کودک آزاری آنلاین

کودک‌آزاری آنلاین به هرگونه آزاری گفته می‌شود که در فضای مجازی از طریق شبکه‌های اجتماعی در مورد کودکان اتفاق می‌افتد. در سال‌های اخیر موارد بسیاری از آزار کودکان در فضای مجازی منتشر شده که برخی از آن‌ها جنجال‌برانگیز شده و جریحه‌دار شدن افکار عمومی را به دنبال داشته است.
در چنین مواردی با ورود نیروی انتظامی و پلیس فتا به ماجرا، اقداماتی همچون شناسایی و دستگیری کودک آزار در دستور کار قرار گرفته است.
اما در این میان، آنچه سوال برانگیز شده، زمانی است که پدر، مادر یا فردی از نزدیکان کودک، اقدام به کودک‌آزاری کرده و از این اقدامش فیلمبرداری و آن را در فضای مجازی منتشر می‌کند.
این موضوع به ویژه در این روز‌ها که مدارس به دلیل کرونا تعطیل است و آموزش در منازل توسط والدین پیگیری می‌شود بیشتر به چشم می‌خورد. کم نیست ویدئو‌هایی که در آن والدین دانش‌آموز را کتک می‌زنند و آزار می‌دهند، از این آزار فیلم می‌گیرند و در فضای مجازی منتشر می‌کنند.

قبح کودک‌آزاری به جای خود، اما دلیل فیلم گرفتن از این کار و سپس انتشار آن در فضای مجازی بیانگر چیست؟
خاک خوردن ۱۰ ساله قوانین کودک‌آزاری در مجلس

امیر محمود حریرچی آسیب‌شناس اجتماعی در آسیب‌شناسی این موضوع به ایرناپلاس می‌گوید: اول اینکه این بخش بسیار کوچکی از واقعه وحشتناکی است که در پشت این دوربین‌ها اتفاق می‌افتد و ما قسمت بسیار کمی از آن را می‌بینیم. واقعیت اینکه قوانین مربوط به کودک‌آزاری در کشور ما بسیار ضعیف است و ما به راحتی از کنار این موضوع گذشته‌ایم.
دستگاه‌های مربوطه هم در این باره برخوردی جدی نمی‌کنند. در حال حاضر به‌روزرسانی و اصلاح قوانین مربوط با کودک‌آزاری بیش از ۱۰ سال است در مجلس خاک می‌خورد. شاید یکی از مهمترین مشکلات در این زمینه دیدگاه برخی افراد است که آزار کودک را به نوعی تربیت او قلمداد می‌کنند. به واقع از افرادی با این طرز تفکر چه انتظاری می‌توان داشت.
حریرچی ادامه می‌دهد: نکته دیگری که باید به آن توجه کرد اینکه وقتی با افرادی که مرتکب چنین ناهنجاری‌های می‌شوند هیچ برخوردی نمی‌شود یا مجازاتی درخور عملشان در نظر گرفته نمی‌شود، به نوعی قبح کار از بین می‌رود. در چنین مواقعی یک عده که دچار اختلالات روانی هستند از این خلاء سوءاستفاده کرده و برای جلب توجه از این ابزار استفاده می‌کنند.
به گفته وی، این اوج خشونت درباره کودکان است که هر بار در یک شکل جدید از آن رونمایی می‌شود. حالا یک بار دانش‌آموزان هستند، یک بار کودک کار، که متاسفانه این موضوع درباره کودکان کار بسیار پررنگ‌تر است. این وضعیت نشان می‌دهد خشونت در جامعه به شکل فزاینده‌ای در حال افزایش بوده که سرریز آن به فضای مجازی هم راه یافته است.

رونمایی از خشونت در فضای مجازی

این آسیب‌شناس ادامه می‌دهد: کسانی که این خشونت را در فضای مجازی بازنشر می‌کنند، هیچ نگرانی ندارند؛ چون قانون جامع و مانعی در این باره وجود ندارد که بازدارندگی لازم را داشته باشد. درواقع، چون متوجه این خلاء قانونی هستند می‌دانند که کسی نیست پیگیری کند و به دستگاه قضا گزارش دهد. در اینجا ناکارآمدی اورژانس اجتماعی را می‌توان دریافت که فقط جنبه اپراتوری دارند. به همین دلیل برخی بدون هیچ واهمه‌ای از خشونت در فضای مجازی رونمایی می‌کنند.
به گفته وی، چنین رفتار‌هایی کیفری بوده و نباید به سادگی از کنارشان گذشت. افراد که این تصاویر را تهیه و منتشر می‌کنند، غیر از آزار کودک معصوم، به نوعی جامعه را آزار می‌دهند و به عبارت بهتر، جامعه‌آزاری می‌کنند. البته بخش بیشتر این مساله در فضای بیرون، یعنی در کوچه و خیابان اتفاق می‌افتد نه خانه‌ها. تحقیر شدن این کودکان در آینده بیشتر خود را نشان می‌دهد؛ آن زمان که در مقابل جامعه خواهند ایستاد و این کاملا قابل توجیه است. بسیاری از این افراد که امروز این کلیپ‌ها را منتشر می‌کنند خود جزو آزاردیده‌ها هستند. کسی که با فرزند خود اینگونه رفتار می‌کند، با دیگر اعضای جامعه چه خواهد کرد.

پیامد‌های آنلاین شدن کودک‌آزاری برای جامعه

حریرچی در پاسخ به این پرسش که آنلاین شدن این آزار‌ها چه پیامد‌هایی برای جامعه دارد، توضیح می‌دهد: بخشی از پیامد‌های این مساله، آزار روانی است که به جامعه می‌رسد؛ یعنی کسانی که این ویدئو‌ها را تماشا می‌کنند. حتی مردم به عنوان همسایه و شاهد هم نباید ساده از کنار آن بگذرند. باید از دستگاه‌ها مربوطه مطالبه بررسی چنین موضوع‌هایی را داشته باشند. در غیر این صورت شاهد عادی‌سازی این مساله خواهیم بود.
به گفته این جامعه‌شناس، پیامد دیگر این است که مشخص می‌کند برخی از افراد جامعه در چه شرایط بدی زندگی می‌کنند که به چنین رفتار‌های مجرمانه رو آورده‌اند و آن را در شبکه‌های اجتماعی نیز پخش می‌کنند.
پیامد بعدی، شیوع این رفتار‌ها در سطح گسترده است. این یعنی آنلاین کردن خشونت. خودنمایی با آزار بدترین حالت خشونت است.

وقتی خانواده منشا آزار می‌شود

وی تاکید دارد، ریشه اصلی چنین رفتارهایی، افرادی هستند که اعتیاد به مواد صنعتی دارند. این افراد در حال و هوایی قرار دارند که کنترلی روی خودشان ندارد. رشد مصرف این مواد در کشور ما، افزایش خشونت بی‌حدوحصر را به دنبال داشته است.
بهترین حامی یک کودک، خانواده اوست. حالا فکر کنید که این خانواد تبدیل به منشا و منبع آزار شود. با توجه به افزایش حجم این نوع از خشونت‌ها در حوزه کودکان، در این زمینه باید تشکیلات و انجمن مخصوصی ایجاد شود و فقط به بررسی این مسائل بپردازد و روی آن تمرکز کند. در غیر این صورت تشکیلاتی مانند اورژانس اجتماعی به شیوه کنونی کاری از پیش نمی‌برد.