همه چیز درباره زخم معده

"استپ تو هلث"، درصد کمی از بیماران مبتلا به زخم معده با عوارضی مانند خونریزی و سوراخ شدن اندام مواجه می شوند که می تواند حتی زندگی فرد را در معرض خطر قرار دهد. این شرایط مساله ای جزئی نیست و نیازمند مراقبت پزشکی است.

زخم های معده چه هستند؟

زخم معده به زخم هایی گفته می شود که در دیواره داخلی معده یا قسمت ابتدای روده کوچک که به نام دوازدهه شناخته می شود، شکل می گیرند. زخم معده به نام اولسر یا زخم پپتیک نیز شناخته می شود.

زخم های معده به واسطه فعالیت اسیدی شیره های گوارشی شکل می گیرند. این شرایط با دو عامل اصلی شامل عفونت های ناشی از باکتری هلیکوباکتر پیلوری و استفاده از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی پیوند خورده است.

بیشر افراد مبتلا به زخم معده ممکن است هیچ علائمی نداشته باشند یا از بدگواری (Dyspepsia) رنج می برند که می تواند موجب موارد زیر شود:

- معده درد

- احساس سوزش یا سوزش سردل

- عدم تحمل غذایی همراه با بادگلو زدن و نفخ شکم

- حالت تهوع و استفراغ

از عوارض زخم های معده می توان به خونریزی، ایجاد سوراخ و انسداد اشاره کرد.

چه عواملی احتمال زخم معده را افزایش می دهند؟

یکی از عوامل تعیین کننده عفونت معده ناشی از فعالیت هلیکوباکتر پیلوری است. جواب آزمایش بین 85 تا 100 درصد بیماران مبتلا به زخم های گوارشی درباره وجود این باکتری در معده و دوازدهه آنها مثبت است.

استفاده از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند آسپرین، ایبوپروفن، ایندومتاسین، دیکلوفناک، پیروکسیکام، و ناپروکسن همراه با موارد دیگر مانند سیگار و الکل یک عامل خطر اصلی دیگر محسوب می شود. هرچه مدت زمان استفاده از آنها طولانی‌تر باشد احتمال ابتلا به زخم های معده نیز افزایش می یابد.

همچنین، کارشناسان می دانند که یک استعداد خانوادگی برای ابتلا به زخم های معده وجود دارد. با این وجود، این استعداد باید با عادات ناسالم دیگر ترکیب شود تا در نهایت به بیماری منجر شود. به عنوان مثال، مصرف برخی مواد غذایی و نوشیدنی ها که می تواند موجب ناراحتی معده شود. دنبال کردن یک رژیم غذایی سالم حاوی میوه ها، سبزیجات و فیبر به میزان زیاد می تواند خطر ابتلا به زخم های معده را کاهش دهد.

افزون بر این، نقش استرس در شکل گیری زخم ها مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. برخی شواهد وجود دارند که استرس می تواند به شکل گیری زخم معده منجر شود و همچنین خطر عود زخم ها را افزایش دهد. کاهش سطوح استرس و مدیریت آن می تواند به پیشگیری از این شرایط کمک کند.

چگونگی پیشگیری از زخم های معده

نکاتی که در ادامه ارائه شده در چارچوب عادات سالم و اقدامات درمان پزشکی قرار دارند که از پشتیبانی علمی نیز برخوردار هستند:

تا حد امکان از مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند آسپرین پرهیز کنید. به طور خاص، متخصصان پزشکی باید مراقب تجویز این داروها برای بیمارانی با سابقه ابتلا به زخم های معده باشند. همچنین، در صورت نیاز باید کمترین دوزهای ممکن برای بیمار تجویز شود و بیماران همواره این داروها را همراه با وعده های غذایی خود مصرف کنند. در صورت نیاز به مصرف داروهای مسکن، انتخاب استامینوفن گزینه بهتری است.

برای بیمارانی با سابقه ابتلا به زخم های معده که باید مصرف آسپرین یا دیگر داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی را ادامه دهند، درمان همزمان با یک مهارکننده پمپ پروتون (به عنوان مثال، امپرازول) تا زمانی که آسپرین مصرف می شود، توصیه شده است.

عفونت اچ. پیلوری را با تجویز آنتی بیوتیک ها درمان می شود. در این راستا، چندین آنتی بیوتیک مورد آزمایش قرار گرفته و برخی از آنها در نابودی این باکتری ناموفق بوده اند. رژیم درمانی انتخابی باید الگوهای مقاومت این باکتری را در نظر بگیرد. به همین دلیل، یکی از گزینه هایی که متخصصان پزشکی انتخاب می کنند ترکیبی از کلاریترومایسین و آموکسی‌سیلین برای یک دوره 14 روزه است.

از سیگار و الکل پرهیز کنید یا حداقل استفاده از آنها را محدود کنید.

رژیم غذایی خود را تغییر دهید. شما باید از خوراکی هایی مانند شکلات، غذاهای چرب، غذاهای سرخ شده، قهوه، مرکبات، و غذاهای تند پرهیز کنید. اگرچه این موارد به صورت مستقیم موجب زخم های معده نمی شوند اما می توانند شرایط زخم های موجود را تشدید کنند. از این رو، هموراه کاهش مصرف یا پرهیز از آنها توصیه می شود.

اضافه وزن خود را کاهش دهید.

اقدامات پیشگیرانه برای پرهیز از عود مجدد اهمیت دارند

بیماران مبتلا به زخم های معده باید از سیگار و داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی پرهیز کنند.

افزون بر این، در بسیاری از موارد، پزشک ریشه کن کردن باکتری اچ. پیلوری را ارزیابی می کند. این چیزی نیست که بیمار بتواند خودش درباره آن تصمیم بگیرد. پزشک باید روش های مکمل را برای تایید وجود باکتری و همچنین مقاومت آن به آنتی بیوتیک انجام دهد. زمانی که این روند کامل شد، پروتکل ضروری را ارائه خواهد کرد.

عادات سالم، کاهش استرس و اصلاحات غذایی می توانند به بهبود علائم یا پیشگیری از تشدید بدگواری کمک کنند. به طور خلاصه، روشی جادوی برای پیشگیری از زخم های معده وجود ندارد و این نیازمند تعهد و پشتکار بیمار و تغییراتی است که باید در سبک زندگی خود ایجاد کند./عصرایران