همه چیز درباره دریافت کارت اعتباری سهام عدالت

خردادماه سال گذشته بود که سهام عدالت به دستور مقام معظم رهبری آزادسازی شد. پس از گذشت ۹ ماه بالاخره در ۲۵ بهمن‌ماه ۱۳۹۹ اعلام شد که دارندگان سهام عدالت می‌توانند از طریق دو بانک ملی و تجارت کارت اعتباری سهام عدالت را دریافت کنند.

در این میان بانک ملی پیشگام شد و این سرویس را از طریق اپلیکیشن موبایلی ارائه داد، اما بانک تجارت در آن زمان این محصول را اجرایی نکرد و در هشتم فروردین‌ماه ۱۴۰۰ طی خبری اعلام کرد که دارندگان سهام عدالت می‌توانند از طریق اپلیکیشن زمرد این خدمت را دریافت کنند. پس از چند روز که از فعالیت این اپلیکیشن گذشته است، اپراتور بانک تجارت به ما اعلام کرد که اکنون در نسخه فعلی اپلیکیشن زمرد این خدمت غیرفعال شده و در نسخه بعدی این اپلیکیشن، دریافت کارت اعتباری سهام عدالت فعال می‌شود.

مدیر پروژه کارت‌های اعتباری شرکت سمات نیز اخیراً شرایط دریافت کارت اعتباری سهام عدالت را بیان کرده است. به گفته سمیه محمدی برخی بانک‌ها زیرساخت‌ها را پیاده‌سازی و برخی پیاده‌سازی نکردند. تا قبل از ایام نوروز دو بانک ملی و تجارت زیرساخت‌های لازم را پیاده‌سازی کرده بودند و تا دو هفته مانده به سال نو بیش از سه هزار درخواست از سوی مشمولان سهام عدالت که روش مستقیم یا روش غیرمستقیم را برای مدیریت سهام خود انتخاب کرده بودند، به سمت شرکت سپرده گذاری ارسال و توثیق آن انجام شد.

به گفته ایسنا سمیه محمدی درباره نحوه دریافت کارت اعتباری سهام عدالت، اظهار داشت: هدف از اعطای کارت‌های اعتباری به پشتوانه سهام عدالت، افزایش نقدینگی سهامداران بود. بر این اساس شرکت سپرده گذاری مرکزی از سوی شورای عالی بورس و بانک مرکزی، فرایند اعطای توثیق سهام عدالت را انجام می‌دهد.

وی تصریح کرد: تاکنون بیش از ۶ هزار درخواست از سوی مشمولان سهام عدالت به شرکت سپرده گذاری ارسال و توثیق شده است.
محمدی ادامه داد: در حال حاضر ۲ بانک ملی و تجارت زیرساخت‌های لازم را انجام داده اند به طوری که بانک ملی اسفند ماه ۹۹ و بانک تجارت از ۷ فروردین ۱۴۰۰ اقدام به پرداخت تسهیلات به سهامداران کرده اند.

وی گفت: افراد باید در هر یک از این ۲ بانک، حساب داشته باشند و از طریق اپلیکیشن‌های بانک اقدام به ثبت نام کنند، اما نکته‌ای که سهامداران باید به آن توجه کنند این است که حتماً باید کارت ملی جدید داشته باشند.
مدیر پروژه کارت‌های اعتباری شرکت سپرده‌گذاری مرکزی افزود: همه سهامداران عدالت که روش مستقیم یا غیر مستقیم را انتخاب کرده اند می‌توانند از کارت اعتباری سهام عدالت استفاده کنند همچنین باید حتماً در سامانه سجام ثبت نام کنند و احراز هویت شوند و بعد در بانک ثبت نام کنند.
محمدی اضافه کرد: مشمولان سهام عدالت که شرایط عمومی دریافت تسهیلات را در بانک‌ها دارند، می‌توانند تسهیلات دریافت کنند.
وی تصریح کرد: یکی از شرایط دریافت تسهیلات سهام عدالت این است که سهام فرد نباید توقیف شده باشد.

---

محمدی درباره افرادی که روش مستقیم را انتخاب کردند نیز گفت: این افراد باید قبل از ورود به سامانه بانک، حتماً تغییر کارگزاری ناظر را در پرتفوی سهام عدالت خود فعال کنند.
 
مدیر پروژه کارت‌های اعتباری شرکت سپرده‌گذاری مرکزی ادامه داد: با توجه به زمان معاملاتی بورس، افرادی که متقاضی دریافت کارت اعتباری سهام عدالت هستند حتماً در روزهای کاری و در ساعت ۸ صبح تا ۱۶ اقدام به ثبت نام کنند تا فرایند توثیق سهام، سریع‌تر انجام شود.
محمدی همچنین درباره محاسبه مبلغ کارت اعتباری سهام عدالت گفت: به طور مثال امروز ارزش ۶۰ درصد سهام عدالت ۶ میلیون تومان است و بانک ۵۰ درصد ارزش سهام عدالت را کارت اعتباری می‌دهد.

 

۱- متقاضیان دریافت کارت اعتباری در گام اول باید با ثبت‌نام در سامانه سجام احراز هویت شوند که این فرآیند به صورت غیرحضوری قابل انجام است.
۲- سهامداران عدالت که روش مستقیم را برای مدیریت سهام عدالت خود انتخاب کرده بودند، تنها در صورتی می‌توانند کارت اعتباری سهام عدالت دریافت کنند که تمام سهام عدالتشان را نزد خود نگه داشته‌اند و در صورت حتی فروش یک سهم از پرتفوی خود دیگر نمی‌توانند کارت اعتباری سهام عدالت دریافت کنند. مشمول سهام عدالت که روش غیرمستقیم را برای مدیریت سهام خود انتخاب کرده است، باید سجامی باشد و بعد از احراز هویت در اپلیکیشن‌های مربوط به بانک‌های عامل نسبت به دریافت کارت اعتباری اقدام کنند.
۳- سهامدارانی که روش مستقیم را برای آزادسازی سهام عدالت خود انتخاب کرده‌اند، باید کارگزار ناظر خود را تغییر دهند. به‌طور مثال اگر سهامداری بخواهد از طریق اپلیکیشن ایوا کارت اعتباری را دریافت کند باید کارگزاری خود را به بانک ملی تغییر دهد.
۴- هر سهامدار باید در بانکی که درخواست کارت اعتباری سهام عدالت می‌دهد، دارای حساب بانکی باشد.
۵- سهامداران می‌توانند ۵۰ درصد ارزش روز سهام خود را توسط کارت اعتباری دریافت کنند و با توجه به ارزش سهامشان بین دو تا ۱۰میلیون تومان در قالب کارت اعتباری، تسهیلات بگیرند. به‌طور کلی اکنون ۶۰ درصد دارایی سهامداران قابل معامله است و بانک بر مبنای همین ۶۰ درصد کارت اعتباری صادر می‌کند.
۶- سهامداری که وام می‌گیرد تا یک ماه فرصت دارد تا این مبلغ را به بانک برگرداند. اگر سهامداری نتوانست این مبلغ را برگرداند باید در ۳۶ ماه آن را با سود ۱۸ درصد تسویه کند.
۷- سهامداران برای احراز شرایط دریافت کارت‌های اعتباری به هیچ عنوان نیاز به مراجعه حضوری با بانک‌ها مراجعه ندارد و تمامی فرایندهای لازم در این زمینه به صورت غیرحضوری و الکترونیکی انجام می‌شود.
۸- افرادی که از طریق بانک ملی اقدام می‌کنند باید به اپلیکیشن ایوا و افرادی که از طریق بانک تجارت اقدام می‌کنند باید به اپلیکیشن زمرد مراجعه کرده و مراحل احراز هویت را در آن سپری کنند. سهامداران حتماً باید به آخرین نسخه اپلیکیشن ایوا یعنی نسخه ۲.۴.۶ مراجعه و گواهی امضای الکترونیکی را برای ثبت درخواست خود دریافت کنند. پس از ثبت‌نام اگر افراد، اطلاعات کارت مانند اسکن بارکد مشاهده کردند، فعال‌سازی انجام شده و می‌توان از طریق فروشگاه‌های طرف قرارداد خرید خود را انجام دهند. درحال حاضر فعال‌سازی کارت اعتباری سهام عدالت از طریق اپلیکیشن زمرد قابل انجام نیست و هر زمان که نرم‌افزار به‌روزرسانی شد می‌توان از قسمت «توثیق سهام» نسبت به دریافت کارت اعتباری اقدام کرد.
۹- شماره موبایل فرد خواهان کارت اعتباری باید با نام خود فرد مطابقت داشته باشد و اطلاعاتی که در بانک ثبت کرده است باید کامل و جامع باشد.
۱۰- کارت اعتباری فیزیکی نیست، بلکه نشان بانک و نوعی دسترسی است. برای مثال فردی که از بانک ملی کارت اعتباری سهام عدالت دریافت کرده است، می‌تواند به فروشگاه طرف قرارداد بانک ملی مراجعه و خرید کند. فردی که بانک تجارت را انتخاب کرده است هم می‌تواند به هر فروشگاهی مراجعه کند.

اقتصاددانان همیشه بر لزوم خصوصی‌سازی و کمرنگ کردن نقش دولت تاکید داشته‌اند. این فرایند در ایران سرعت کمی داشت. در سال ۱۳۸۵ با یک برداشت و تفسیر جدید از اصل ۴۴ قانون اساسی، روند اعطای سهام به بخش خصوصی سرعت بیشتری گرفت و نام سهام عدالت در مباحث اقتصادی پررنگ‌تر شد. در راستای این طرح جدید، ۸۰ درصد سهام کارخانه‌ها و بنگاه‌های دولتی به بخش خصوصی واگذار شد. سبد سهام عدالت، شامل سهم‌های شرکت‌ها و کارخانه‌های خودروسازی‌، فولاد، معادن، بیمه، بانک، هواپیمایی، کشتیرانی، نیروگاه‌ها، مخابرات و نفت گاز می‌شد.
قبل از تخصیص سهم‌ها، اقشار کم‌درامد را دهک‌بندی کردند. به این ترتیب که ۴۲ میلیون نفر در قالب شش دهک از پایین‌ترین درامدها تا سطوح بالاتر دسته‌بندی شدند و به هر دهک، میزان خاصی سهم اختصاص داده شد. مشمولین این طرح، به شرح زیر هستند:
· مددجویان کمیته امداد امام خمینی و سازمان بهزیستی
· روستاییان و عشایر
· کارگران فصلی ساختمانی
· گروه‌های کم‌جمعیت مانند خبرنگاران، زنان سرپرست خانوار، طلاب، خادمان مساجد و ...
· کارمندان و بازنشستگان دولتی، دستگاه‌های عمومی و بازنشستگان کشوری و لشکری
پس از مرحله دهک‌بندی و مشخص شدن مشمولان، لازم بود در زمینه مدیریت سهم‌ها تصمیم‌گیری شود. به این منظور، یک شرکت دولتی به نام شرکت کارگزاری سهام عدالت به عنوان زیرمجموعه‌ای از سازمان خصوصی‌سازی در نظر گرفته شد. همچنین تعداد ۳۳۷ شرکت سرمایه‌گذاری و تعاونی عدالت در سطح کشور و همه استان‌ها تاسیس شد. یک آیین‌نامه اجرایی در راستای افزایش ثروت خانوارهای ایرانی از طریق گسترش سهم بخش تعاون، به تصویب هیئت وزیران رسید و برگه‌های سهام در اختیار مردم قرار گرفت.
موارد زیر به عنوان اهداف این طرح مطرح شدند:  
· کمک به استقلال مالی خانوارهای نیازمند و کاهش حمایت‌های مالی مستقیم دولتی به آن‌ها
· واگذاری سهام شرکت‌های دولتی، کمرنگ کردن نقش دولت در اقتصاد و سرعت بخشیدن به فرایند خصوصی‌سازی
· شفاف کردن فرایند خصوصی‌سازی
· توزیع متعادل ثروت و درآمد در کشور
· افزایش سهم بخش تعاون و شرکت‌های تعاونی

سهام عدالت در واقع یک پورتفو یا سبد سهام برای مشمولان به شمار می‌رود. سهام‌داران در سود و زیان این سبد سهیم هستند. مرحله اول و دوم واریز سود این سهام در سال ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ و واریز سود مرحله سوم در مرداد ۱۳۹۸ انجام گرفت. افرادی که تحت پوشش نهادهای حمایتی مثل کمیته امداد و بهزیستی بودند، دو برابر دهک‌های دیگر سهم دریافت کردند و به همین نسبت، سود بیشتری نیز به حساب‌شان واریز شد.
در این طرح، هر یک از افراد خانواده، یک شماره شبای جداگانه در سیستم ثبت کرده است؛ بنابراین سود سهام مثل یارانه به حساب سرپرست خانوار واریز نمی‌شود و مستقیما به حساب اعضای خانواده واریز خواهد شد.

چنان که اشاره کردیم، تا کنون مدیریت سهم‌ها به عهده شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی بوده است و مشمولان دخل و تصرفی در آن نداشته‌اند. امسال با دستور رهبری فرایند آزادسازی آغاز شد. منظور از آزادسازی سهام عدالت این است که مردم می‌توانند تصمیم بگیرند که می‌خواهند شخصا مدیریت سهم‌ها را به عهده داشته باشند یا مثل سابق این کار را به شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی بسپارند.
در حقیقت دو روش مستقیم و غیر مستقیم برای مدیریت سبد سهام به مردم پیشنهاد داده شده است. هر یک از مشمولان می‌تواند با مراجعه به وب سایت samanese.ir روش مد نظر خود را انتخاب کند. هر یک از این روش‌ها ممکن است با سود و زیان مواجه شود و هر یک برای گروه خاصی از افراد مناسب خواهد بود.
فرایند آزادسازی به صورت تدریجی انجام می‌شود. یعنی کسانی که شیوه مستقیم را انتخاب کرده باشند، نمی‌توانند از حالا برای فروش اقدام کنند و لازم است منتظر اطلاعیه‌ها بمانند. این تصمیم، در راستای پیشگیری از تشکیل صف فروش و کاهش قیمت سهم‌ها اتخاذ شده است.

در تاریخ ۳۰/۰۲/۹۹ شورای عالی بورس مصوبه‌ای را ارائه داد و اعلام کرد تمامی دارندگان سهام عدالت که قصد فروش قسمتی از سهام خود را دارند، می‌توانند از روز سه شنبه ششم خرداد، برای فروش ۳۰ درصد از سهام خود اقدام کنند.
 در این راستا لازم است سهام‌داران به شعب بانک‌هایی که قبلا شماره شبای حسابی که در آن دارند را به سازمان خصوصی‌سازی معرفی کرده ‌بودند، مراجعه کنند. فرم‌ها و تعهدنامه‌ای در اختیار آن‌ها گذاشته می‌شود که با تکمیل کردن آن‌ها، وکالت فروش ۳۰ درصد از سهام به بانک واگذار می‌شود. بانک از طریق کارگزاری‌ها به تدریج سهم‌ها را می‌فروشد و مبلغ حاصل از آن را طبق توافق به حساب افراد واریز می‌کند. گفتنی است، تمامی هزینه‌های اجرایی مانند کارمزد، مالیات فروش و حق‌العمل کاری بانک بر عهده فرد مشمول سهام عدالت خواهد بود و از مبالغ ناشی از فروش سهام کسر خواهد شد.
روش دیگر، استفاده مستقیم از خدمات کارگزاری‌ها است. برای مثال می‌توانید به سامانه فروش سهام عدالت آگاه  - https://se.agah.com/  - مراجعه و مقدمات فروش سهام خود را آماده کنید. در این سامانه می‌توانید وضعیت سهام خود را مشاهده و درخواست فروش خود را ثبت کنید و ضمنا، نیازی نیست حتما مشتری آگاه باشید یا کد بورسی داشته باشید.
در هر دو روش، این سهم‌ها به صورت یک پکیج به فروش می‌رسند و سهام‌دار نمی‌تواند شخصا موارد مد نظرش را انتخاب کند. کارگزاری با هماهنگی ناظر بازار تصمیم می‌گیرد چه سهمی را در چه زمانی به فروش برساند.

سهام عدالت طرحی بود که در راستای خصوصی‌سازی و کمرنگ‌ کردن نقش دولت در اقتصاد اجرایی شد. در این طرح، سهام بعضی از شرکت‌ها و کارخانه‌ها و بنگاه‌های اقتصادی دولتی به اقشار کم‌درامد جامعه تعلق گرفت. مدیریت این سهم‌ها را شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی به عهده گرفتند و سود، به صورت سالیانه به حساب مردم واریز می‌شد. امسال، فرایند آزادسازی سهام عدالت آغاز شده است و مردم می‌توانند انتخاب کنند که شخصا مدیریت پورتفوی خود را به عهده بگیرند و طیق زمان‌بندی اعلام‌شده، به خرید و فروش بپردازند.