دانش آموزان سردرگم و مسوولان بی تدبیر

با آغاز سال تحصیلی جدید و بازگشایی زودهنگام مدارس باز بازار موبایل ملتهب شد به طوری که با مجازی شدن آموزش مراکز علمی تقاضای دانش آموزان برای خرید گوشی همراه افزایش یافته و کسب و کار فروشندگان موبایل سکه شده است. از طرفی خانواده‌ها دغدغه تامین گوشی همراه برای استفاده فرزندانشان از آموزش بر بستر مجازی را دارند. اما مدل‌های مختلف این دستگاه پر متقاضی و فانتزی از قیمت‌های متنوع و غیر قابل تصور برخوردار است.

شیوع ویروس کرونا مجازی شدن اکثر فعالیت‌ها به خصوص در حوزه آموزش را به همراه داشته است که این شرایط بسیاری از خانواده‌ها را مجبور به خرید گوشی موبایل هوشمند برای فرزندان خود حتی در سنین پایین کرده که تاثیر بسزایی در افزایش تقاضا داشته است. در واقع باید به این نکته اشاره شود که با وجود گرانی گوشی‌های تلفن همراه، همچنان این کالا مخاطب‌های خود را دارد؛ چراکه خانواده‌ها به دلیل استفاده از آموزش مجازی مجبور به تهیه این کالا هستند.

نبود مدیریت صحیح در رفع نیاز و کنترل بازار گوشی همراه نه تنها باعث حرج و مرج شده بلکه قیمت‌ها به طور سلیقه‌ای و بدون نظارت افزایش می‌یابد که در این میان فقط مردم هستند که متضرر می‌شوند، زیرا مغازه داران و به طور کلی صنف فروش تلفن همراه سود هنگفتی به جیب می‌زنند از طرفی مسوولان هم در خواب خرگوشی هستند چراکه هریک از متولیان کنترل و مدیریت این کالای پر متقاضی یکدیگر را متهم می‌کنند و منتظر هستند دیگری اقدام جدی انجام دهد.

یکی از اساسی‌ترین مشکلات و معظلات عدم کنترل و مدیریت بازار گوشی همراه نگاه تک بعدی بر اساس منافع هر یک از نهاد‌ها و سازمان‌ها است که باعث می‌شود نه تنها گره کور در روند واردات گوشی ایجاد شود بلکه نیاز مردم نیز تامین نمی‌شود و سودجویان و محتکران به میدان آمده و سود کلانی را در عدم نظارت بر بازار متولیان به جیب می‌زنند و منتظر فرصتی دوباره برای افزایش تقاضای کالای پر مصرف می‌نشینند تا از جیب مردم حساب بانکی خود را پرکنند.

برای بررسی وضعیت این روز‌های بازار موبایل و البته اطلاع از سردرگمی والدین دانش آموزان برای تهیه گوشی همراه به میان مردم و فروشندگان تلفن همراه در بازار موبایل رفتیم و شانه به شانه با آن‌ها درباره ولوشوی جدید افزایش دوباره قیمت گوشی همراه نظرات و انتقادات را شنیدیم سپس با مسوولان متولی در حوزه تلفن همراه گفتگو کردیم.

سکانس اول، مردم ناراضی، سردرگم و کلافه شده اند

وارد بازار موبایل می‌شوم مقابل اولین مغازه فروش گوشی همراه با خانواده‌ای ۳ نفره روبه روشدم که پدر و مادر برای فرزندشان به دنبال گوشی مناسب می‌گشتند چند دقیقه‌ای را با آن‌ها درباره وضعیت فروش گوشی همراه صحبت کردم. محمد یاسین که خود را دانش آموزان ممتاز معرفی می‌کند می‌گوید: چند روزی است که برای پیدا کردن گوشی همراه با قیمت مناسب به بازار موبایل می‌آئیم، اما متاسفانه قیمت‌ها بسیاز بالا و گران است و نمی‌توانم خریداری کنم از طرفی هم آموزش به صورت مجازی انجام می‌شود و نیاز به گوشی همراه دارم دیگر کلافه شده ام اگر نتوانم گوشی با قیمت مناسب بخرم باید تلفن همراه دست دوم بگیرم.

یکی دیگر از مراجعه کنندگان به بازار موبایل که دانشجو مهندسی مکانیک است درباره وضعیت بازار گوشی همراه می‌گوید: از صبح تا کنون همه مغازه‌ها و بازار‌های موبایل را سرکشی کرده ام همه گوشی‌های همراه قیمت بالایی دارند انگار سرویس طلا و جواهر می‌خواهیم بخریم قیمت‌ها باورنکردنی است من یک دانشجو هستم درآمد زیادی ندارم که بخواهم چندین میلیون پول تلفن همراه بدهم متاسفانه باید گوشی دست دوم و کارکرده پیدا کنم البته این گوشی‌ها هم به نسبت مدل و حافظه‌ای که دارند بسیار گران هستند.


سکانس دوم، فروشندگان گوشی همراه در رقابتی پر سود، اما بدون مرز

یکی از فروشندگان موبایل با چهره‌ای نگران درباره وضعیت بازار گوشی می‌گوید: کاسبی در بازار گوشی از ابتدای سال خراب شده است هر روز و هر هفته و حتی هر ماه وضعیت بدتر از گذشته می‌شود، زیرا از زمانی که قیمت دلار و ارز نوسان پیدا کرده است به طور ناگهانی با افزایش قیمت گوشی موبایل همراه بوده ایم به طوری که در لحظه قیمت‌ها تغییر می‌کند از طرفی مردم هم توانایی خرید نیازشان را از دست داده اند به طوری که گوشی یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومانی اکنون به ۳ میلیون تومان رسیده یا گوشی ۴ میلیونی به بیش از ۶ میلیون تومان افزایش قیمت داشته است.

جوان دیگری از مغازه داران بازار موبایل درباره وضعیت بازار گوشی معتقد است: تا زمانی که قیمت ارز و دلار سامان نیابد و گوشی وارد کشور نشود اوضاع آشفته بازار گوشی ادامه دارد چرا که مردم نمی‌توانند با قیمت واقعی گوشی اقدام به خرید کنند، اما تلاطم بازار موبایل همه را از فروشندگان تا مردم عاصی کرده است. در حال حاضر تعداد جمعیت بازار موبایل به زیر ۵۰ درصد نسبت به قبل از افزایش قیمت دلار رسیده است و مغازه داران هم با این وضعیت تورم و تحریم نمی‌توانند درآمد مورد نیاز خود را تأمین کنند.

یکی دیگر از فروشندگان موبایل با چهره‌ای نگران درباره وضعیت بازار گوشی می‌گوید: کاسبی در بازار گوشی از ابتدای سال خراب شده است هر روز و هر هفته و حتی هر ماه وضعیت بدتر از گذشته می‌شود، زیرا از زمانی که قیمت دلار و ارز نوسان پیدا کرده است به طور ناگهانی با افزایش قیمت گوشی موبایل همراه بوده ایم به طوری که در لحظه قیمت‌ها تغییر می‌کند از طرفی مردم هم توانایی خرید نیازشان را از دست داده اند به طوری که گوشی یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومانی اکنون به ۳ میلیون تومان رسیده یا گوشی ۴ میلیونی به بیش از ۶ میلیون تومان افزایش قیمت داشته است.

سکانس سوم، کاهش ۲۰ برابری ثبت سفارش گوشی همراه در شهریور

محمدرضا عالیان مدیر روابط عمومی انجمن واردکنندگان موبایل، تبلت و لوازم جانبی درباره افزایش دوباره گوشی همراه گفت: در حال حاضر در ماه شهریور نسبت به ماه گذشته ثبت سفارش ۲۰ برابر کاهش یافته است که مهم‌ترین علت آن عدم تخصیص ارز محسوب می‌شود، اما دومین علت وضعیت نابسامان بازار موبایل مربوط به قانون سقف و سابقه است، به طوری که تا چند ماه گذشته نزدیک به ۱۸۰ شرکت در حوزه گوشی همراه فعالیت می‌کردند که از این تعداد ۷۰ شرکت به طور مستقیم به کار واردات این محصول پرمتقاضی مشغول بودند. این در حالی است که در حال حاضر تعداد شرکت‌های واردکننده با صدور مجوز توسط وزارت صمت به ۳۰۰ شرکت افزایش یافته است.

وی افزود: از آنجایی که بسیاری از شرکت‌های تازه وارد واردکننده موبایل برای نخستین بار وارد چرخه این محصول شده‌اند، با وجود قانون سقف و سابقه با مشکل جدی روبرو می‌شوند به طوری که این شرکت‌ها باید دارای سابقه واردات بوده تا بتوانند محصولات خود را وارد کشور کنند که متأسفانه بیشتر آن‌ها تازه‌کار بوده و نمی‌توانند از این قانون عبور کنند. در نتیجه ثبت سفارش شرکت‌ها به خاطر سقف و سابقه انجام نمی‌شود.

عالیات تصریح کرد: یکی دیگر از علت‌های نابسامانی در بازار موبایل کمبود کالا است؛ چراکه در ماه شهریور هیچ گونه واردات گوشی انجام نشده و هر آنچه که در انبار‌ها و در دست مغازه‌داران بوده به فروش رسیده است. از طرفی باید به این نکته اشاره کنم که کالای گوشی همراه توسط فروشندگان بیش از دو هفته نمی‌توان نگهداری شود؛ چراکه بلافاصله به فروش رسیده و مبلغ آن برای واردات دوباره کالا هزینه می‌شود.

وی ادامه داد: از زمان بازگشایی مدارس قیمت گوشی‌ها افزایش داشته است، به طوری که اکنون بازار‌های موبایل دچار التهاب شده‌اند، درواقع باید بگویم بین ۱۰ تا ۲۵ درصد گوشی‌های همراه با افزایش قیمت مواجه بوده‌اند. از طرفی بالا رفتن تقاضای خرید گوشی همراه و از طرف دیگر نبود ارز به این کالای پرمتقاضی از علت‌های دیگر نابسامانی در بازار موبایل است.

عالیان اضافه کرد: ۵۰۰ هزار گوشی که در گمرکات منتظر مجوز برای ورود به بازار بودند در دو هفته اول ماه مرداد آزاد شده و به سرعت به فروش رسید، اما دوباره بازار با کمبود کالا مواجه است. از طرفی شرکت‌های واردکننده با توجه به قانون سقف و سابقه نمی‌توانند گوشی‌های همراه وارد کنند. این در حالی است که اگر تصمیم جدی درباره ورود گوشی‌های همراه گرفته نشود، متأسفانه دوباره با مشکل واردات تلفن همرا از طریق مسافری روبرو می‌شویم و همان حوادث سال ۹۷ اتفاق می‌افتد؛ چراکه در آن زمان قوه قضائیه به موضوع قاچاق گوشی ورود پیدا کرده و بسیاری از واردکنندگان و بازرگانان را به دلیل قاچاق گوشی دستگیر کردند.

وی با بیان اینکه شیوع کرونا طی ماه‌های اخیر بسیاری از حوزه‌های اقتصاد از جمله حوزه موبایل را تحت تاثیر قرارداده است، می‌گوید: پس از شیوع و اپیدمی این بیماری تحولات تاثیرگذاری در صنعت ارتباطات ایجاد شد. تمایل مردم به استفاده بیشتر از موبایل در دوران قرنطینه، کاهش تولید در کمپانی‌های تولید کننده موبایل، ممنوعیت‌های ارسال کالا از مبدا شرکت‌های تولید کننده موبایل به دیگر کشورها، تعطیلی مراکز خرید در دوران قرنطینه، تعطیلی بانک‌ها و بسیاری از عوامل دیگر منجر به رکود بزرگی در حوزه موبایل شد.

وی می‌افزاید: در ایران با توجه به کاربردی شدن این ابزار ارتباطی و افزایش تقاضا همزمان با معرفی اپلیکیشن شاد و عدم تخصیص ارز برای تامین موبایل در کشور، بازار موبایل با چالشی روبرو شد

وی می‌گوید: افزایش قیمت‌ها و کاهش توان خرید مردم در واقع مولفه‌ای است که ارتباط مستقیم با نرخ ارز دارد. البته این افزایش قیمت‌ها تناسبی با قیمت‌هایی که در بازار می‌بینیم ندارد.

سکانس چهارم، تا پایان امسال سهم گوشی تولید داخل را به ۴۰۰ هزار عدد می‌رسانیم

ستار هاشمی معاون فناوری و نوآوری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات درباره آخرین اقدامات در حوزه گوشی همراه می‌گوید: بر اساس اسناد بالادستی و مصوبه شورای عالی فضای مجازی ما تا سال ۱۴۰۴، حدود ۲۰ درصد از سهم گوشی هوشمند را در داخل کشور تولید می‌کنیم. باید توضیح بدهم که در حوزه تولید گوشی کشور ما از ظرفیت خوبی برخوردار است، البته با توجه به تلاطم‌های ارزی که شاهد آن هستیم به صورت طبیعی مشکلی که اکنون وجود دارد خرید گوشی توسط مردم است که در این شرایط بازار گوشی دست دوم و کارکرده بیشتر از گذشته مورد اقبال قرار گرفته شده است در این راستا ما تا پایان امسال سهم گوشی تولید داخل را به ۴۰۰ هزار عدد می‌رسانیم که در حدود ۴ درصد می‌شود در واقع در این زمینه بخشی از ظرفیت‌های ما بالقوه بوده و بخشی دیگر بالفعل است مجموعه گوشی GLX ما یا شاهین ۲ عملا ظرفیت بالفعل ما است که ۵ مدل گوشی دارد، اما شاهین ۲ گوشی با کیفیت بهتر است که بخشی از آن‌ها صادر می‌شود از طرفی ظرفیت‌های دیگری هم در کشور داریم مانند ارگ جدید بم که به تولید مودم می‌پردازد و مورد اقبال اپراتور‌ها قرار گرفته است، البته آن‌ها برای راه‌اندازی خط تولید گوشی تلفن اعلام آمادگی کردند که البته نمونه گوشی تولید شده را در اختیار ما قرار داده‌اند که پس از ارزیابی و انجام آزمایشات لازم توسط اپراتور‌ها به تولید می‌پردازند.

* برنامه مستمر وزارت ارتباطات برای تولید گوشی هوشمند داخلی

وی با بیان اینکه وزارت ارتباطات برای تولید گوشی هوشمند داخلی برنامه مدون دارد، می‌افزاید: به صورت طبیعی بحث‌های برندینگ بحث‌هایی است که در دنیا موضوعیت دارد، زیرا خیلی هستند شرکت‌هایی که به لحاظ دانشی توانمندتر بودند، اما چون نتوانستند برندسازی کنند و جایگاه خود را ارتقاء دهند عملاً موفق نبودند و برخی از آن‌ها حذف شدند، واقعیت این است که در حوزه‌های فنی کار عمده را حوزه طراحی، ساخت و تولید می‌بینیم و کمتر به بخش‌های مرتبط با بازاریابی و برندینگ توجه می‌کنیم این در حالی است که بازاریابی یک حوزه تخصصی و حائز اهمیت است و نباید به همه مسائل فنی نگاه کرد، چون نتیجه این می‌شود که یک محصول تولید می‌شود، اما بازاری برای آن وجود ندارد به طور مثال همین مجموعه‌هایی که ما با آن‌ها همکاری می‌کنیم برای تولیدات و بازار خود تیم‌های مجزا تشکیل داده‌اند به این معنی که آن‌ها در خارج از کشور تولید گوشی همراه را تجربه کردند و اکنون از تجربه خود در داخل کشور استفاده می‌کنند. اما باید بگویم مجموعه دیگری به نام ویرا داریم که قابلیت‌های خوبی در طراحی و تولید گوشی همراه را داشته و توان رقابت با محصول خارجی دارد که با این مجموعه همکاری خواهیم داشت البته باید به این نکته اشاره کنم که در این راستا ما در وزارت ارتباطات برنامه مدون داریم به طوری که یک زیست بوم طراحی کردیم تا در سطح کلان ظرفیت تولید را افزایش دهیم این کار را با چندین شرکت ادامه می‌دهیم که بخشی از آن‌ها در حال تولید و بخش دیگر در حال نصب و استقرار خط تولید هستند.

معاون فناوری و نوآوری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در پاسخ به این سوال که برای ترغیب مردم در استفاده از گوشی‌های هوشمند داخلی چه تدابیری اندیشیده اید، تصریح می‌کند: با هماهنگی و برنامه ریزی که انجام داده‌ایم اپراتور‌ها گوشی موبایل داخلی را باندر می‌کنند که این اتفاق بزرگی در کشور است، به این معنی که در واقع وقتی از کشور خارج می‌شوید بخشی از هزینه گوشی را پرداخت می‌کنید و بخش دیگری از آن بر روی سرویس‌ها مستهلک می‌شود بنابر این هزینه افراد کمتر و امکان پرداخت آن ساده‌تر می‌شود. به طور مثال اگر گوشی همراه تولید داخل را خواستید تهیه کنید عملا این گوشی را ما با سرویس یکی از اپراتور‌ها باندر می‌کنیم و در اختیار قرار می‌دهیم اتفاقی که می‌افتد این است که بخشی از سرویس‌هایی که از اپراتور‌ها دریافت می‌کنید سرویس‌های مجانی است که این کار برای ترغیب مشتریان برای استفاده از گوشی هوشمند تولید داخل است، اما نکته دیگر این است که تمامی مبلغ خرید گوشی یکجا پرداخت نمی‌شود بلکه به صورت اقساطی است و در حال تلاش هستیم امسال بتوانیم این کار را شروع کنیم البته برای تحقق تولید داخل باید زیست بوم شکل گیرد.