آتش بازی طبیعی آسمان در شب‌های پاییزی
بارش شهابی جوزایی جذاب ترین پدیده نجومی سال ۹۹ است که تا ۲۶ آذر ادامه دارد.
بارش شهابی یک پیش‌آمد آسمانی در آسمان شب است که در هنگام عبور سیارهٔ زمین در پیمودن مسیر مدار خود از میان توده‌ای از ذرات در فضا (شهاب‌واره) رخ می‌دهد. در جریان این رویداد تعداد زیادی شهاب‌واره در جو زمین می‌سوزند. هر بارش شهابی در ناحیهٔ مشخصی از آسمان اتفاق می‌افتد و به این محل کانون بارش گفته می‌شود. جهت حرکت شهاب‌ها متفاوت است، ولی امتداد مسیر آن‌ها به کانون بارش آن رویداد منتهی می‌شود.
رصد ۱۲۰ شهاب در هر ساعت در آسمان
در سراسر سال بارش‌های شهابی بسیار وجود دارد که می‌توان برای رصد و ثبت آن‌ها برنامه‌ریزی کرد؛ اما بارش شهابی جوزایی که که امروز در آسمان کشور به اوج رسیده با سایرین تفاوت دارد.
۲۴ تا ۳۰ آذر ماه آسمان با بارش شهاب‌ها به عنوان مهم‌ترین رخداد نجومی سال ۹۹ مواجه هستیم که برخی این شهاب باران‌ها را با برخورد شهاب سنگ با زمین اشتباه می‌گیرند.
رصد ۱۲۰ شهاب در هر ساعت در آسمان
در سراسر سال بارش‌های شهابی بسیار وجود دارد که می‌توان برای رصد و ثبت آن‌ها برنامه‌ریزی کرد؛ اما بارش شهابی جوزایی که که امروز در آسمان کشور به اوج رسیده با سایرین تفاوت دارد.
۲۴ تا ۳۰ آذر ماه آسمان با بارش شهاب‌ها به عنوان مهم‌ترین رخداد نجومی سال ۹۹ مواجه هستیم که برخی این شهاب باران‌ها را با برخورد شهاب سنگ با زمین اشتباه می‌گیرند.
مسعود عتیقی، مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران در گفتگو با خبرنگار حوزه فناوری، درباره بارش دو پیکری «جوزایی» که امروز دوشنبه در آسمان ایران به اوج رسید، اظهار کرد: در بامداد امروز دوشنبه، ۲۴ آذر بارش شهابی در ساعت ۴ و ۳۰ دقیقه به اوج رسید. صورت فلکی دو پیکر یکی از صور فلکی منطقه البروج بوده و کانون بارش شهابی دو پیکری در زمینه این برج فلکی است. خوشبختانه با وجود "ماه نو" در این تاریخ، آسمان عاری از آلودگی نوری ماه است و تا ۱۲۰ شهاب به عنوان میزان بارش شهابی ساعتی سرسویی «ZHR» برای این بارش پیش بینی می‌شود.
مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران ادامه داد: معمولا عامل بارش‌های شهابی دنباله دار‌ها هستند و با برخورد ذرات میلیمتری و میکرومتری به جای مانده از دنباله دار‌ها با جو زمین، طی یک فرآیند خاص در فاصله ۱۰۰ تا ۱۵۰ کیلومتری از سطح زمین درخششی ایجاد می‌شود که ما از آن به عنوان بارش شهابی یاد می‌کنیم. عامل بارش دو پیکری نه یک دنباله دار بلکه بنا به اعلام سازمان فضایی ناسا در سال ۲۰۰۳، سیارک فیتون ۳۲۰۰ است.
بارش شهابی جوزایی پرفروغ‌ترین بارش سالیانه
بارش شهابی جوزایی یا همان «Geminid meteor shower»، یکی از بارش‌های پرفروغ سالیانه است فعالیتش از ۱۴ آذر آغاز می‌شود و تا ۲۶ آذر ماه ادامه دارد. این بارش به حدی پرفروغ هستند که به نوعی آتش بازی آسمان در شب‌های سرد سال محسوب می‌شوند. بارش شهابی جوزایی در میان تمام بارش‌های شهابی از همه پرفروغ‌تر است. شاید بتوان این بارش را جذاب‌ترین پدیده رصدی سال ۹۹ دانست که زیر آسمانی صاف و به دور از آلودگی نوری جلوه نمایی می‌کند.
رصد این بارش شهابی با چشم غیرمسلح امکان پذیر است. شهاب‌هایی که با درجات متفاوتی از درخشندگی گاهی کم‌فروغ و گاهی بسیار درخشان هستند. شهاب‌های بسیار درخشان که درخشندگی‌اش بیشتر سیاره زهره است به «آذرگوی» معروف هستند.
بارش شهابی جوزایی یا همان «Geminid meteor shower»، یکی از بارش‌های پرفروغ سالیانه است فعالیتش از ۱۴ آذر آغاز می‌شود و تا ۲۶ آذر ماه ادامه دارد. این بارش به حدی پرفروغ هستند که به نوعی آتش بازی آسمان در شب‌های سرد سال محسوب می‌شوند. بارش شهابی جوزایی در میان تمام بارش‌های شهابی از همه پرفروغ‌تر است. شاید بتوان این بارش را جذاب‌ترین پدیده رصدی سال ۹۹ دانست که زیر آسمانی صاف و به دور از آلودگی نوری جلوه نمایی می‌کند.
رصد این بارش شهابی با چشم غیرمسلح امکان پذیر است. شهاب‌هایی که با درجات متفاوتی از درخشندگی گاهی کم‌فروغ و گاهی بسیار درخشان هستند. شهاب‌های بسیار درخشان که درخشندگی‌اش بیشتر سیاره زهره است به «آذرگوی» معروف هستند.
شهاب و شهاب‌سنگ چه تفاوتی با هم دارند؟
شهاب سنگ‌ها اجرام طبیعی هستند که توسط جاذبه‌ی زمین، به سمت آن کشیده شده و پس ازعبوراز جو به سطح زمین برخورد می‌کنند. این اجرام می‌توانند شامل تکه‌هایی ازسیارک ها، دنباله دار‌ها و… باشند. سقوط شهاب سنگ‌ها ممکن است با ظهورآتش و سپس انفجار همراه باشد.
اندازه شهاب سنگ‌ها یا سنگ‌های فضایی یا شهاب سنگ معمولا حالت گرد و غبار تا سیارک‌های کوچک است. هنگامی که سنگ‌های فضایی با سرعت زیاد وارد جو زمین (یا سیاره دیگری مانند مریخ) می‌شوند و می‌سوزند گلوله‌های آتشین یا شهاب نامیده می‌شوند. شهاب سنگ‌ها قطعه‌ای از یک سیارک هستند. بیشتر سنگ‌های آسمانی که به زمین می‌رسند شهاب سنگ‌های بزرگتری بوده‌اند که شکسته یا منفجر شده‌اند. تخمین دانشمندان این است که هر روز حدود ۴۸ و نیم تن (۴۴،۰۰۰ کیلوگرم) ماده شهاب سنگ بر روی زمین می‌بارد. اما معمولا عامل بارش‌های شهابی دنباله دار‌ها هستند و با برخورد ذرات میلیمتری و میکرومتری به جای مانده از دنباله دار‌ها با جو زمین، طی یک فرآیند خاص در فاصله ۱۰۰ تا ۱۵۰ کیلومتری از سطح زمین درخششی ایجاد می‌شود که ما از آن به عنوان بارش شهابی یاد می‌کنیم.
شهاب سنگ‌ها اجرام طبیعی هستند که توسط جاذبه‌ی زمین، به سمت آن کشیده شده و پس ازعبوراز جو به سطح زمین برخورد می‌کنند. این اجرام می‌توانند شامل تکه‌هایی ازسیارک ها، دنباله دار‌ها و… باشند. سقوط شهاب سنگ‌ها ممکن است با ظهورآتش و سپس انفجار همراه باشد.
اندازه شهاب سنگ‌ها یا سنگ‌های فضایی یا شهاب سنگ معمولا حالت گرد و غبار تا سیارک‌های کوچک است. هنگامی که سنگ‌های فضایی با سرعت زیاد وارد جو زمین (یا سیاره دیگری مانند مریخ) می‌شوند و می‌سوزند گلوله‌های آتشین یا شهاب نامیده می‌شوند. شهاب سنگ‌ها قطعه‌ای از یک سیارک هستند. بیشتر سنگ‌های آسمانی که به زمین می‌رسند شهاب سنگ‌های بزرگتری بوده‌اند که شکسته یا منفجر شده‌اند. تخمین دانشمندان این است که هر روز حدود ۴۸ و نیم تن (۴۴،۰۰۰ کیلوگرم) ماده شهاب سنگ بر روی زمین می‌بارد. اما معمولا عامل بارش‌های شهابی دنباله دار‌ها هستند و با برخورد ذرات میلیمتری و میکرومتری به جای مانده از دنباله دار‌ها با جو زمین، طی یک فرآیند خاص در فاصله ۱۰۰ تا ۱۵۰ کیلومتری از سطح زمین درخششی ایجاد می‌شود که ما از آن به عنوان بارش شهابی یاد می‌کنیم.
سنگ‌های فضایی با سرعتی برابر با ده‌ها هزار مایل در ساعت حرکت می‌کنند و به دلیل فشاری که به آن‌ها وارد می‌شود، سنگ خرد می‌شود و یک شعله درخشان ایجاد می‌شود. معمولاً سنگی که به زمین می‌رسد کمتر از پنج درصد از شی اصلی است که از بیرون از جو شروع به حرکت کرده است. این سنگ‌های آسمانی قطعه‌هایی از شهاب هستند و به طور معمول اندازه آن‌ها بین یک سنگریزه تا یک مشت دست است.
تاکنون بیش از ۵۰ هزار شهاب سنگ در زمین پیدا شده است. از این تعداد ۹۹٫۸ درصد از سیارک‌ها حاصل می‌شود. کسر کوچک باقی مانده (یعنی ۰٫۲ درصد) شهاب سنگ‌ها تقریباً به طور مساوی بین شهاب سنگ‌های مریخ و ماه تقسیم شده است.
بیش از ۶۰ سنگ آسمانی شناخته شده از مریخ در اثر برخورد شهاب سنگ‌ها با مریخ ایجاد شده و به زمین رسیده‌اند. همه این قطعات سنگ‌های آذرین بلور شده از ماگما هستند و بسیار شبیه سنگ‌های زمینی با برخی ترکیبات مشخص هستند که نشان‌دهنده منشاء آن‌ها از مریخ است.
تنها ورود شهاب سنگ بزرگ به جو زمین در تاریخ معاصر رویداد تونگوسکا در سال ۱۹۰۸ بود. این شهاب سنگ به یک قسمت دور افتاده از سیبری در روسیه برخورد کرد، اما کاملاً به زمین نرسید. در عوض در هوا چند مایل بالاتر از سطح زمین منفجر شد. نیروی انفجار به حدی نیرومند بود که درختان منطقه‌ای به عرض صد‌ها مایل را از بین برد.
تاکنون بیش از ۵۰ هزار شهاب سنگ در زمین پیدا شده است. از این تعداد ۹۹٫۸ درصد از سیارک‌ها حاصل می‌شود. کسر کوچک باقی مانده (یعنی ۰٫۲ درصد) شهاب سنگ‌ها تقریباً به طور مساوی بین شهاب سنگ‌های مریخ و ماه تقسیم شده است.
بیش از ۶۰ سنگ آسمانی شناخته شده از مریخ در اثر برخورد شهاب سنگ‌ها با مریخ ایجاد شده و به زمین رسیده‌اند. همه این قطعات سنگ‌های آذرین بلور شده از ماگما هستند و بسیار شبیه سنگ‌های زمینی با برخی ترکیبات مشخص هستند که نشان‌دهنده منشاء آن‌ها از مریخ است.
تنها ورود شهاب سنگ بزرگ به جو زمین در تاریخ معاصر رویداد تونگوسکا در سال ۱۹۰۸ بود. این شهاب سنگ به یک قسمت دور افتاده از سیبری در روسیه برخورد کرد، اما کاملاً به زمین نرسید. در عوض در هوا چند مایل بالاتر از سطح زمین منفجر شد. نیروی انفجار به حدی نیرومند بود که درختان منطقه‌ای به عرض صد‌ها مایل را از بین برد.
در سال ۲۰۱۳ جهان با یک گلوله آتشین درخشان که در بالای آسمان چلیابینسک، روسیه حرکت می‌کرد مواجه شد. این گلوله آتشین، شهاب سنگی به اندازه یک خانه بود که با سرعتی بیش از ۱۱ مایل (۱۸ کیلومتر) در ثانیه وارد جو شد و ۱۴ مایل (۲۳ کیلومتر) بالاتر از سطح زمین منفجر شد. این انفجار انرژی معادل حدود ۴۴۰،۰۰۰ تن TNT را آزاد کرد و موج انفجاری ایجاد کرد که باعث شکستن شیشه‌ها و پنجره‌ها تا مساحت ۲۰۰ مایل مربع (۵۱۸ کیلومتر مربع) و آسیب رساندن به ساختمان‌ها شد. بیش از ۱۶۰۰ نفر در این انفجار زخمی شدند که بیشتر آسیب‌ها به دلیل شکستن شیشه بود.
ارسال نظرات