ویژگی ها و فضائل حضرت زهرا (س)

 

حضرت زهرا (س) دختر گرامی آخرین فرستاده ی خدا و همسر حضرت علی(ع) و مادر امام حسن و امام حسین (ع) و حضرت زینب می باشد.
حضرت زهرا (س) یکی از پنج بانوی قدسی به شمار می رود و از هر حیثی می تواند الگویی برای همه ی زنها و حتی مردان باشد.

 

آن حضرت طبق آیه‌ تطهیر از هرگونه ناپاکی، منزّه است و ازمقام عصمت برخورداره بوده و ۱۲ امام شیعه علیه السلام از نسل حضرت زهرا( س) هستند.

با توجه به آیه تطهیر، آیه مباهله، سوره کوثر و آیه مودت، متوجه می شویم که ان حضرت در نزد پروردگار ،جایگاه رفیعی دارد.حضرت زهرا شخصیتی است که بر طبق آیه ی تطهیر از هرگونه ناپاکی، منزّه هست و بر طبق سوره کوثر، منبع و مصداق خیر کثیر(ارزش فراوان) و بر طبق داستان مباهله، حضور درکنار پدر بزرگوارش پیامبر مکرّم حضرت محّمد مصطفی(ص)، شوهرش، حضرت علیّ مرتضی(علیه السلام) فرزندان ارجمندش، حَسَنین(علیهما السلام) اتمام حجت الهی به رهبر مسیحیان و مخالفان شد.

همانطور که می دانیم حضرت فاطمه در 20 جمادی الثانی سال پنجم بعثت،از پدری که اشرف مخلوقات و مادری پاک دامن به نام خدیجة بنت خُویلِد(س) در شهر مکّه ی مکرّمه به دنیا آمد.

بهترین دلیل بر علم و دانش و معرفت حضرت فاطمه (س)، خطبه هایی بود که بعد از رحلت پدر بزرگوارش در جمع صحابه و در مسجد النبی و در خانه ی خود ایراد نمود.


داستان بارداری حضرت فاطمه بسیار آموزنده و مورد توجه است. در روایت آمده است که پیامبر اسلام روزی با اصحاب خود از جمله حضرت علیّ بن ابی طالب(ع)، عمار بن یاسر، حمزة و عباس بن عبد المطّلب نشسته بودند که جبرئیل امین، بر پیامبر(ص) نازل و ندا داد: ای محمّد، پروردگارت جلّ و علا، سلامَت می رساند و می فرماید: چهل روز از خدیجه، دوری کن.به همین خاطر پیامبر (ص) روزها روزه بود و شب ها هم در منزل فاطمه بنت اسد (مادر حضرت علی) تا صبح به عبادت مشغول بود.

پس از چهل شبانه روز، فرشته ی وحی، طبقی از طعام بهشتی برای پیامبر(ص) آورد و گفت:« پروردگار می فرماید: امشب با این طعام ها افطار کن و شب نزد خدیجه برو و با او نزدیک شو، که خداوند می خواهد در این شب، از نسل تو و خدیجه، فرزندی پاک بیافریند و این چنین وجود مقدس حضرت فاطمه (س) منعقد شد.

ویژگی ها و کمالات انسانی آن حضرت

ویژگی ها و کمالات انسانی حضرت زهرا بسیار فراوان است. در این مطلب می خواهیم گوشه هایی از ویپزگی ها و کمالات آن حضرت را بیان کنیم:

دانش و معرفت

یکی از ویژگی های آن حضرت ، دانش و معرفت ایشان می باشد.آن حضرت از دانش و معرفت بالایی برخوردار بوده اند. حضرت زهرا یکی از راویان حدیث و حاملان آن بوده است،طوریکه «مُصحَف فاطمة» یکی آثار منسوب به آن حضرت هست که متأسفانه باقی نمانده است. البته گفته می شود که این مصحف در دست اهل بیت بوده که به یکی پس از دیگری منتقل شده و هم اکنون در اختیار حضرت مهدی موعود(عجّل الله فرجه) می باشد.

بهترین دلیل بر علم و دانش و معرفت حضرت فاطمه (س)، خطبه هایی بود که بعد از رحلت پدر بزرگوارش در جمع صحابه و در مسجد النبی و در خانه ی خود ایراد نمود.

فضایل اخلاقی

آن حضرت از فضایل اخلاقی زیادی برخوردار بود. کمالات اخلاقی مانند نجابت، مروّت، سخاوت، شجاعت، بخشش، جمال و اندام موزون، نرم خویی، سعه صدر، صبر و بردباری، مهربانی، متانت، عفّت و پاک دامنی، خویشتن داری، حق گویی، حفظ اسرار، وفای به عهد و پیمان، صداقت و راست گویی، ایثار، تقوا وعبودیت، صراحت لهجه و فصاحت کلام، قناعت پیشگی، ساده زیستی، مناعت طبع، دوری از تجمّل، غرور، حِرص، غیبت، تهمت، دروغ و... بخشی صفات و کمالات اخلاقی آن حضرت می باشد. ناگفنه نماند که این گونه صفات اخلاقی و کمالات معنوی رامی توان فقط در بانوان آسمانی و ملکوتی یافت.

اولین ویژگی اخلاقی حضرت فاطمه زهرا (س) ادب ایشان در برابر خداوند، حضرت رسول (ص) و حضرت علی (ع) و ... است. حضرت فاطمه زهرا (س) در تمام معاشرت‌ها و امور زندگی ادب را رعایت می‌کردند و همین ویژگی بود که ایشان را الگوی زنان و مردان قرار می‌دهد.

آن حضرت به نیازمندان رسیدگی و به همسایه ها توجه داشتند. اگر ما انسانها بتوانیم همین یک ویژگی را از حضرت فاطمه زهرا (س) به دست آوریم و آن را الگوی خود در زندگی قرار دهیم زندگی‌ مان به سمت‌وسوی دیگری پیش می‌رود و اخلاق‌محور می‌شود.

یکی دیگر از فضایل و ویژگی های احلاقی حضرت زهرا، ایمان و خداشناسی آن حضرت بود.پیامبر (ص) می فرماید: خداوند دل و جوارح دخترم فاطمه[س] را عمیقاً سرشار از ایمان ساخته است و او همواره در اطاعت و فرمان برداری خداوند به سر می برد.

حضرت زهرا(س) فرزندانی را تربیت نمودند که هر کدام از آنها نقش های بی نظیری در اسلام داشتند و با ایفای نقش بی نظیر خود، درس عزّت و سربلندی، عشق و وفاداری، تقوا و عبودیت، صبر و شکیبائی، شجاعت و کرامت، جهاد و مبارزه، مهر و عاطفه، ایثار وگذشت، جان فشانی در راه خدا و اسلام، صلح و مدارا و... را از خود به یادگار گذاشتند و برای مسلمانان اسوه و الگو شدند.

جهاد و مبارزه پی گیر برای خدا

یکی دیگر از ویژگی های حضرت زهرا (س) روحیه جهادی و مبارزه در راه خدا بود. حضرت زهرا (س) پس از ظهور اسلام در کنار پدر بزرگوارش در حالی که کودکی دو ساله بود، به مدت سه سال در محاصره شِعب ابی طالب شرکت داشتند و انواع سختی ها و مشکلات و دشواری های زندگی را با اخلاص تحمل نموند.

بعد از اینکه پیامبر اسلام (ص) به مدینه مهاجرت کردند، آن حضرت به همراه چند نفرا از بانوان مسلمان که سختی زیادی را هم متحمل شده بودند، در محله قبا به پدر ملحق شدند. در جنگ های بَدر، اُحد، أحزاب، خیبر، تبوک، فتح مکه و... همانند سایر بانوان مسلمان حضور داشت و نقش و وظیفه ی انسانی و اسلامی به جنگ جویان مسلمان و درمان آن ها و سایر خدمات را ایفاء نمود. در واقع حضرت زهرا (س) مربی و پرورش‌دهنده یک نسل پاک از پیامبر (ص) است و منجی عالم بشریت از دامن این بانو، جهان را پر از عدل و داد خواهد کرد.

در واقع امام شناسی از دیگر ویژگی های آن حضرت بود . ایشان علاوه بر اینکه پدر را تنها نگذشت ، در زمان امامت حضرت علی ، همراه ایشان بود. حضرت فاطمه زهرا (س) در خانه ننشست و از امام زمان‌اش حمایت کرد. حضرت زهرا (س) نه به خاطر این‌ که حضرت علی (ع) همسرش بود از ایشان دفاع کرد بلکه دلیل اصلی حضرت، دفاع و حمایت از امام زمانش بود. ایشان شناختی را که از امام زمانش به دست آورده بود را به افراد دیگر نیز نشان می‌داد.

حضرت فاطمه (س) در سخنانی امام را به کعبه تشبیه کردند؛ چراکه مردم برای کسب فیض به سراغ کعبه می‌روند و کعبه به سراغ مردم نمی‌آید، در واقع امام را مرکز ثقل جامعه اسلامی می‌داند و جایگاه ولایت و امامت را برجسته می‌سازد.

آن حضرت دشمن شناس بودند و در حقیقت دشمن‌شناسی ویژگی دیگر حضرت است که به صورت مستقیم و غیرمستقیم این ویژگی را داشتند و دشمنان را به مردم معرفی می‌کردند. ادب، حیا، عفت، فضیلت‌محوری و امام‌شناسی از جمله ویژگی‌هایی است که زنان و مردان جامعه امروز ما می‌توانند از حضرت الگو بگیرند.
حضرت زهرا (س) نه به خاطر این‌ که حضرت علی (ع) همسرش بود از ایشان دفاع کرد بلکه دلیل اصلی حضرت، دفاع و حمایت از امام زمانش بود. ایشان شناختی را که از امام زمانش به دست آورده بود را به افراد دیگر نیز نشان می‌داد.

آگاهی و بصیرت

یکی دیگر از ویژگی های آن حضرت آگاهی و بصیرت ایشان می باشد.آن حضرت در بزنگاه‌ها و در سر زمان هر آنچه که لازم بود را مطرح می‌کردند. ایشان بعد از وفات پیامبر (ص) در قامت یک زن انقلابی و بابصیرت در راستای هدایت و تذکر به جامعه اسلامی در خانه انصار و مجاهدان حضور می‌یابد تا سیر انحرافی که بعد از وفات پیامبر (ص) در سقیفه بنی ساعده کلید خورده بود را اصلاح کند.

همچنین مطالبی که حضرت زهرا (س) در خطبه فدکیه و در مواجهه با مهاجران و انصار بیان نمودند، نشان از عمق بصیرت ایشان را دارد.

ازدواج حضرت فاطمه(س)

برای حضرت فاطمه (س) خواستگاران زیادی از بزرگان قریش می امدند، اما آن حضرت نمی پذیرفت و پیامبر(ص) نیز می فرمود: در باره ی ازدواج او منتظر فرمان خدا هستم. تا اینکهحضرت علی (ع) که بیست و یک سال سنّ داشت به خواستگاری ایشان آمدند و مورد پذیرش پیامبر(ص) و دخترش واقع شد و این ازدواج آسمانی با کمترین هزینه و ساده ترین شکل انجام شد که همواره برای انسان های دوست دار کمال و عشق و معنویت، الگو و درس آموز بوده، هست و خواهد بود.

نتیجه و ثمره ی این ازدواج نیک و پسندیده،ولادت امام حسن، امام حسین و حضرت زینب ، امّ کلثوم و محسن (سقط شده ) می باشد.در واقع آن حضرت فرزندانی را تربیت کرد که هر کدام از انها درس عزت و سربلندی، تقوا و عبودیت، صبر و شکیبائی، شجاعت و کرامت، جهاد و مبارزه، مهر و عاطفه، ایثار وگذشت، جان فشانی در راه خدا و اسلام، صلح را از خود به یادگار گذاشتند و برای مسلمانان اسوه و الگو شدند.

نحوه شهادت حضرت فاطمه

این ایام ، ایام فاطمیه است و کم کم به روز شهادت آن حضرت نزدیک می شویم.در ادامه مطلب می خواهیم درباره شهادت آن حضرت سخن بگوییم. آنچه که در روایت ها شنیدیم، رویدادهای تلخ و دردناک پس از وفات پیامبر اکرم(ص)، که حضرت زهرا (س) را به بستر بیماری کشانده و ایشان را به شهادت رساند.

حضرت فاطمه بعد از رحلت پدر گرامیشان چند ماهی بیشتر زندگی نکرد.ایشان در این مدت بسیار گریه می کردند و هیچ گاه خندان دیده نشد. علت گریه های آن حضرت هم غم و اندو از دست دادن پدر ،و هم نگرانی از انحراف مسیر امت مسلمان از صراط مستقیم الهی(مسیر امامت راستین) بود که بد بختی و مشکلات مادی و معنوی از نتائج آن بـود.

آن بانوی نمونه اسلام، روزها دست امام حسن و امام حسین (ع)را می گرفت و بر سر قبر مطهّر رسول خدا(ص) می رفت و اشک می ریخت. حضرت امام علیّ(ع) سایه بانی برای محافظتِ ایشان از سوزش حرارت آفتاب، ساخت که به «بیت الأحزان» معروف شد.

بعد از رحلت پیامبر ، دشمنان به منزل حضرت فاطمه هجوم آوردند. در واقع بیعت نکردن امام علی (ع) برای دستگاه خلافت سنگین و غیر قابل تحمل بود، از این رو تصمیم گرفتند که از حضرت علی(ع) و بنی هاشم و افراد دیگری که بیعت نکرده بودند، بیعت اجباری بگیرند. آنان دو روز بعد از تدفین پیامبر اولین یورش را به خانه وی انجام دادند.

در روایات آمده است که حضرت علی(ع) بیرون آمد و زبیر شمشیری حمایل داشت. پس عمر با او برخورد و با وی درگیر شد و او را بر زمین زد و شمشیرش را شکست و به خانه ریختند.

در روایات دیگر آمده است که عمر آتش خواست و آن را بر در خانه شعله ور ساخت و سپس در را فشار داد و باز کرد و داخل شد! حضرت زهرا علیها السّلام به طرف عمر آمد و فریاد زد:یا ابتاه، یا رسول اللَّه! عمر شمشیر را در حالی که در غلافش بود بلند کرد و بر پهلوی فاطمه زد. آن حضرت ناله کرد:یا ابتاه! عمر تازیانه را بلند کرد و بر بازوی حضرت زد.

امام جعفر صادق(ع) فرمود: در اثر ضرباتی که قنفذ، بر پیکر نازنین حضرت زهرای مرضیّه(س) وارد ساخت، سقط جنین کرد و به آن علت، پیوسته رنجور و ضعیف می گشت تا اینکه در بستر افتاد و امیر المؤمنین(ع) و اسماء بنت عمیس پرستاری ایشان را می کردند.

یک روز گروهی از زنان مهاجر و انصار به عیادت حضرت زهرا (س) رفتند و عرض کردند: ای دختر رسول خدا(ص) حال شما چطور است؟ فرمود: «به خدا سوگند، به دنیای شما علاقه ای ندارم. از مردانتان دل گیرم... . وای به عقیده ی سست و رأی متزلزل آن ها، چه کار بدی کردند و مستوجب غضب خدا گشتند!. در عذابِ دوزخ مخلّد شدند... . وای به حالشان، چگونه خلافت را از علیّ(ع) گرفتند. به خدا سوگند علت کنار گذاشتن او جز این نبود که از شمشیر برّان و دلاوری ایشان در راه خدا ناراحت بودند. به خدا سوگند، اگر خلافت را از او نگرفته بودند مردم را با کمال راحتی به سوی سعادت و خوشبختی هدایتشان می کرد.
بعد از رحلت پیامبر ، دشمنان به منزل حضرت فاطمه هجوم آوردند. در واقع بیعت نکردن امام علی (ع) برای دستگاه خلافت سنگین و غیر قابل تحمل بود، از این رو تصمیم گرفتند که از حضرت علی(ع) و بنی هاشم و افراد دیگری که بیعت نکرده بودند، بیعت اجباری بگیرند

تاریخ دقیق شهادت حضرت زهرا

در مورد تاریخ شهادت حضرت زهرا (س) روایت های مختلفی وجود دارد، که آن را به سه دهه تقسیم کرده اند. برخی معتقدند 40 روز بعد از رحلت پیامبر این اتفاق افتاده است که مصادف با 8 تا 10 ربیع الثانی است . برخی معتقدند 75 روز بعد از رحلت پیامبر ، حضرت زهرا به شهادت رسیده است که مصادف با 13 تا 15 جمادی الاولی است و روایت سوم «95» روز که دهه سوم گرفته می شود، مصادف با 1 تا 3 جمادی الآخر است که بیشتر مورد تاکید است و محققان تاریخ اسلام روایت سوم یعنی 95 روز را بیشتر مورد توجه و دارای سندیت تاریخی می دانند.