دانش آموختگانی که مشق بیکاری می نویسند

به گزارش ایرنا ،موضوع بیکاری آن هم برای دانش آموختگان دانشگاهی خبر تلخ و هشدار دهنده ای است که سال های اخیر از زبان برخی مسئولان حوزه اشتغال درباره آن زیاد شنیده ایم.
اما موضوع بیکاری دانش آموختگان در شهرستان ها و شهرهای کوچک تر بسیار بغرنج تر است این مساله به مهاجرت تعداد زیادی از جوانان شهرستانی دامن زده و در حال تبدیل شدن به یک بحران است.
دانش آموختگان دانشگاهی همان هایی که شب های زیادی تا صبح چشم بر هم نمی گذاشتند تا در خانواده و دانشگاه سرافراز باشند از طرفی درد دوری خانواده ها را تحمل کرده و مشکلات را به جان خریدند، جوانانی که با کمترین امکانات تحصیلی از دل روستاها و شهرهای دور افتاده و مرزی سراسر کشور جوانه زده و با هزاران امید و آرزو راهی دانشگاه ها شدند تا آینده خوبی برای خویش و کشور رقم بزنند.
حالا بعد از حدود 10 سال این جوانان که به شهرهای خود بازگشته اند با مشکل بیکاری روبه رو هستند ، از اینکه در این سن هنوز برای اندکی پول باید چشم به دست پدر بدوزند شرمشان می آید، آب می شوند، غرورشان می شکند، والدینشان انتظار دارند بعد از سال ها تحصیل فرزندانشان دکتر یا مهندس شده باشند اما نمی دانند شغل نیست و باید همچنان پول تو جیبی جوانشان را تامین کنند.
بسیاری از اینکه وقت و جوانی خود را در راهروها و کلاس های دانشگاه ها گذرانده اند پشیمان اند و آرزو می کنند به دوران قبل از دانشگاه بازگردند، آنها می گویند با توجه به شرایط حال جامعه جرات آغاز هیچ کاری نداریم.
البته این دانش آموختگان دانشگاهی بیکار وقتی برخی دوستان هم کلاسی دبیرستانی خود را می بینند که صاحب شغل، زندگی و سایر شده است در دلشان آه می کشند.
بر اساس آمار رسمی در بهار 97 میانگین بیکاری جوانان 15 تا 29 سال کشور به 25.5 درصد رسید، نرخ بیکاری دانش آموختگان دانشگاهی نیز در همین حدود اعلام شده و تعداد بیکاران دانش آموخته حدود پنج تا 6 میلیون نفر است.
نوسانات قیمت ارز و به همراه آن افزایش روز به روز قیمت برخی کالاها چند ماهی است که توجه تمامی اقشار جامعه در سطوح مختلف را به خود جلب کرده و این در حالیست که در این میان قشر جوان در کوچه پس کوچه های بیکاری پرسه می زنند.

** نوبت دولت و سیاستمداران رسید
به عنوان مثال خانواده 12 نفری را سراغ دارم که 10 فرزند متولد سال های 54 تا 71 دارای مدارک کارشناسی و دکتری دارد اما تنها یک نفر توانسته در سیستم دانشگاهی مشغول به کار شود مابقی همه به دنبال شغل آزاد رفته یا بیکار هستند.
این پدر بیسواد و کشاورز که تمام هستی اش را برای ادامه تحصیل فرزندانش در دانشگاه های دولتی هزینه کرده چه انتظاری از جامعه یا فرزندش دارد، چه کسی حال این پیرمرد فرتوت را درک می کند؟.
پیرمرد به خبرنگار ایرنا گفت: تمام تلاشم را برای اینکه فرزندان سالم و تحصیل کرده به جامعه تحویل بدهم انجام دادم دیگر کاری از دست من ساخته نیست حالا نوبت دولت و سیاستمداران است تا دست این جوانان را بگیرند و نگذارند فشار بیکاری و نبود شغل آنها را به سمت انواع آسیب های اجتماعی به ویژه اعتیاد بکشاند.
یکی از دانش آموختگان بیکار خراسان جنوبی هم می گوید: برای تحصیلات دانشگاهی حدود 9 سال از دوران طلایی زندگی ام را در استان های مازندران و سبزوار که کیلومتر ها با استان ما فاصله دارد گذراندم.
رضا به مشکلات تحصیل اشاره می کند و می افزاید: خاطراتی از جمله رنج سفر، دوری خانواده، شب هایی که سر گرسنه روی بالشت می گذاشتم، روزهای مریضی، شب های سرد زمستانی و کم پولی را هیچوقت فراموش نمی کنم روزهایی که فقط باید تحمل می کردم.
وی نفس عمیقی می کشد و ادامه می دهد تا حدودی خود را مقصر می داند و می گوید بیکاری سبب شده بین من و خانواده حتی در اعتقادات دینی و مذهبی مان اختلاف ایجاد شود.
این جوان جویای کار که دارای مدرک کارشناسی ارشد فلسفه و حکمت است ادامه می دهد: موقعیت کاری برای رشته تحصیلی بنده در استان شاید صفر باشد تقریبا به تمامی دانشگاه های مربوطه برای حق التدریسی مراجعه و جویای کار بوده ام اما بی فایده است.
وی اضافه می کند: یکسال از پایان تحصیلاتم می گذرد و طی این مدت فشارهای روحی و روانی زیادی را تجربه کرده ام قصد خروج از استان را دارم اما با مخالفت خانواده برخورد کرده ام لطفا ما را دریابید.
به سمت 6 نفر از جوانانی که در یکی از بوستان های شهر در حال سیگار کشیدن بودن رفتم و اجازه مصاحبه گرفتم از آنها سوال می کنم بیکار هستید یا شاغل؟
یکی از میان آنها مانند بشکه باروت منفجر می شود و با خنده ای تمسخر آمیز و ناراحت می گوید: شاغل، کار، چی میگی خواهر ما اگر کار می داشتیم این وقت شب با دوستان دورهمی نمی داشتیم!
این جوان بیکار ادامه می دهد: نمی دانیم شما می توانید تصور کنید یا خیر اما سخت است همه عمر جوانی ات را صرف فراگیری دانش و علم کنی اما به دلیل اینکه مشمول بند پ ( پارتی، پول) نیستی باید خود را مشغول وقت گذرانی های بیخود کنی.
یکی دیگر از جوانان سیگار نیمه کشیده اش را روی زمین انداخت و با فشار زیاد زیر پا له می کند و می گوید: خانم فکر می کنی علت سیگار کشیدن ما چیست، سری تکان داد و در ادامه می گوید: از بس فشار خانواده ها به دلیل بیکاری زیاد است.
علی ادامه می دهد: از ترس نصیحت های والدین سعی می کنم شب دیرتر به خانه بروم دوست ندارم این برخورد را با من داشته باشند اما آنها فکر می کنند حالا که چند سال درس خوانده ام باید در یکی از ادارات یا سازمان ها مشغول بکار شوم و نمی دانند اوضاع کار خراب است و جوانانی مثل من بسیار.
از علی پرسیدم خانواده ات می دانند که سیگار می کشی؟ که با شرمندگی پاسخ می دهد؛ سیگار تنها همدم تنهایی من شده و از بیکاری و تنهایی به آن پناه برده ام، نه، اگر پدر و مادرم متوجه شوند حتی برای خواب هم اجازه ندارم وارد خانه شوم.
بهزاد هم می گوید؛ دانش آموخته معماری هستم چه آرزوهایی که با انتخاب این رشته در سر نپروراندم اما حیف و افسوس.
2 سال است که به دنبال شغل هستم حتی برای فعالیت در رشته های غیر مرتبط اعلام آمادگی کرده ام طی این مدت چند موقعیت شغلی برایم فراهم شد اما یا حقوق بسیار پایین بود یا امنیت شغلی نداشتم.
از آنجایی که سال ها برای درس و دانشگاه تلاش و هزینه کردم نمی توانم قبول کنم در هر مکانی یا با هر میزان حقوقی مشغول کار شوم تا همین الان هم خیلی ها از مدرک و موقعیت من سوء استفاده کرده اند.
در ارتباط با مهارت آموزی از این جوانان جویای کار پرسیدم که باز یکی از آنها با ناراحتی می گوید: دلتان خوش است ، در یکی دو سال گذشته مهارت های مختلف را در موسسه های فنی و حرفه ای فرا گرفتیم به امید اینکه وام خود اشتغالی یا اشتغالزایی دریافت کنیم.
حسین ادامه می دهد: مسئله مهم اینجا است که آنطور که مسئولان می گویند از مشاغل خانگی حمایت درستی نمی کنند چون برای دریافت وام مشاغل پشتیبان مراجعه کردم اما آنقدر مراحل دریافت آن سخت بود که نیمه راه بیخیال وام شدم.
این جوان جویای کار با بیان اینکه دریافت وام اشتغالزایی اذیت کننده و روند طولانی دارد می افزاید: این موضوع سبب شده تمایل جوانان برای دریافت تسهیلات کم شده چه بسا که ضمانت نامه های بانکی خود از بزرگترین مشکلات است.
در حالی جوانان از نبود شغل گلایه دارند که ظرفیت های زیادی در کشور وجود دارد که اکثر نو و دست نخورده هستند، تمام دولت ها از گذشته تاکنون اشتغال و کاهش بیکاری را در اولویت برنامه های چند ساله خود قرار داده اند اما باید دید اشکال کار کجاست که بعد از اجرای طرح ها و برنامه های متعدد و متنوع همچنان بیکاری معضل اصلی کشور ما محسوب می شود.
بر اساس آمار رسمی بیکاری افراد دارای تحصیلات عالی از سال های 65 تا 90 بیش از چهار برابر شده است اما دانشگاه ها همچنان به روند جذب دانشجو ادامه می دهند میل خانواده ها نیز به سمت انتخاب رشته های خاصی از جمله پزشکی سوق داده شده است.
شاید هنوز دیر نشده باشد که بخش قابل توجهی از تحصیلات پس از دیپلم متوسطه به سمت رشته های فنی و مهارت آموزی سوق داده شود تا با توجه به نیاز بازار کار دانش آموخته داشته باشیم.

** دانش آموختگان آچار به دست
رئیس دانشگاه فنی و حرفه ای خراسان جنوبی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: 60 درصد دانش آموختگان این دانشگاه در استان وارد بازار کار می شوند که این آمار در کشور حدود 75 درصد است.
محمود نخعی با بیان اینکه دانشجویان دانشگاه فنی و حرفه ای علاوه بر تحصیل، کار تولیدی انجام می دهند گفت: در این زمینه تفاهم نامه های مختلفی بین دانشگاه با صنایع کوچک، شهرک های صنعتی، اتاق بازرگانی، وزارت آموزش و پرورش و سایر منعقد شده است.
وی شعار دانشگاه فنی و حرفه ای را «فارغ التحصیلان آچار به دست» دانست و اظهار داشت: این دانشگاه مهارت محور، کارآفرین و نسل سوم است و مدرک تحصیلی محض وارد جامعه نمی کند.
رئیس دانشگاه فنی و حرفه ای خراسان جنوبی با بیان اینکه دانشجویان این دانشگاه منتظر استخدام های دولتی نمی مانند افزود: آموزش های ارایه شده در این دانشگاه تاکنون بخش زیادی از اشتغال کشور را رفع کرده است.

** فقدان مهارت عامل بیکاری
مدیرکل فنی و حرفه ای خراسان جنوبی هم یکی از دلایل بیکاری در کشور را فقدان مهارت های مورد نیاز بازار کار از سوی جویندگان کار دانست و گفت: سازمان فنی و حرفه ای به عنوان متولی آموزش های مهارتی نقش بسزایی در کاهش نرخ بیکاری ایفا می کند.
حسین خوش آیند افزود: در دهه های اخیر مدرک، شرط به دست آوردن شغل شده بود نه مهارت و آموزشی که فرد کسب کرده باشد این در حالی است که تحصیلات زمانی منجر به افزایش کارایی می شود که ضمن توجه به مباحث نظری جنبه های کاربردی آموزش نیز در نظر گرفته شود.
وی عنوان کرد: اداره کل آموزش فنی و حرفه ای متولی آموزش های مهارتی بین سطوح تحصیلی در سطح استان است و فعالیت های خود را با هدف تربیت نیروی کار ماهر ، نیمه ماهر و ارتقای مهارت نیروی کار شاغل در 2 بخش دولتی و غیر دولتی ارایه می دهد.
مدیرکل فنی و حرفه ای خراسان جنوبی ادامه داد: در زمان حاضر 19 مرکز آموزش در قالب 93 کارگاه ثابت و 510 حرفه آموزشی در بخش دولتی استان فعال است.
وی یادآور شد: همچنین 162 آموزشگاه آزاد با 280 حرفه آموزشی در بخش غیر دولتی فعال است که سالانه به طور متوسط در 2 بخش آزاد و دولتی پنج میلیون نفر ساعت آموزش به انجام می رسد.
شاید وابستگی مردمان دیار استان مرزی خراسان جنوبی برای جذب و استخدام در دستگاه های اجرایی یکی از علل اصلی بیکاری جوانان باشد این در حالی است که ظرفیت مراکز دولتی برای بکارگیری نیروهای جدید محدود است و می توان از ظرفیت های منحصر به فرد این استان بهره مند شد.
توسعه سرمایه گذاری در بخش فرآوری محصولات استراتژیک کشاورزی، خدماتی و انرژی های نو با بهره گیری از توان بخش خصوصی شاید در این زمینه کارگشا باشد و از این طریق بتوان معضل بیکاری را در استان ساماندهی کرد.
گزارش از رقیه محمدی