طرز برخورد با کسانی که شما را تحقیر می کنند

"مایکل، دانشجوی سال سوم جامعه‌شناسی است. او در حالی که از شدت عصبانیت کیف خود را روی تختش می‌اندازد، برافروخته و مضطرب در ذهن خود به‌دنبال علت رفتار توهین‌آمیز دوستش می‌گردد؛ «او چطور به‌خود اجازه داده تا این حد به من توهین کند. من که همیشه برای دیگران احترام قائلم. این رفتار او باعث‌شده همه به چشم دیگری به من نگاه کنند. باید به فکر تلافی باشم. هیچ‌گاه نمی‌توانم او را ببخشم. باید بداند چقدر از او رنجیده‌ام...». اما به راستی چرا از دیگران می‌رنجیم.
مایکل در جمع دوستان خود مشغول غذا خوردن بود که ناگهان یکی از دوستانش بعد از اینکه نوع نشستن و غذا خوردن او را مسخره کرد، به او گفت که تو هیچ وقت نمی‌توانی درست رفتار کنی! مایکل نیز از شدت عصبانیت به او گفت که هیچ‌گاه نمی‌تواند این رفتار توهین‌آمیزش را ببخشد!
در بررسی رفتاری اشخاص درمی‌یابیم که بعضی گونه‌های شخصیتی از اینکه بدون دلیل یا با دلایلی خاص، دیگران را آزرده کنند لذت می‌برند. "
بعضی از افراد برای اینکه دیگران را دست مایه قرار می‌دهند تحقیرشان می‌کنند. برخی هم هستند که شغل و رشته تحصیلی طرف مقابل را مسخره می‌کنند. عده ایی هم، چیزی نمی‌گویند، ولی با رفتارشان دیگران را تحقیر می‌کنند.
افراد قوی نه تنها از کنار توهین‌ها به سادگی عبور می‌کنند بلکه با آرامش با این افراد برخورد می‌کنند، و به راهشان ادامه می‌دهند.

به چه رفتاری تحقیر آمیز می‌گوییم؟

مریم سادات ظهوریان کارشناس و فعال فرهنگی و جامعه شناس گفت: هر نوع رفتاری که حس عزت نفس و اعتماد به نفس طرف مقابل را زیر سوال ببرد، می‌تواند یک رفتار تحقیر آمیز تلقی شود.
وی اظهار کرد: عزت نفس با اعتماد به نفس دو مفهوم جدا از هم هستند. رفتاری که باعث احساس تحقیر شدن می‌شود به نوع، درجه و آستانه‌ی عزت نفس یا اعتماد به نفس خود بستگی دارد.
ظهوریان افزود: هر چقدر تبحر خود را نسبت به عملکرد و موضوع علمی، هنری، رفتاری و اخلاقی که طرف مقابل آن را تحقیر یا توهین می‌کند، قوی کنیم باعث می‌شود که اعتماد به نفس افزایش پیدا کند و با قدرت بیشتر به راه خود ادامه دهیم. نفوذ تحقیر باید بیشتر باشد تا بتواند فرد را زیر سوال ببرد.
وی در ادامه گفت: بنابراین به هر مقداری فردی از اعتماد به نفس و عزت نفس پایین تری برخوردار باشد و نسبت به رفتار و عمل خود نتواند تمرکز و تسلط کافی داشته باشد، میزان نفوذ تحقیر در او سرعت پیدا می‌کند. ممکن است افرادی که اعتماد به نفس کافی را نداشته باشند با کوچکترین حرف و تمسخر، کاری که علاقمند به آن هستند را وسط راه کنار بگذارند
شاید باورش آسان نباشد، ولی زمانی که به یکی از اعضای خانواده یا دوستان، تنبل، بی خیال و یا بی فکر می‌گوییم، عزت نفس آن‌ها را نشانه می‌گیریم. گاهی شوخی‌های ما تحقیر آمیز است.
گاهی بزرگتر‌ها در برابر این رفتار موضع می‌گیرند، ولی نوجوانان و کودکان ممکن است فقط ناراحت شوند یا قهر کنند. افراد دارای حد و مرزی هستند که از آن حد به بعد غرورشان شکسته می‌شود. بعضی‌ها در جمع با طعنه و کنایه حرف می‌زنند و طرف مقابل را تحقیر می‌کنند.
امروزه، اوضاع با گذشته کمی متفاوت شده است و خیلی اوقات اگر فردی چیزی بگوید، طرف مقابل اصلا ساکت نمی‌ماند. ولی تا همین چندسال پیش، کوچکتر‌ها جواب بزرگتر‌ها را نمی‌دادند. به هرحال رفتار آن‌ها هم باعث آسیب می‌شد.

ظهوریان جامعه شناس گفت: در مورد افرادی که دیگران را مورد تمسخر قرار می‌دهند، باید ریشه یابی صورت گیرد. باید متوجه این موضوع شد که چرا این کار را انجام می‌دهند. اگرما به چرایی برسیم راحت‌تر می‌توان به درمان آن توجه کنیم.
وی افزود: ممکن است فرد مقابل دارای یک سری ویژگی‌ها و فاکتور‌هایی باشد که تمسخر کنندگان خودشان ندارند و ضعف خود می‌دانند و باعث می‌شود که دیگران را مسخره کنند.
یکی از مواردی که ظهوریان اشاره کرد، این است که از کودکی سرخوردگی و توهین به آن‌ها وارد شده است و دیگران از آن‌ها می‌خواهند که ویژگی‌های مطلوبی را در خود داشته باشند؛ و نرسیدن به این ویژگی ها، باعث حسادتشان می‌شود که منجر به مسخره کردن دیگران می‌شود
این جامعه شناس یکی از موارد دیگر را عدم توانایی‌های افراد دانست و گفت: مسخره کردن به نوع فرهنگ فرد هم بستگی دارد. ممکن است در معقوله ذهنی و تربیتی فرد جالب نبوده و باعث تمسخر طرف مقابل شود.
وی تاکید کرد: برخورد با این گونه افراد بهتر است به صورت مسالمت آمیز باشد. طوری که شخصیت طرف مقابل زیر سوال نرود که روی این قضیه جریح‌تر شود.
وی گفت: مخالف این هستم که با تنش این نوع طرز برخورد را حل کرد. البته بعضی مواقع لازم است که طرف مقابل را شوک دهیم، ولی این قضیه به صورت عمومی نیست. بهتر است که فرد را در یک جایگاه، عاطفی یا اجتماعی قرار دهیم و متوجه رفتارش کنیم.

چه رفتار‌هایی نشانه تحقیر دارند؟

این جامعه شناس گفت: زمانی که یک فرد از ویژگی‌های مثبت، جایگاه خاص یا اطلاعاتی از جمله هنری، علمی و... برخوردار باشد دارای اعتماد به نفس بالایی است که در مقابل فردی که اورا مسخره می‌کند، با آرامش و مهربانی پاسخ آن‌ها را می‌دهد.
وی در ادامه گفت: به عنوان مثال من یک نویسنده قابلی هستم؛ و در جایگاه نویسندگی اعتماد به نفس بالا، اطلاعات خوب، تبحر کافی وحرفی برای گفتن دارم. در چنین شرایطی اگر دیگران، نویسندگی من را مسخره کنند، باید آرامش خود را حفظ کنم و با اعتماد به نفس کارم را پیش ببرم. این گونه افراد به راحتی از تمسخر دیگران آسیب نمی‌بینند.
وی اظهار کرد: نقد و بررسی با تمسخر قرار دادن فرق می‌کند. هر فردی دارای توانایی است و برای خودش از اعتماد به نفسی برخوردار است و از نقد و بررسی استقبال می‌کند، زیرا برای بالابردن بازدهی از کارش استفاده می‌کند.
وی ادامه داد: افرادی که از یک قامتی چه کوتاه و چه بلند برخوردار هستند، یکسری ویژگی‌ها دارند و به شرایط جسمانی خود واقف هستند. برای مثال فردی که کوتاه قامت است، می‌داند که از این ویژگی خود در کجا‌ها استفاده‌ی درست داشته باشد و می‌داند که از یک سری محدودیت‌هایی برخوردار است.
وی تاکید کرد: اگراین افراد خودشان را پیدا کنند، اعتماد به نفس و عزت نفس لازم را در این قضیه به دست بیاورند، وبه توانایی‌های خودشان آگاهی داشته باشند، هرمقدار که دیگران او را تمسخر کنند، چون جایگاه خودشان را در سطح اجتماع مانند دانشگاه، محل کار و... پیدا کرده اند، گفتار طرف مقابل نمی‌تواند تغییری در نوع زندگی شان ایجاد کند و از این قضیه رد می‌شوند.
وی در ادامه گفت:، ولی اگر افراد، آنقدر شکننده باشند و نوع ضربه ایی که به واسطه حرف، فکر و تمسخر دیگران به آن‌ها وارد شود، نحوه زندگیشان متفاوت می‌شود و راه زندگی آن‌ها عوض می‌شود و خیلی از موفقیت هایشان ممکن است زیر سوال برود.
تحمل انتقاد در جمع، برای نوجوانان به مراتب سخت‌تر است و می‌تواند به عزت نفس و غرورشان آسیب برساند. بعضی از والدین متاسفانه جلوی خواهر، برادر یا فامیل از نوجوانانشان انتقاد می‌کنند و این کار باعث تحقیر آن‌ها می‌شود. ممکن است آن نوجوان واکنش تندی نشان دهد و یا چیزی هم نگویند، ولی بالاخره در یک جایی این تحقیر خودش را نشان خواهد داد.
به هرحال فرقی نمی‌کند، تحقیر برای بزرگسالان، کودکان و نوجوانان تلخ است. ممکن است اندازه این تلخی متفاوت باشد، ولی برای همه آدم‌ها تحقیر شدن ناخوشایند است. البته یادمان باشد تحقیر، شمشیر دو لبه ایی است که هم به خود و هم به دیگران صدمه می‌زند. افرادی که مدام با زبان تحقیر و شماطت با دیگران صحبت می‌کنند مطمئنا انسان‌های محبوبی نیستند.