دانستنی‌های درباره لنفوم چشم

برای تشخیص قطعی لنفوم چشم به بافت‌برداری (بیوپسی) از چشم نیاز است که یک عمل جراحی ظریف محسوب می‌شود. درمان برای پیشگیری از پیشرفت این بیماری شامل عمل جراحی، شیمی درمانی و پرتو درمانی می‌شود.

انواع لنفوم چشم

لنفوم داخل چشمی اولیه (PIOL) که به نام لنفوم ویترئورتینال نیز شناخته می‌شود، شایع‌ترین نوع لنفوم چشم است و پس از آن، لنفوم آدنکس چشم و لنفوم یوویل قرار دارند.

لنفوم داخل چشمی اولیه

این لنفوم چشم بر شبکیه (قسمت پشت چشم که نور را احساس کرده و به سیگنال‌هایی که توسط مغز تفسیر می‌شوند، تبدیل می‌کند)، زجاجیه چشم (ماده‌ای ژله‌ای که بیشتر کره چشم را پر می‌کند)، یا عصب بینایی (عصبی که ورودی بینایی را تشخیص می‌دهد) تاثیر می‌گذارد.

لنفوم داخل چشمی اولیه به عنوان یک لنفوم سیستم عصبی مرکزی در نظر گرفته می‌شود، زیرا از ساختار‌هایی در چشم سرچشمه می‌گیرد که بخشی از سیستم عصبی هستند.

این تومور به طور معمول تهاجمی است و اغلب به مغز گسترش می‌یابد.

لنفوم یوویل

این تومور، یووه‌آ، بخشی از چشم که زیر صلبیه (بخش سفید چشم) قرار دارد را درگیر می‌کند. لنفوم یوویل می‌تواند بر کوروئید (رگ‌های خونی چشم)، عنبیه (بخش رنگی اطراف مردمک)، یا بخش مژگانی (عضله‌ها و ساختار‌های دیگر اطراف عنبیه) را تحت تاثیر قرار دهد.

این نوع از لنفوم اغلب به عنوان درجه پایین در نظر گرفته می‌شود، زیرا تمایلی به بسیار تهاجمی بودن ندارد.

لنفوم آدنکس چشم

این نوع از لنفوم در ساختار‌هایی که نزدیک چشم قرار دارند، اما خارج از خود چشم هستند، آغاز می‌شود. لنفوم آدنکس چشم می‌تواند حدقه (حفره چشم)، ملتحمه (غشا مخاطی داخل پلک چشم)، غده اشکی (ساختاری که مجاری اشک را ایجاد می‌کند) یا پلک چشم را درگیر کند.

انواعی دیگری از سرطان چشم مانند رتینوبلاستوما و ملانوم چشم وجود دارند که لنفوم نیستند. سرطان‌های غیر لنفوم چشم دارای علائم، دلایل، پیش‌آگهی و درمان‌های متفاوتی نسبتبه لنفوم چشم هستند.

علائم لنفوم چشم

علائم اولیه لنفوم چشم نسبتا غیر اختصاصی هستند و می‌توانند نشانه‌هایی مشابه با عفونت‌های چشم، بیماری‌های انحطاطی چشم، یا التهاب چشم باشند. شایع‌ترین علائم اولیه شامل تغییرات جزئی در بینایی و ناراحتی خفیف تا متوسط چشم می‌شوند.

لنفوم‌های چشم می‌توانند در یک چشم آغاز شوند، اما به طور کلی در نهایت هر دو چشم را تحت تاثیر قرار می‌دهند.

از جمله علائم لنفوم چشم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- حساسیت به نور

- تاری دید یا کاهش بینایی

- مشاهده لکه‌ها یا چیز‌های شناور

- قرمزی چشم

- خشکی چشم

- سوزش چشم

- تغییر رنگ چشم مایل به زرد

- ظاهر شدن برجستگی در چشم

- یک توده در یا اطراف چشم

- ناصاف به نظر رسیدن چشم‌ها

- پلک متورم

شما ممکن است آثاری مشابه را در هر دو چشم تجربه کرده، اما آن‌ها می‌توانند در یک چشم نسبت به دیگری بارزتر باشند. همچنین، این امکان وجود دارد که هر چشم با آثار مختلف بیماری مواجه شود.

تومور‌های پیشرفته

لنفوم‌های چشم می‌توانند بزرگ شده و موجب آثار و عوارض مشهودتری شوند. تومور‌های بزرگ ممکن است به واسطه فشار روی کره چشم موجب بروز برخی علائم شوند.

یک تومور پیشرفته چشم ممکن است:

- حرکات چشم را محدود کرده یا موجب دوبینی شود

- چشم را هل داده و موجب بزرگ‌تر به نظر رسیدن یا بیرون زدگی آن شود

- عصب بینایی را زیر فشار قرار داده و موجب از دست رفتن بینایی شود

- موجب التهاب و نوروپاتی اپتیک شود

- به ساختار‌های موجود در صورت حمله کند

- به مغز سرایت کرده و موجب ضعف، بی حسی، سرگیجه یا آثار دیگر شود

دلایل

لنفوم نوعی سرطان است که با تکثیر غیر طبیعی و مضر بافت لنفاوی که از سلول‌های ایمنی و پروتئین‌ها تشکیل شده است، شکل می‌گیرد. لنفوم چشم به واسطه تکثیر سلول‌های B (بیشتر مواقع) یا سلول‌های T که دو نوع از سلول‌های ایمنی هستند، رخ می‌دهد.

لنفوم چشم می‌تواند یک تومور اولیه باشد، یعنی از چشم سرچشمه گرفته و به طور بالقوه به ساختار‌های مجاور آن حمله کند و یا ثانویه باشد، به این معنی که لنفوم در بخش دیگری از بدن شکل گرفته و به چشم سرایت می‌کند.

لنفوم، از جمله لنفوم چشم، زمانی رخ می‌دهد که تغییرات ژنتیکی در DNA موجب تغییر رفتار سلول‌های ایمنی می‌شود. این جهش‌ها موجب ناکارآمدی سلول‌ها از نظر نقشی که در سیستم ایمنی بدن دارند، می‌شود. همچنین، تغییرات موجب تکثیر سلول‌ها و گسترش بیش از حد معمول آن‌ها می‌شود.

به طور کلی، لنفوم‌های چشم یک توده توموری را در یا اطراف چشم شکل می‌دهند.

عوامل خطر

لنفوم‌های چشم می‌توانند بدون هیچ گونه عامل خطری شکل بگیرند، اما بیماری‌های ایمنی، نقص سیستم ایمنی، و سابقه شیمی درمانی یا پرتو درمانی می‌تواند احتمال ابتلا به لنفوم چشم را افزایش دهد.

عوامل خطر می‌توانند به جهش‌هایی که پیشتر به آن‌ها اشاره شد، منجر شوند. اگر یک سلول جهش یافته زنده بماند، می‌تواند منجر به سرطان شود.

تشخیص

یک تومور در چشم را می‌توان بر اساس معاینات غیر تهاجمی چشم، تصویربرداری، و بافت‌برداری از تومور تشخیص داد. ارزیابی پزشکی شامل بررسی این که لنفوم در بخش دیگری از بدن شما وجود دارد یا خیر نیز می‌شود.

طبقه‌بندی تومور بر اساس تعیین نوع، درجه و مرحله تومور انجام می‌شود.

نوع: این توصیفی از نوع سلول است و منشا سلول را مشخص می‌کند. به عنوان مثال، یک لنفوم چشم اولیه ممکن است یک لنفوم سلول B یا لنفوم سلول T باشد. این می‌تواند از طریق بررسی میکروسکوپی نمونه تومور که از طریق بافت‌برداری گرفته شده است، انجام شود. افزون بر این، مطالعات سایتومتری و واکنش زنجیره‌ای پلیمراز (PCR) از جمله روش‌های آزمایشگاهی هستند که می‌توانند به تشخیص نوع سلول بر اساس ویژگی‌های مولکولی آن‌ها کمک کنند.

درجه: این میزان تهاجمی بودن تومور را تعریف می‌کند. به طور کلی، سلول‌هایی که از طریق بافت‌برداری گرفته شده اند زیر میکروسکوپ بررسی می‌شوند تا میزان بدخیمی آن‌ها تشخیص داده شود.

مرحله: این بازتابی از میزان بزرگ شدن و گسترش تومور است. آزمایش‌های تشخیصی مانند تصویربردرای MRI از مغز یا صورت برای تشخیص مرحله لنفوم چشم نیاز هستند.

لنفوم می‌تواند از نوع هوچکین یا غیر هوچکین باشد. بیشتر لنفوم‌های چشم به عنوان تومور‌های غیر هوچکین طبقه بندی می‌شوند. این تمایز بر اساس ویژگی‌های خاصی که در ارزیابی نمونه دیده می‌شوند، صورت می‌گیرد. به طور کلی، تومور‌های غیر هوچکین تهاجمی‌تر از تومور‌های هوچکین هستند.

بافت‌برداری

بافت‌برداری برای تشخیص یک تومور چشم یک روش جراحی است که در آن نمونه‌ای از بافت چشم گرفته می‌شود. این کار نیازمند برداشت حداقلی بافت برای پرهیز از آسیب دیدگی یا هر گونه اختلال در بینایی است.

به طور کلی، نمونه گرفته شده از فرد بلافاصله به آزمایشگاه ارسال می‌شود، اما ارائه نتایج کامل ممکن است تا چندین روز طول بکشد.

درمان

لنفوم‌های چشم خودبخود بهبود نمی‌یابند. به دلیل ماهیت غیر اختصاصی ظهور لنفوم داخل چشمی اولیه، تشخیص آن چالش برانگیز است.

شیمی درمانی یک درمان سیستمیک محسوب می‌شود و تومور اولیه و همچنین ضایعات متاستاتیک را درمان می‌کند. اگر درگیری سیستم عصبی مرکزی وجود داشته باشد، درمان سیستمیک توصیه می‌شود.

پرتو درمانی با اشعه خارجی (EBRT) یک درمان موضعی در نظر گرفته می‌شود که می‌تواند به طور خاص برای هدف قرار دادن تومور در چشم به کار گرفته شده یا ممکن است برای درمان متاستاز مغزی برای کوچک شدن تومور نیز استفاده شود.

هر تومور بر اساس طبقه‌بندی آن درمان می‌شود.

تومور داخل چشمی اولیه با شیمی درمانی مبتنی بر متوترکسات و پرتو درمانی با اشعه خارجی درمان می‌شود. عود پس از درمان نسبتا شایع است، اما نرخ بقا را بهبود بخشیده و به حفظ بینایی کمک می‌کند.

لنفوم یوویل به طور معمول با پرتو درمانی با اشعه خارجی و داروی ریتوکسیماب درمان می‌شود.

تومور‌های آدنکس چشمی با پرتو درمانی با اشعه خارجی و داروی ریتوکسیماب درمان می‌شود.

از عوارض جانبی درمان با پرتو درمانی با اشعه خارجی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- خشکی چشم

- آب مروراید

- نوروپاتی اپتیک ایسکمیک

- آتروفی عصب بینایی

- آب سیاه نئوواسکولار

بسیاری از این عوارض جانبی می‌توانند طیفی از ناراحتی تا از بین رفتن کامل بینایی را موجب شوند. با این وجود، عوارض جانبی درمان لنفوم چشم به اندازه لنفوم چشم درمان نشده مضر نیستند.

 

منبع: عصرایران