تستوسترون می‌تواند ناشی از سرکوب تولید هورمون‌ها در بیضه‌ها باشد که باعث کاهش تعداد اسپرم خواهد شد.
بررسی پزشکی ناباروری ثانویه
وقتی جهت ارزیابی ناباوری ثانویه مراجعه می‌کنید پزشک به سوابق پزشکی‌تان نگاه می‌کند، وزنتان را اندازه می‌گیرد و سؤال‌هایی از شما می‌پرسد. تست‌های غربالگری کمک می‌کنند ذخایر تخمک‌ها و تخمک‌گذاری‌تان بررسی شود، آزمایش خون هم کمک می‌کند سطح هورمون‌ها و پروژسترون چک شود. اگر مشکلتان به نقصی در آناتومی مربوط باشد، سونوگرافی از رحم و دیواره‌ی رحم می‌تواند پولیپ‌ها را شناسایی کند. وضعیت سلامت تخمدان‌ها بررسی می‌شود. اگر مشکلی در لوله‌های فالوپ وجود داشته باشد، باز بودن آن‌ها بررسی خواهد شد. آقایان نیز هم از جهت وضعیت سلامتی و هم از جهت تعداد اسپرم بررسی می‌شوند.
اگر بیضه‌ها خیلی گرم شوند، حالا چه در اثر لباس‌های تنگ و یا به دلیل استفاده از لپ تاپ و ...، بر تعداد اسپرم‌هایی که تولید می‌کنند اثر خواهد گذاشت
درمان فاکتورهای زنانه در ناباروری ثانویه
. مشکلات تخمک گذاری با تغییراتی در سبک زندگی برای کمک به کاهش وزن از طریق تغذیه و ورزش قابل حل هستند.
. مشکلات هورمونی با دارو برای کمک به تخمک گذاری قابل حل هستند تا هر ماه تخمک‌گذاری انجام شود.
. پولیپ‌ها یا فیبروم‌های رحمی با هیستروسکوپی قابل برداشتن هستند.
. مشکلات مربوط به لوله‌های فالوپ ممکن است نیاز به کشت این ویترو داشته باشند، یعنی تخمک از بدن خارج شده و جنین در آزمایشگاه رشد داده شود تا زمانی که آماده‌ی جاگذاری در رحم شود.
درمان فاکتورهای مردانه در ناباروری ثانویه
ممکن است شما جهت تست هورمونی به یک اورولوژیست ارجاع داده شوید و ممکن است لقاح مصنوعی انجام شود تا اسپرم شما به گردنه‌ی رحم همسرتان انتقال داده شود. کشت این – ویترو می‌تواند برای کنترل و کمک به فرایند باروری صورت بگیرد.
همان‌طور که می‌بینید راه‌هایی برای رفع مشکل ناباروری ثانویه وجود دارد و باید امیدوار و خوشبین باشید.
ارسال نظرات