کامیابی‌ها و ناکامی‌های فضایی در سالی که گذشت
خیز سازمان فضایی برای ایجاد استارتاپ‌ها در اقتصاد جذاب فضایی
دست اندرکاران حوزه فضا در تلاش هستند تا با آزادسازی داده‌های ماهواره‌ای این داده‌ها را در جهت رفاه جامعه کاربردی کنند، به گونه‌ای که رییس سازمان فضایی از تلاش این سازمان برای تدوین پروانه اپراتوری ماهواره‌های سنجشی و تدوین پروانه اپراتور مخابراتی برای بخش خصوصی خبر داد.
به گزارش تابناک جوان به نقل از ایسنا، باور به اینکه توسعه فناوری‌های فضایی تنها برای فضا نیست، در کنار موفقیت‌ها و ناکامی‌هایی که کشور در سال گذشته در این عرصه داشته است، دست اندرکاران حوزه فضا در تلاش هستند تا با آزادسازی داده‌های ماهواره‌ای این داده‌ها را در جهت رفاه جامعه کاربردی کنند، به گونه‌ای که رییس سازمان فضایی از تلاش این سازمان برای تدوین پروانه اپراتوری ماهواره‌های سنجشی و تدوین پروانه اپراتور مخابراتی برای بخش خصوصی خبر داد.
"پیام" در مدار آرام نگرفت. این خبر کوتاهی بود که وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات بعد از پرتاب ماهواره مخابراتی دانشگاه امیرکبیر با نام "پیام" توئیت کرد. این ماهواره در روز ۲۵ دی از پایگاه فضایی امام خمینی (ره) پرتاب شد.
این ماهواره از سری میکرو ماهواره‌ها و به سفارش سازمان فضایی ایران از سوی محققان دانشگاه صنعتی امیرکبیر به منظور انجام مأموریت تصویربرداری طراحی و ساخته شده بود.
وزن این ماهواره حداکثر برابر با ۱۰۰ کیلوگرم بوده و قرار بود توسط ماهواره‌بر "سیمرغ" در مدار کم ارتفاع (LEO) و در ارتفاع ۵۰۰ کیلومتری از سطح زمین و با شیب مداری ۵۵ درجه قرار گیرد.
مدل کیفی "پیام" در بهمن ماه سال ۱۳۹۵ در مراسم روز ملی فناوری فضایی رونمایی شد و به گفته دکتر مصطفی صفوی، مجری طرح و عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر طول عمر مداری آن ۲ سال در نظر گرفته شده بود.
برای ماهواره پیام امیرکبیر سه مأموریت "تصویربرداری سه‌طیفی (سبز- قرمز و مادون قرمز نزدیک) و پانکروماتیک از محدوده ایران (به‌صورت نزدیک به زمان‌واقعی و ذخیره- ارسال) "، "ذخیره و ارسال پیام (S&F) " و "اندازه‌گیری تشعشعات فضایی" در نظر گرفته شده بود.
به گفته دکتر سید مصطفی صفوی، مجری پروژه ماهواره پیام دانشگاه امیرکبیر، این ماهواره در ۳۰۰ ثانیه‌ای که فعال شده بود، GPS ساخت محققان ایرانی اطلاعات و دیتا‌های لازم را ارسال کرد و از طریق داده‌های ارسال‌شده تیم تحقیقاتی متوجه شدند ماهواره تا چه ارتفاعی پرتاب و در کجا متوقف شده است. همچنین اعلام شد در صورتی‌که ماهواره‌بر به مدت ۲۰ ثانیه به فعالیت‌های خود ادامه می‌داد، این ماهواره می‌توانست در مدار آرام گیرد.
دکتر مجتبی سرادقی، مدیرکل توسعه فناوری سازمان فضایی نیز در گفتگو با ایسنا، قرار گرفتن در مدار ۵۰۰ کیلومتری را از اهداف پرتاب ماهواره "پیام" دانست و افزود: در صورتی که "پیام" در مدار ۵۰۰ کیلومتری قرار می‌گرفت، به مدت دو سال بدون اعمال نیروی جدیدی در مدار باقی می‌ماند. برای قرار گرفتن "پیام" در مدار، این ماهواره باید به سرعت لازم ۸ کیلومتر در ساعت می‌رسید و این سرعت را ماهواره‌بر به ماهواره اعمال می‌کند و از آنجایی که جوی در این مدار وجود ندارد، ماهواره با سرعت اولیه به دور مدار می‌گردد، ولی "پیام" به این سرعت نرسید؛ از این رو این ماهواره آماده تزریق به مدار نشد.
مدیر کل توسعه فناوری فضایی سازمان فضایی خاطرنشان کرد: اگر ماهواره‌ای به سرعت مورد نظر نرسد، سقوط کرده و به زمین برخورد می‌کند و اگر به بیش از سرعت لازم برسد، از مدار خارج شده و به سمت سایر سیارات می‌رود.
سرادقی در خصوص موتور‌ها و پیش‌رانش‌های "پیام"، گفت: در برخی ماهواره‌ها زمانی که مأموریت‌های بیشتری هدف‌گذاری می‌شود و یا می‌خواهیم مدار را تغییر دهیم، موتور‌هایی که شبیه پرتابگر‌های کوچک هستند، نصب می‌شوند. این موتور‌ها هم تنظیمات مداری را انجام و هم وضعیت ماهواره‌ها را در وضعیت قابل انتظار قرار می‌دهند.
سرادقی اضافه کرد: زمانی که ارتفاع مداری ماهواره افزایش می‌یابد، طول عمر ماهواره نیز از ۲ به ۵ سال افزایش می‌یابد و زمانی از این موتور‌ها استفاده می‌شود که ماهواره در مدار قرار گرفته باشد و می‌خواهیم ماهواره را حفظ کنیم؛ ولی در پروژه "پیام" تصحیح مداری تعریف نشده بود.
سرادقی ادامه داد: در پرتاب ماهواره مشکل فنی در ماهواره‌بر برای رساندن ماهواره به مدار ایجاد شد.
بعد از یک پرتاب ناموفق با توجه به توانمندی‌هایی که در دانشگاه صنعتی امیرکبیر ایجاد شده، بر اساس برنامه‌ریزی سازمان فضایی، ساخت ماهواره "پیام ۲" نیز در دستور کار این دانشگاه قرار گرفته است.
اینکه محققان توانستند ماهواره‌ای بیش از ۵۰ کیلوگرم بسازند و مدار آن را از ۲۵۰ تا ۳۰۰ کیلومتری به ۵۰۰ کیلومتری برساند، سابقه تحقیقاتی ۴۰ ساله کشور در این حوزه بوده است.
این ماهواره از سری میکرو ماهواره‌ها و به سفارش سازمان فضایی ایران از سوی محققان دانشگاه صنعتی امیرکبیر به منظور انجام مأموریت تصویربرداری طراحی و ساخته شده بود.
وزن این ماهواره حداکثر برابر با ۱۰۰ کیلوگرم بوده و قرار بود توسط ماهواره‌بر "سیمرغ" در مدار کم ارتفاع (LEO) و در ارتفاع ۵۰۰ کیلومتری از سطح زمین و با شیب مداری ۵۵ درجه قرار گیرد.
مدل کیفی "پیام" در بهمن ماه سال ۱۳۹۵ در مراسم روز ملی فناوری فضایی رونمایی شد و به گفته دکتر مصطفی صفوی، مجری طرح و عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر طول عمر مداری آن ۲ سال در نظر گرفته شده بود.
برای ماهواره پیام امیرکبیر سه مأموریت "تصویربرداری سه‌طیفی (سبز- قرمز و مادون قرمز نزدیک) و پانکروماتیک از محدوده ایران (به‌صورت نزدیک به زمان‌واقعی و ذخیره- ارسال) "، "ذخیره و ارسال پیام (S&F) " و "اندازه‌گیری تشعشعات فضایی" در نظر گرفته شده بود.
به گفته دکتر سید مصطفی صفوی، مجری پروژه ماهواره پیام دانشگاه امیرکبیر، این ماهواره در ۳۰۰ ثانیه‌ای که فعال شده بود، GPS ساخت محققان ایرانی اطلاعات و دیتا‌های لازم را ارسال کرد و از طریق داده‌های ارسال‌شده تیم تحقیقاتی متوجه شدند ماهواره تا چه ارتفاعی پرتاب و در کجا متوقف شده است. همچنین اعلام شد در صورتی‌که ماهواره‌بر به مدت ۲۰ ثانیه به فعالیت‌های خود ادامه می‌داد، این ماهواره می‌توانست در مدار آرام گیرد.
دکتر مجتبی سرادقی، مدیرکل توسعه فناوری سازمان فضایی نیز در گفتگو با ایسنا، قرار گرفتن در مدار ۵۰۰ کیلومتری را از اهداف پرتاب ماهواره "پیام" دانست و افزود: در صورتی که "پیام" در مدار ۵۰۰ کیلومتری قرار می‌گرفت، به مدت دو سال بدون اعمال نیروی جدیدی در مدار باقی می‌ماند. برای قرار گرفتن "پیام" در مدار، این ماهواره باید به سرعت لازم ۸ کیلومتر در ساعت می‌رسید و این سرعت را ماهواره‌بر به ماهواره اعمال می‌کند و از آنجایی که جوی در این مدار وجود ندارد، ماهواره با سرعت اولیه به دور مدار می‌گردد، ولی "پیام" به این سرعت نرسید؛ از این رو این ماهواره آماده تزریق به مدار نشد.
مدیر کل توسعه فناوری فضایی سازمان فضایی خاطرنشان کرد: اگر ماهواره‌ای به سرعت مورد نظر نرسد، سقوط کرده و به زمین برخورد می‌کند و اگر به بیش از سرعت لازم برسد، از مدار خارج شده و به سمت سایر سیارات می‌رود.
سرادقی در خصوص موتور‌ها و پیش‌رانش‌های "پیام"، گفت: در برخی ماهواره‌ها زمانی که مأموریت‌های بیشتری هدف‌گذاری می‌شود و یا می‌خواهیم مدار را تغییر دهیم، موتور‌هایی که شبیه پرتابگر‌های کوچک هستند، نصب می‌شوند. این موتور‌ها هم تنظیمات مداری را انجام و هم وضعیت ماهواره‌ها را در وضعیت قابل انتظار قرار می‌دهند.
سرادقی اضافه کرد: زمانی که ارتفاع مداری ماهواره افزایش می‌یابد، طول عمر ماهواره نیز از ۲ به ۵ سال افزایش می‌یابد و زمانی از این موتور‌ها استفاده می‌شود که ماهواره در مدار قرار گرفته باشد و می‌خواهیم ماهواره را حفظ کنیم؛ ولی در پروژه "پیام" تصحیح مداری تعریف نشده بود.
سرادقی ادامه داد: در پرتاب ماهواره مشکل فنی در ماهواره‌بر برای رساندن ماهواره به مدار ایجاد شد.
بعد از یک پرتاب ناموفق با توجه به توانمندی‌هایی که در دانشگاه صنعتی امیرکبیر ایجاد شده، بر اساس برنامه‌ریزی سازمان فضایی، ساخت ماهواره "پیام ۲" نیز در دستور کار این دانشگاه قرار گرفته است.
اینکه محققان توانستند ماهواره‌ای بیش از ۵۰ کیلوگرم بسازند و مدار آن را از ۲۵۰ تا ۳۰۰ کیلومتری به ۵۰۰ کیلومتری برساند، سابقه تحقیقاتی ۴۰ ساله کشور در این حوزه بوده است.
ارسال نظرات