راهی برای تداوم شیردهی تا پایان دو سالگی
پژوهشگران یک مطالعه عنوان کردند که حمایت یک نفر «همتا» در دوران شیردهی مادران نخست‌زا و کم‌تجربه می‌تواند در تداوم شیردهی تا پایان دو سالگی موثر باشد.
شیر مادر بهترین و ایمن‌ترین غذایی است که مواد مغذی و مواد مورد نیاز برای سیستم ایمنی شیرخوار را تامین می‌کند. تغذیه با شیرمادر و تاثیر آن بر ارتقای سلامت جسمی، روانی و اجتماعی در دوران بزرگسالی، به طور گسترده‌ای پذیرفته شده است.
در بسیاری از جوامع میزان تغذیه انحصاری با شیر مادر و همچنین تداوم شیردهی کاهش یافته است. به طوری که ۴۰ درصد از شیرخواران تغذیه انحصاری با شیر مادر دارند و تداوم شیردهی تا پایان دو سالگی کودک، فقط ۴۵ درصد است.
برای قطع زودهنگام و عدم تداوم شیردهی طی سال‌های اول و دوم زندگی کودک عوامل مختلفی بیان شده که در این میان عدم دریافت حمایت و آموزش به‌موقع مادران شیرده توسط مراقبین بهداشتی و درمانی نقش پررنگ‌تری دارد.
یکی از پیشنهاداتی که برای تداوم شیردهی مادران ارائه شده است، حمایت از مادران شیرده است. بر این اساس استفاده از حمایت‌های افراد غیر حرفه‌ای به ویژه حمایت «همتا» گسترش یافته‌است. اعضای گروه حمایتی همتا، زنان با تجربه شیردهی موفق هستند که جزو گروه تیم پزشکی و یا از اقوام مادر نیستند و طی برنامه‌های حمایتی خود، اطلاعات صحیح جدید و علمی را در اختیار مادران قرار می‌دهند و آن‌ها را با تجربیات مادران دیگر آشنا می‌کنند.
بر همین اساس؛ پژوهشگران با انجام مطالعه‌ای تاثیر حمایت همتا بر تداوم شیردهی تا پایان دو سالگی را در زنان نخست‌زا بررسی کردند.
برای انجام این مطالعه که به صورت کارآزمایی بالینی تصادفی یک‌سو کور در سال‌های ۸۹ تا ۹۱ انجام شد، ۱۵۴ زن نخست‌زا به صورت تصادفی در دو گروه آزمون و کنترل قرار گرفتند. ۳۰ زن با سابقه شیردهی موفق نیز داوطلب حمایت از مادران شیرده شدند. افراد گروه کنترل تنها از آموزش‌های معمول بهره‌مند شدند و افراد گروه آزمون علاوه بر این آموزش‌ها از حمایت‌های یک نفر حامی در شش ماهه اول پس از زایمان برخوردار شدند.
در انتها الگوی شیردهی و طول مدت آن در پایان ماه‌های اول تا ششم و یک‌سالگی و دو سالگی، مورد بررسی قرار گرفت.
بیشتر بخوانید
در بسیاری از جوامع میزان تغذیه انحصاری با شیر مادر و همچنین تداوم شیردهی کاهش یافته است. به طوری که ۴۰ درصد از شیرخواران تغذیه انحصاری با شیر مادر دارند و تداوم شیردهی تا پایان دو سالگی کودک، فقط ۴۵ درصد است.
برای قطع زودهنگام و عدم تداوم شیردهی طی سال‌های اول و دوم زندگی کودک عوامل مختلفی بیان شده که در این میان عدم دریافت حمایت و آموزش به‌موقع مادران شیرده توسط مراقبین بهداشتی و درمانی نقش پررنگ‌تری دارد.
یکی از پیشنهاداتی که برای تداوم شیردهی مادران ارائه شده است، حمایت از مادران شیرده است. بر این اساس استفاده از حمایت‌های افراد غیر حرفه‌ای به ویژه حمایت «همتا» گسترش یافته‌است. اعضای گروه حمایتی همتا، زنان با تجربه شیردهی موفق هستند که جزو گروه تیم پزشکی و یا از اقوام مادر نیستند و طی برنامه‌های حمایتی خود، اطلاعات صحیح جدید و علمی را در اختیار مادران قرار می‌دهند و آن‌ها را با تجربیات مادران دیگر آشنا می‌کنند.
بر همین اساس؛ پژوهشگران با انجام مطالعه‌ای تاثیر حمایت همتا بر تداوم شیردهی تا پایان دو سالگی را در زنان نخست‌زا بررسی کردند.
برای انجام این مطالعه که به صورت کارآزمایی بالینی تصادفی یک‌سو کور در سال‌های ۸۹ تا ۹۱ انجام شد، ۱۵۴ زن نخست‌زا به صورت تصادفی در دو گروه آزمون و کنترل قرار گرفتند. ۳۰ زن با سابقه شیردهی موفق نیز داوطلب حمایت از مادران شیرده شدند. افراد گروه کنترل تنها از آموزش‌های معمول بهره‌مند شدند و افراد گروه آزمون علاوه بر این آموزش‌ها از حمایت‌های یک نفر حامی در شش ماهه اول پس از زایمان برخوردار شدند.
در انتها الگوی شیردهی و طول مدت آن در پایان ماه‌های اول تا ششم و یک‌سالگی و دو سالگی، مورد بررسی قرار گرفت.
بیشتر بخوانید
- نحوه شیردهی به نوزادان متولد شده از مادران مبتلا به کرونا
بررسی‌ها نشان داد که الگو‌های شیردهی در پایان ماه ششم پس از زایمان اختلاف آماری معنی‌دار داشت. میانگین طول مدت تغذیه انحصاری با شیر مادر در گروهی که از حامی بهره‌مند بودند، بیشتر از گروه کنترل بود. همچنین بررسی‌ها در پایان ۱۲ و ۲۴ ماهگی نشان داد که تداوم و طول مدت تغذیه با شیر مادر در گروه آزمون به ترتیب ۸۹.۹ و ۸۲ درصد بود و این میزان در گروه کنترل ۵۲.۳ و ۲۷ درصد بود.
بررسی‌ها نشان داد در گروه آزمون زودترین زمان شروع شیرخشک ۶۲ روزگی و در گروه کنترل طی روز اول پس از ترخیص مادر از بیمارستان بود. در گروه کنترل تا پایان ۱۲ ماهگی ۴۸ درصد مادران شیردهی را قطع و شیرخوار خود را با شیرخشک و یا سایر شیر‌های تغذیه کردند و طی سال دوم زندگی ۷۳ درصد شیرخواران گروه کنترل از شیرگرفته شدند، درگروه آزمون این میزان به ترتیب ۱۰ و ۱۸ درصد بود بنابراین دو گروه از این نظر نیز با هم تفاوت آماری معنی داشتند.
نتایج به‌دست آمده از این مطالعه نشان داد که اجرای برنامه حمایت همتا در قالب آموزش و مشاوره تلفنی از زنان نخست‌زا، بر میزان و طول مدت تغذیه انحصاری با شیر مادر تاثیر مثبت دارد.
پژوهشگران این تحقیق می‌گویند: «با توجه به تاثیر مثبت حمایت همتا بر میزان تغذیه انحصاری با شیرمادر و همچنین تداوم شیردهی تا پایان دو سالگی، تشکیل گروه‌های حامی مادران شیرده امری ضروری به نظر می‌رسد. زیرا تشکیل این گروه‌های حمایتی نه تنها در راستای دستیابی به اهداف مراقبین حرفه‌ای است و حمایت در دسترس را برای مادران کم تجربه افزایش می‌دهد؛ بلکه در راستای اجرای بند دهم بیانیه مشترک سازمان جهانی بهداشت و یونیسف است.
این محققین پیشنهاد می‌کنند که تشکیل گروه‌های حمایت از مادران شیرده پیگیری شود و مادران کم سن و نخست‌زا طی دوران بارداری و یا موقع ترخیص از بیمارستان به این گروه‌های حمایتی معرفی شوند.
در انجام این مطالعه شهناز ترک زهرانی و علی‌رضا اکبرزاده باغیان؛ پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و ذلیخا کرم الهی و راژان چهره از دانشگاه علوم پزشکی ایلام، مشارکت داشتند.
یافته‌های این مطالعه به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «بررسی تاثیر همتا بر تداوم شیردهی تا پایان دو سالگی در زنان نخست‌زا: کارآزمایی بالینی تصادفی یک سو کور» در مجله علوم پزشکی خراسان شمالی، منتشر شده است.
بررسی‌ها نشان داد که الگو‌های شیردهی در پایان ماه ششم پس از زایمان اختلاف آماری معنی‌دار داشت. میانگین طول مدت تغذیه انحصاری با شیر مادر در گروهی که از حامی بهره‌مند بودند، بیشتر از گروه کنترل بود. همچنین بررسی‌ها در پایان ۱۲ و ۲۴ ماهگی نشان داد که تداوم و طول مدت تغذیه با شیر مادر در گروه آزمون به ترتیب ۸۹.۹ و ۸۲ درصد بود و این میزان در گروه کنترل ۵۲.۳ و ۲۷ درصد بود.
بررسی‌ها نشان داد در گروه آزمون زودترین زمان شروع شیرخشک ۶۲ روزگی و در گروه کنترل طی روز اول پس از ترخیص مادر از بیمارستان بود. در گروه کنترل تا پایان ۱۲ ماهگی ۴۸ درصد مادران شیردهی را قطع و شیرخوار خود را با شیرخشک و یا سایر شیر‌های تغذیه کردند و طی سال دوم زندگی ۷۳ درصد شیرخواران گروه کنترل از شیرگرفته شدند، درگروه آزمون این میزان به ترتیب ۱۰ و ۱۸ درصد بود بنابراین دو گروه از این نظر نیز با هم تفاوت آماری معنی داشتند.
نتایج به‌دست آمده از این مطالعه نشان داد که اجرای برنامه حمایت همتا در قالب آموزش و مشاوره تلفنی از زنان نخست‌زا، بر میزان و طول مدت تغذیه انحصاری با شیر مادر تاثیر مثبت دارد.
پژوهشگران این تحقیق می‌گویند: «با توجه به تاثیر مثبت حمایت همتا بر میزان تغذیه انحصاری با شیرمادر و همچنین تداوم شیردهی تا پایان دو سالگی، تشکیل گروه‌های حامی مادران شیرده امری ضروری به نظر می‌رسد. زیرا تشکیل این گروه‌های حمایتی نه تنها در راستای دستیابی به اهداف مراقبین حرفه‌ای است و حمایت در دسترس را برای مادران کم تجربه افزایش می‌دهد؛ بلکه در راستای اجرای بند دهم بیانیه مشترک سازمان جهانی بهداشت و یونیسف است.
این محققین پیشنهاد می‌کنند که تشکیل گروه‌های حمایت از مادران شیرده پیگیری شود و مادران کم سن و نخست‌زا طی دوران بارداری و یا موقع ترخیص از بیمارستان به این گروه‌های حمایتی معرفی شوند.
در انجام این مطالعه شهناز ترک زهرانی و علی‌رضا اکبرزاده باغیان؛ پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و ذلیخا کرم الهی و راژان چهره از دانشگاه علوم پزشکی ایلام، مشارکت داشتند.
یافته‌های این مطالعه به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «بررسی تاثیر همتا بر تداوم شیردهی تا پایان دو سالگی در زنان نخست‌زا: کارآزمایی بالینی تصادفی یک سو کور» در مجله علوم پزشکی خراسان شمالی، منتشر شده است.
ارسال نظرات