شباهتم به امام غافلگیرم کرد!

تا به امروز بازیگرانی از جمله عبدالرضا اکبری، مرحوم، ولی الله مومنی و شکرخدا گودرزی در قالب شخصیت امام خمینی (ره) به ایفای نقش پرداخته اند؛ اما شکرخدا گودرزی حضور جدی تری را در این عرصه تجربه کرده است.
او در سریال «معمای شاه» ایفاگر نقش بنیانگذار جمهوری اسلامی است. گودرزی بازیگر چندان پُرکاری نیست و فعالیت هایش در این عرصه به سریال‌های معدودی از جمله «شب دهم» و «حلقه سبز» بازمی گردد.
او البته پس از معمای شاه همکاری‌های دیگری را با محمدرضا ورزی در سریال‌های «ایراندخت» و «ستارخان» داشته است. این بازیگر حضور و نقش آفرینی اش در سریال معمای شاه و در قالب کاراکتر امام خمینی (ره) را حاصل انتخاب محمدرضا ورزی می‌داند و خاطرنشان می‌کند که خودش هم از نتیجه تست گریمش که شبیه به چهره امام (ره) بوده، بسیار شگفت زده و غافلگیر شده است.
گودرزی تاکید می‌کند ایفای نقش امام (ره) بسیار دشوار و حساس بوده است، چرا که مردم با ایشان آشنایی کامل دارند و متوقع هستند تا همه چیز بر مبنای واقعیات تاریخی به نمایش درآید. او از صرف زمان بیش از یک سال برای تحقیق و پژوهش درباره شخصیت امام (ره) به نیت شناخت بیشتر از ایشان خبر می‌دهد و می‌گوید که تقریبا به تمام منابع مکتوب، تصویری و صوتی موجود رجوع کرده است. گودرزی تاکید می‌کند که هیچ چیز به اندازه نظر مردم برایش اهمیت ندارد و از بازخورد‌هایی که از مردم گرفته است، به این نتیجه رسیده که به شکل قابل قبولی از پس نقشش در سریال معمای شاه برآمده است.
سریال معمای شاه این شب‌ها همزمان با ایام دهه فجر روی آنتن آی فیلم ۲ و عربی است تا مخاطبان فارسی زبان افغانستانی و تاجیکستانی و عرب زبان این شبکه‌ها به تماشای اثر محمدرضا ورزی بنشیند. به همین بهانه، و هم زمان با آغاز جشن چهل و دومین سالگرد پیروزی انقلاب و هم زمان با سالروز ورود امام خمینی (ره) به ایران، گفت و گویی داشته ایم با شکرخدا گودرزی، بازیگر نقش امام خمینی (ره) در این سریال که در ادامه می‌خوانید:

**آقای گودرزی آیا اطلاع دارید این شب‌ها سریال معمای شاه در حال پخش است؟
-بله، از طریق دوستان و آشنایان در جریان قرار گرفتم که این سریال دوباره روی آنتن می‌رود، اما هنوز خودم فرصت نکرده ام کار را ببینم.

**شما اصولاً بازیگر کم کاری هستید و حضور پررنگی در این عرصه ندارید. چه شد که بازیگر نقش امام خمینی (ره) شدید؟
-با آقای ورزی از قبل آشنایی داشتم. برای تماشای یکی از تئاتر‌های من آمده بودند. یکی دو بار دیگر هم آمدند و بعد پیشنهاد بازی در نقش امام (ره) را دادند. راستش ابتدا فکر نمی‌کردم بازیگر مناسبی برای این نقش باشم. به آقای ورزی هم همین را گفتم؛ اما ایشان اصرار داشت که من نقش امام (ره) را بازی کنم. در هر صورت، تست گریم دادم و شدم بازیگر این نقش.

**جالب است که ته چهره تان هم شباهت چندانی به حضرت امام (ره) ندارد. چطور شد که آقای ورزی اصرار داشتند که شما بازیگر نقش ایشان باشید؟
-خودم هم از این بابت متعجب بودم. حتی وقتی برای تست گریم رفتم، آقای خلج در ابتدا گفتند بعید است که نتیجه کار خوب از آب دربیاید؛ اما آقای ورزی اصرار داشت که تست گریم انجام شود. خلاصه که پس از چند جلسه گریم و با هنرمندی آقای خلج نتیجه این شد که می‌بینید. به قدری به امام (ره) شبیه شده بودم که برای خودم هم غیرقابل باور بود.

**امام خمینی یکی از چهره‌های کاریزماتیک و به شدت محبوب تاریخ معاصر هستند. ایفای نقش شخصیت‌های تاریخ معاصر به خودی خود سخت است، دیگر چه برسد به نقش ایشان که محبوب یک ملت بوده و هستند. دلواپسی و اضطرابی از این نظر نداشتید؟ نگران نبودید که نتیجه کار آن چنان که باید و شاید خوب نشود و با واکنش‌های منفی مواجه شوید؟
-به هرحال می‌دانستم که این یک نقش آفرینی معمولی نیست و احتمالاً با نظرات و واکنش‌های متفاوت و متناقض مواجه شود. از قبل خودم را برای واکنش‌ها و بازخورد‌ها آماده کرده بودم و غافلگیر نشدم. از سوی دیگر، ایفای نقش شخصیت‌های تاریخی کار آسانی نیست، چرا که مخاطب با آن‌ها آشنایی دارد و باید همه چیز را بر اساس واقعیات تاریخی جلو ببریم.
برای کاراکتر‌های غیرتاریخی می‌شود شخصیت سازی کرد و طول و عرض نقش را بسط داد؛ اما بازی به جای کاراکتر تاریخ معاصر که مخاطب از قبل با او آشناست و اطلاعاتی از زندگی شخصی و سیاسی اش را در اختیار دارد، کار را دشوارتر می‌کند. درباره شخصیت امام (ره) که این حساسیت به اوج خود می‌رسد، پس به عنوان بازیگر، تمام توانم را به کار گرفتم تا نقش ایشان را با وسواس فراوان بازی کنم و خیلی نزدیک به واقعیت باشد.

**با وجودی که پیش از معمای شاه در چند فیلم و سریال دیگر هم به شخصیت حضرت امام (ره) پرداخته شده بود، اما این آثار یا به اکران عمومی نرسیدند یا به مقطع کودکی و نوجوانی ایشان می‌پرداختند و از این منظر هم سریال معمای شاه و بالطبع بازی شما اولین پرداخت جدی به شخصیت ایشان بود و حساسیت و اهمیت کارتان را بالا می‌برد.
-بله، حتی چند بازیگر که قبلاً نقش امام (ره) را بازی کرده بودند هم برای معمای شاه تست گریم داده بودند؛ اما نظر آقای ورزی جلب نشده بود. خودم از این حساسیت اطلاع داشتم و سعی کردم در ایفای نقش امام (ره) به تمام جزئیات و به خصوص نوع و عمق نگاه ایشان توجه داشته باشم و در بازی ام اعمال کنم.

**همه ما کم و بیش یک شناخت کلی از شخصیت امام خمینی (ره) داریم؛ اما به طور قطع نقش‌آفرینی در قالب شخصیت ایشان به شناخت و آگاهی خیلی بیشتری نیاز دارد، خودتان چقدر در این خصوص تحقیق و تلاش کردید؟
-من سال‌های پیروزی انقلاب اسلامی را درک کرده ام و کاملاً به خاطر دارم. حتی با شخصیت امام (ره) از قبل از پیروزی انقلاب اسلامی آشنایی داشتم و نوار‌های سخنرانی ایشان را شنیده بودم. برای بازی در سریال معمای شاه بیشتر از یک سال و نیم وقت گذاشتم تا در حد توان با ابعاد شخصیت امام (ره) آشنا شوم. نه تنها کتاب‌هایی را که درباره ایشان به نگارش درآمده بود، خواندم، بلکه کتاب‌هایی را که خودشان نوشته بودند هم مطالعه کردم. برای مثال، کتاب صحیفه نور را با دقت و به شکل کامل خواندم.

**هنگام ایفای این نقش بیشتر به روی کدام جنبه از رفتار یا شخصیت حضرت امام (ره) بود؟
-بالاخره راه رفتن و حرف زدن و حرکات همه جلوه‌های بیرونی بازی در یک نقش است. اما چیزی که بیشتر اهمیت دارد و به کمک آن‌ها می‌آید، جلوه‌های درونی نقش است که باید در بازیگر شکل بگیرد. من اعتقاد دارم باید اول درون درست بشود و جلوه‌های درونی همان خصوصیات و تفکرات و جهان‌بینی‌ها و مواردی از این دست است که وقتی این شناخت حاصل بشود، بعد تازه می‌توانی به تبع این شناخت حاصله به سراغ بازی در نقش بروی و موارد بیرونی را هم شکل بدهی.
از آن گذشته، تمام فیلم‌هایی را که از ایشان موجود است، دیدم و حتی فیلم‌های مستندی را که درباره ایشان ساخته شده است، با دقت و به کرات تماشا کردم. همچنین تمام سخنرانی‌های ایشان چه در پیش از انقلاب و چه پس از انقلاب را گوش دادم.

**ایفای نقشی چنین مهم علاوه بر جذابیت هایش باید چالش‌ها و دشواری‌های خاص خودش را داشته باشد.
-من نزدیک به پنج سال درگیر بازی در سریال بودم. گریم خیلی سخت و زمانبری روی چهره ام انجام می‌شد. وقت و انرژی زیادی را هم برای این نقش صرف می‌کردم و واقعا تلاش می‌کردم تا چیزی کم نگذارم.

**چه بازخوردی از مردم برای بازی در سریال معمای شاه گرفتید؟
-هیچ چیز به اندازه نظر مردم برایم اهمیت نداشت. وقتی لطف و نظر مساعد آن‌ها را دیدم، دلم آرام گرفت که توانسته ام نقش امام حضرت امام (ره) را به نحوی بازی کنم که برای مخاطبان قابل قبول باشد. مردم واقعا از این همه شباهت میان امام (ره) و من تعجب کرده و برایشان خیلی جالب بود.

**حالا که سال‌ها از پخش اولیه معمای شاه می‌گذرد، چه نظری درباره این سریال دارید؟
-سریال معمای شاه دارای موافقان و مخالفان زیادی است. هر کدام هم جای خود قابل احترام هستند. اما آنچه که برای من اهمیت داشت این بود که اولین کارم با آقای ورزی تجربه خوبی را پشت سر گذاشتیم. آقای ورزی هم از نظر خصوصیات فردی دارای خصایل ارزشمندی است و هم به عنوان کارگردان دوربین را می‌شناسند و هم نشان داده که قصه گویی را به خوبی می‌داند.
سریال معمای شاه قطعا می‌توانست موفق‌تر از این هم باشد؛ اما متاسفانه در قسمت‌های اولیه با چند پارگی مواجه شد. ساعت پخش مدام تغییر می‌کرد و روز پخش هم عوض می‌شد. جدول پخش خوبی هم نداشت. دیگر اینکه، بسیاری معتقد بودند که سریال یک جانبه تاریخ را روایت می‌کند، اما واقعیت بود که همه آنچه در سریال می‌بینیم و تماما از اسناد تاریخی مانند خاطرات اعلم، اسناد مرکز انقلاب اسلامی و خاطرات فردوست و ... برداشت شده بود، بدیهی است یک سریال قادر نیست همه واقعیت را بیان کند، نه زبان هنری اش اجازه می‌دهد و نه زبان رسانه‌ای اش.
اما برخی حواشی بر سریال تاثیر گذاشت؛ مثل ساعت و شرایط پخش و برخی عناصر دیگر که موجب شد سریال آسیب ببیند. من در کارگردانی و بازی‌های این سریال به هیچ عنوان ضعفی نمی‌بینم؛ اما می‌توانست با ساعت پخش و آنتن مناسب بیشتر دیده شود. تلاشی که آقای ورزی و گروه انجام دادند، ستودنی است، ولی اگر به برخی جوانب دیگر هم پرداخته می‌شد، بهتر بود.

**چطور پس از سریال معمای شاه هم به سیاق گذشته کم کار هستید؟
-برخی‌ها از مافیای سینما و تلویزیون حرف می‌زنند و مدعی هستند نقش‌ها در جایی دیگر تقسیم می‌شوند و به مناسبات افراد با هم بستگی دارد، به نوعی که گاه می‌بینیم نقش‌های اصلی، معمولاً فقط برای چند بازیگر است که اصطلاحا به آن‌ها «سر» می‌گویند. چه مناسب نقش باشند چه نباشند و از این سریال به آن سریال می‌روند. جالب این است که بازی هایشان همگی مثل هم است و نقش‌ها انگار تفاوتی با هم ندارند. برخی مواقع هم خودم ترجیح می‌دهم هر نقشی را بازی نکنم.

**البته همکاری تان با محمدرضا ورزی پس از معمای شاه در سریال ایراندخت ادامه پیدا کرد.
-بله، در سریال ایراندخت نقش باقرخان را ایفا کردم که آن هم تجربه خیلی خوبی بود. همکاری و تعامل خوبی با آقای ورزی دارم، همان گونه که پیش‌تر گفتم آقای ورزی یک انسان محترم هستند.

**مخاطب آی فیلم هستید؟
-بله سریال‌ها و فیلم‌ها را دنبال می‌کنم و می‌بینم.

**آیا سریال معمای شاه برای مخاطب افغانستانی و تاجیکستانی آی فیلم ۲ هم می‌تواند جذاب باشد؟
-چرا که نه، حتما برای فارسی زبانان دیگر کشور‌ها هم می‌تواند جذاب باشد، چرا که از لحاظ فرهنگی خیلی به هم نزدیک هستیم.

**این روز‌ها مشغول چه کاری هستید؟
-فعلا فقط تدریس می‌کنم. برای بازی در دو سه سریال پیشنهاد‌هایی شده، اما تا ضبط شروع نشود درباره اش صحبتی نمی‌کنم.
به گزارش فارس، «معمای شاه» به کارگردانی محمدرضا ورزی در ۹۵ قسمت در پنج سال ساخته شد و در سال ۱۳۹۴ در شبکه یک سیمای جمهوری اسلامی ایران به پخش رسید.
این سریال داستان به قدرت رسیدن رضا و محمدرضا پهلوی در ایران و جریانات سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی دوران سلطنت محمدرضا پهلوی را به تصویر کشیده است.
امیر‌یل ارجمند، حسین نورعلی، امیرمهدی کیا، گوهر خیراندیش، نرگس محمدی، محمدرضا شریفی‌نیا، محمدعلی نجفی، سیدحسام نواب‌صفوی، قطب‌الدین صادقی، سعید نیک‌پور، داریوش کاردان، رضا ثاقب رای، برزو تقی نژاد، مهراوه شریفی‌نیا، ترلان پروانه، زهرا عاملی، باران زمانی، حدیث فولادوند، مژگان ربانی، ساغر عزیزی، سیامک اطلسی و... در این سریال پربازیگر ایفای نقش کرده‌اند.
پیش از این محمدرضا ورزی درباره اینکه چطور شد که تصمیم گرفتید شخصیت امام (ره) را در سریال «معمای شاه» بیاورید؟، گفته بود: این اتفاق برای اولین بار می‌افتاد و اتفاق بسیار حساسی بود یعنی می‌توانست تاثیر معکوس هم داشته باشد. به طور معمول اتفاق‌هایی که برای اولین بار در کار‌های نمایشی رخ می‌دهد، مقداری فضای ریسک پذیری اش زیاد است. اما من احساس می‌کردم ارزشش را دارد که برایش زمان بگذاریم و مقاومت کنیم و حتی توجیهاتی برای مسئولین امر داشته باشیم. خوشبختانه مدیرانی که در آن سال‌ها برای این اتفاق تصمیم گرفتند هوشمندانه این تصمیم را گرفتند و همین جا جا دارد از آقای مهدی فرجی و علی دارابی و مهندس ضرغامی تشکر کنم که حمایت کردند این اتفاق بیفتد وگرنه ممکن بود در اثر محافظه کاری مسئول مربوطه این اتفاق صورت نگیرد.