از ماشین‌سازی تا خانه‌سازی خانه امید مددجویان

 

اول از همه دستانش نظرم را به خود جلب کرد، دستانی زبر و چاک چاک شده با پینه‌های قدیمی که راز یک عمر تلاش شبانه‌روزی را برملا می‌ساخت، پشت نگاه با نفوذش تصویری از آینده سوسو می‌زند و اندیشه‌اش پازلی از ساختن و داشتن و رسیدن است.

آهنگ ساختن کوک کرده و با یاری زور بازوانش به آهن و آلومینیوم جان بخشیده، اراده آهنین‌اش با زیبایی‌های تولید گره خورده و از مانع و چالش عبور کرده و هم‌اکنون دسترنج ۵۲ سال تلاش و تکاپوی او ۸۰ مدل ماشین‌آلات کشاورزی است.

همت گمارده و اسلحه‌سازی می‌کند، اسلحه‌ای از جنس تولید که همچون مشت محکمی است بر پیکر دشمن و با سوله، آهن‌آلات و تکنولوژی به پیکار فقر رفته و پدر‌ها را قهرمان خانواده‌ها می‌کند، سنگر مستحکمی بنا کرده و فرزندانش را زیر چتر تولید گرد هم آورده تا خانوادگی رویای تولید را واقعی کنند و روی پرچین باغ آرزوی ۱۵۰ نیروی کار به نظاره بنشینند.

آقای خاوری دیرزمانی است دل در گرو تولید نهاده و لحظه‌ای از فکر و ذکرش باز نمانده، او در سال ۵۸ از کارگاه ۱۵ متری بنای تولید را علم و امروز سه مجموعه صنعتی در راستای تولید ماشین‌آلات کاشت، داشت و برداشت برپا کرده و چرخ‌دنده‌های ماشین‌های کشاورزی را با مهندسی معکوس به چرخش درآورده است.

«حیدر خاوری‌دهقان» در طراحی و ساخت ماشین‌های کشاورزی مطابق با نیاز روز کشاورزان در کشور نام‌آشناست و حرف برای گفتن دارد، برای شنیدن رمز و راز موفقیت‌اش راهی شهرک صنعتی بوعلی شده و چند ساعتی با او همکلام شدیم.

طراحی و ساخت به وسعت ایران

این تولیدکننده موفق و نامی پیش از هر چیز یافتن چالش‌های بخش کشاورزی را ضروری می‌داند و می‌گوید: از ۱۲ سالگی کار خود را از کارگاه کوچکی در چاپارخانه آغاز کردم و اکنون هم آن مغازه را به عنوان سمبل نگاه داشته‌ا‌م.

به مرور زمان، تولید را افزایش دادیم و در کشاورزی کشور نقش بسزایی ایفا کردیم به طوری که در طراحی و ساخت ماشین‌های مکانیزاسیون محصولاتی، چون غلات، حبوبات، غده‌کاری، دانه‌های روغنی و علوفه‌ای گام برداشته و تلاش کردیم.

«افزایش تولید»، «کاهش هزینه» کشاورز و حفظ آب و خاک از اهداف اصلی و مهم ما بوده و می‌توان به عنوان یکی از رموز موفقیت از این اصول یاد کرد، در این میان اهمیت آب و خاک انکارناپذیر است بنابراین در این زمینه بیکار ننشستیم و الگوی کشت مکانیزه را طراحی کردیم.

او ادامه می‌دهد: پیش از انقلاب ادوات کشاورزی بسیار پیش پا افتاده و محدود و تراکتور‌ها وارداتی بود، اما کم کم تعداد دستگاه‌ها افزایش یافت به نحوی که در سال ۶۵ طرح جوی پشته را آغاز کردم و در سال ۶۸ و ۶۹ به تولید انبوه رسید و یک کشت مکانیزه به تمام معنا در کشور شروع شد.

ناگفته نماند در سال ۸۰ هم دستگاهی به نام «اراضی‌شور» ویژه خاک‌های شور برای نخستین بار در کشور نمونه‌سازی کردیم که افزایش تولید را به دنبال داشت و در برهه‌ای دیگر با سه سال بررسی، سفر به اسپانیا و انجام مهندسی معکوس، دستگاه مکانیزه سیر هم برای اولین بار طراحی و ساخته شد.

سال ۸۷ اولین کشاورز این دستگاه را با اقساط یک ساله از ما خریداری کرد و ۱۰ هکتار از اراضی را به صورت یکپارچه زیر کشت مکانیزه سیر برد و این محصول با قیمت حدود دو برابر محصول سنتی فروخته شد که مسؤولان وقت استان از این مزرعه و دستگاه بازدید کردند.

علاوه بر الگوی کشت غلات آبی در سراسر کشور، در سال ۹۵ الگوی کشت کلزا هم از ابتکارات ماشین برزگر بود که باعث افزایش سطح زیر کشت دانه‌های روغنی در کشور شد، همچنین دستگاه کودپاش دامی هم منحصر شرکت ما بوده و اغلب کشاورزان از این ماشین استفاده می‌کنند.

مجموعه ماشین برزگر در حال حاضر بیش از ۸۰ مدل دستگاه تولید می‌کند به طوری که تولید انواع و اقسام بذر‌کار‌ها و خاک‌ورز‌ها را در دستور کار داریم، اگرچه کمباین غلات هم مهندسی معکوس شده و بیش از ۹۵ درصد از دستگاه بومی‌سازی و در داخل به تولید رسیده که کاهش هدررفت برداشت را در پی دارد و برخلاف کمباین‌های مشابه استهلاک آن یک سوم نمونه‌های گرانتر است؛ و امروز خوشحالیم که در روند کاشت، داشت و برداشت کشاورزان ایرانی نقش‌آفرینی کرده و در سفره‌های مردم سهیم هستیم چراکه بالغ بر ۲ هزار دستگاه در سال تولید می‌کنیم.

پایبند به تولید بودم، هستم و خواهم ماند

مال دنیا را متعلق به دنیا می‌داند و معتقد است تنها نوبت اوست تا به نحو احسن از آن استفاده کند، به برکت تولید بسنده می‌کند و بر دست صنعتگر بوسه می‌زند چراکه تولید و ایجاد اشتغال برای کشور و استان مایه افتخار است، در این بین علاقه خداوند به عنوان خالق را مظهر اهمیت تولید و تولیدکننده تفسیر می‌کند.

این تولیدکننده ساعی با تشریح اهمیت تولید در کشور و استان ادامه می‌دهد: خودم را مدیون این آب و خاک می‌دانم و ۵۲ سال شبانه‌روز در تلاش هستم حتی یک روز فکر تولید را رها نکردم، چون بدهکار این آب و خاک هستم، بدهکار جوانانی که جانانه برای استقلال کشور دفاع کردند بنابراین هر چه کار کنیم در برابر مجاهدت‌های آن‌ها کاری نکردیم.

اگر بنا باشد بحث ثروت‌اندوزی در میان باشد در واسطه‌گری است نه در تولید، اما اگر در واسطه‌گری ۵۰ درصد سود و در تولید ۵ درصد سود داشته باشیم برکت این پنج درصد بالغ بر آن ۵۰ درصد است.

از همین رو تولید را رها نمی‌کنم، به پای تولید ماندم و خواهم ماند چراکه تولید زیبایی‌های خاص خودش دارد وقتی خداوند رزق و روزی چندین نفر را در اختیار یک فرد قرار می‌دهد تا تقسیم کند نظر ویژه خداوند شامل حال او شده است.

در کودکی وقتی قسمتی از بدنم آسیب می‌دید مادرم می‌گفت «پسرم زخمت را ببند تا کارخانه نشه» شاید آن روز‌ها تصویر صحیحی از کارخانه و مشکلات فراوانش نداشتم، اما امروز با گوشت و پوستم زیبایی‌های تولید و مشکلاتش را لمس کردم.

تولید سدی مستحکم در برابر هجمه دشمن

حیدر خاوری‌دهقان افسوس فرصت‌های از دست رفته ر‌ا می‌خورد و تأکید می‌کند: در طول ۴۲ سال گذشته فرصت‌های نهفته در جنگ، تحریم و رکود را از دست داده‌ایم در حالی که می‌توانستیم کشور صنعتی به قامت ایران داشته باشیم، ولی کوتاهی کردیم امیدوارم تولید در کشور بیش از پیش توسعه یابد.

مدت‌هاست جنگ اقتصادی همه‌جانبه کشور را فراگرفته، اما در برابر بیگانه دست دراز نکردیم، قیمت‌ها افزایش یافته، اما نیاز جامعه موجود بوده که البته توسط کشاورزان و تولیدکننده فراهم و حتی مازاد بر نیاز تولید می‌شود و نقش تولید در جامعه را عیان می‌کند.

اگر حمایت لازم صورت گیرد و چوب لای چرخ تولید نگذارند می‌توانستیم در طول تحریم‌ها مشکلات مواد اولیه را تا حدودی حل و کالا‌های مورد نیاز را تامین کنیم، پرواضح است دولت و مردم همه یک خانواده بزرگ ۸۰ میلیونی هستیم و باید دست در دست یکدیگر مشکلات فعلی کشور را حل کنیم.

باید تهدید تحریم را به فرصت بدل کنیم و استقلال همه‌جانبه نظامی، اقتصادی، صنعتی و کشاورزی داشته باشیم چراکه دشمن منتظر نقطه ضعف است تا از همان نقطه ضعف ضربه بزند از همین رو ماشین‌آلات تولیدی ما و محصولات کشاورز یک سلاح در مقابل دشمن به شمار می‌رود که بیش از پیش باید مورد توجه قرار گیرد.

اینجا رویای خانه‌دار شدن محقق می‌شود/ ثروت ۱۵۰ نفره

ادوات کشاورزی تولید شده در مجموعه آقای خاوری تلفیقی از عشق و همت بلند اوست که حاصل ایستادگی و مداومت در کارزار تولید بوده و اغلب نمونه‌سازی شده یا نتیجه خلاقیت و تجربه سال‌های دور است.

او که تولید را میراث ماندگارش کرده است به همراه فرزندانش سه مجموعه تخصصی در زمینه ماشین‌آلات کشاورزی را هدایت می‌کنند و نیروی کار را همچون ثروت اصلی خود می‌دانند تا جایی که بنای کار آن‌ها حتی در سخت‌ترین شرایط اقتصادی حفظ کارکنان و جلوگیری از تعدیل نیرو بوده است.

در این مجموعه صنعتی مددجویان زندانی هم فعالیت می‌کنند و روزنه‌ای از امید در زندگی‌شان پدیدار شده، در میان کارکنان ناشنوا هم دیده می‌شود، گویی قرار و مدار آقای خاوری با کارکنان قانون نانوشته پدر و فرزندی و حکم میانشان دل است، آنچنان که سودای خانه‌دار شدن و دستگیری کارکنان مهمترین دل‌مشغولی اوست.

این تولیدکننده قدیمی از نیروی کار به عنوان سرمایه مجموعه‌های صنعتی یاد می‌کند و می‌گوید: سرمایه واحد‌های تولیدی نیروی انسانی است نه ابزارآلات چراکه هر ابزار پیشرفته‌ای ظرف چند ساعت خریداری و نصب می‌شود، اما نیروی انسانی سال‌ها زمان می‌برد تا متخصص شود.

از طرفی کارگران را همچون فرزندان خودم می‌دانم و با جسم آن‌ها کاری ندارم بلکه با دلشان کار دارم به طوری که از وجود کارگران و فعالیت آن‌ها در شرکت لذت می‌برم.

امین خاوری‌دهقان؛ یکی از مدیران این مجموعه صنعتی مهمترین افتخارات شرکت ماشین برزگر را وجود ۱۵۰ پرسنل و اشتغال آن‌ها می‌داند و می‌گوید: آن‌ها ثروت واقعی مجموعه هستند و این واحد تولیدی امانتی الهی در دست ما است از همین رو به شکرانه این امانت دست رد بر سینه متقاضیان کار نمی‌زنیم.

خوشبختانه در این مجموعه از مددجویان و ناشنوایان بهره می‌بریم و همواره به دنبال افزایش نیروی کار هستیم و اگر بستر حمایت از تولید داخل واقعی باشد نیروی کار را دو تا سه برابر افزایش می‌دهیم.

شادابی نیروی انسانی برای ما بسیار حائز اهمیت است از نظر مالی و عاطفی درصدد درک نیروی انسانی هستیم تا با نشاط بیشتری وارد کار شوند و در این راستا احداث خانه‌های سازمانی را در برنامه داریم، زمین‌هایی در اطراف واحد تولیدی موجود است که در صورت حمایت مسؤولان با تغییر کاربری و اقساط بلند مدت می‌توان در اختیار نیروی کار قرار دهیم تا مشکل تأمین مسکن کارکنان را برطرف کنیم.

اداره خانوادگی مجموعه صنعتی «خاوری»

این تولیدکننده جوان از توسعه و پیشرفت سالانه مجموعه صنعتی خاوری یاد می‌کند و می‌افزاید: در دهه ۴۰ پدربزرگم کمباین‌دار بود و این موضوع باعث شد پدرم علاقمند و وارد صنعت ماشین‌های کشاورزی شود و بعد از مدتی بنده و برادرم هم ورود پیدا کردیم و امروز به صورت تخصصی در کنار پدر فعالیت می‌کنیم.

در حال حاضر سه مجموعه صنعتی به صورت خانوادگی اداره می‌شود به نحوی که پدرم در حوزه ماشین‌آلات کاشت، برادرم در حوزه خاک ورزی و آماده سازی اراضی و بنده هم در زمینه ماشین‌های برداشت فعال هستم و هر مجموعه به صورت کاملا تخصصی متناسب با نیاز مصرف کننده به تولید می‌پردازد.

پدرم و مجموعه ما به دنبال رفع مشکلات بخش کشاورزی هستیم چراکه اهمیت مواد غذایی و محصولات کشاورزی بر هیچکس پوشیده نیست و تولید و تامین مواد غذایی در کشور یکی از عوامل شکست تحریم‌های دشمن علیه ایران بود لذا تولید ماشین‌های کشاورزی که موجب افزایش درآمد و کاهش هزینه‌های جانبی کشاورز می‌شود نقش بسزایی در تولید محصولات کشاورزی و تامین مواد غذایی دارد.

ما به عنوان تولیدکننده موظف هستیم با به کارگیری تکنولوژی و تغییر به روز ماشین‌های کشاورزی در شرایط امروز بیشترین تولید در کمترین سطح را ایجاد کنیم به طور مثال موفق به طراحی دستگاهی شدیم که با تغییر تکنیک کاشت و کمترین میزان بارندگی و مصرف آب بیشترین بهره‌وری و افزایش راندمان حاصل شود.

ناگفته نماند در دوران تحریم و فشار صد درصدی به کشور به خودسازی رسیدیم به طوری که در شرایط تنگنا و نبود قطعات، مهندسی معکوس کرده و قطعات مورد نیاز ماشین‌ها را خودمان ساختیم امروز بیش از ۹۵ درصد از تولیدات بومی‌سازی شده و در داخل تولید می‌شود که این مهم منجر به حفظ مجموعه شد.

لزوم حمایت از تولیدات داخل

امین خاوری‌دهقان در ادامه از لزوم حمایت تولیدات داخلی سخن به میان می‌آورد و اضافه می‌کند: در حال حاضر دستگاه‌های وارداتی با ۶ برابر قیمت تولیدات داخلی، وارد می‌شود در حالی که از نظر عملکرد تولیدات داخل بهتر از دستگاه‌های وارداتی عمل می‌کنند.

به دنبال این اتفاق ارز از کشور خارج و نکته جالب آنکه تسهیلات هم به مصرف‌کننده برای استفاده از محصولات خارجی تعلق می‌گیرد، این عدم توجه دلیل از بین رفتن و روبه زوال بودن تولیدات داخل است.

یکی دیگر از عمده‌ترین مشکلات در تولید، عدم تخصص لازم نیروی کار و نبود ارتباط دانشگاه با صنعت است به طوری که اغلب نیرو‌های کار بدو ورود به مجموعه دوره آموزشی و کارآموزی نیاز دارند. به نظر می‌رسد متولیان آموزش باید در این حوزه با جدیت بیشتر ورود کنند.

حیدر خاوری‌دهقان هم به عنوان سخنان پایانی خود به ساختن آینده اشاره می‌کند و می‌گوید: قطعا در مسیر تولید موانع بوده، اما باید با صبر و حوصله این موانع را پشت سر بگذاریم و ایستادگی به خرج دهیم، ناامیدی و یاس به خودمان راه ندهیم و به افق روشن‌تر بیاندیشیم و با آینده‌نگری آینده را بسازیم.



به نظرم دولت و مجلس باید توجه داشته باشند و اجازه ندهند محصولات خارجی وارد کشور و تولید به چالش کشیده شود، این موضوعات در اختیار قانون‌گذاران و دولتمردان است از همین رو مسؤولان در این حوزه دقت لازم را داشته باشند تا تولید داخلی دچار ضرر و زیان نشود.