کانیبالیسم یا هم خواری در طیور چیست؟

 

کانیبالیسم یا هم خواری یک رفتار پرخاشگرانه و همراه با خشونت در میان ماکیان می‌باشد و پرنده بیمار با نوک زدن پرنده کناری دستی خود سعی در تخلیه روانی خود دارد. سایر پرندگان نیز با تقلید از رفتار همین پرنده دچار کانیبالیسم شده و هم قفسی‌های خود را نوک می‌زنند و نتیجه آن بروز تلفات در مرغداری می‌باشد؛ بنابراین هر پرورش دهنده‌ای وظیفه خود را باید به نحو احسن انجام دهد تا از بروز این بیماری در پرندگان جلوگیری نماید.

از جمله مهم‌ترین عواملی که در بروز و تشدید این بیماری دخالت دارند عبارتند از:


الف- تراکم زیاد پرندگان در یک محیط بسته:

از این رو می‌توان گفت که پرندگانی که در قفس و در یک مکان تنگ پرورش داده می‌شوند، دچار بیماری هم خواری خواهند شد. زیرا در اثر تراکم زیاد آن‌ها و نبود آزادی عمل کافی قدرت تحمل پرنده‌ها به سر آمده و از طریق نوک زدن به همدیگر سعی در دفع یکدیگر خواهند داشت.

ب- دمای زیاد محیط پرورش طیور:

در فصل تابستان که هوا بسیار گرم است و یا در فصل زمستان که میزان گرمای هیتر خارج از کنترل باشد، امکان بروز کانیبالیسم در پرندگان به شدت افزایش خواهد یافت؛ بنابراین کنترل دمای محیط باید به شدت مورد توجه قرار گیرد.


ج- نور بیش از اندازه در محیط پرورش:

اگر میزان نور دهی بیش از ۱۶ ساعت باشد و یا از نور به شدت سفید برای گرمایش یا نور دهی سالن استفاده شود باز امکان کانیبالیسم در آن‌ها وجود خواهد داشت؛ بنابراین توصیه می‌گردد اولا از لامپ‌های آفتابی بدین منظور استفاده شود و دوما میزان نور دهی را به ۱۵ ساعت در روز کاهش دهید.


د- کافی نبودن تعداد ابخوری و دانخوری‌ها:

همانطور که می‌دانید اگر پرنده‌ای مزاحم آب یا غذا خوردن پرنده‌ای دیگر شود، درگیری بین آن‌ها افزایش خواهد یافت؛ بنابراین برای جلوگیری از بروز این حادثه تعداد دانخوری و آبخوری‌ها و هم چنین آب و غذای موجود در آن‌ها را افزایش دهید.


ه- جیره غذایی نامناسب با سن پرنده:

اگر میزان پروتئین، نمک، میتونین و ... موجود در غذای پرنده تنظیم نباشد، ممکن است با نوک زدن بغل دستی سعی در متوجه ساختن شما داشته باشند. بویژه کمبود نمک در جیره پرندگان این بیماری را تشدید می‌کند. هم چنین در مواقعی که میزان انرژی موجود در جیره غذایی افزایش و میزان فیبر آن کاهش یابد پرنده جهت تخلیه انرژی اضافی در بدن خود به نوک زدن یکدیگر بتلا خواهند شد.

و- بی توجهی به پرنده بیمار یا مرده در بین گله:

اگر پرنده‌ای بیمار یا مرده در بین گله وجود داشته باشد، سایر پرندگان طبق غریزه‌ای که دارند به او نوک خواهند زد و اگر سریعا اقدام نشود این حس کنجکاوی به یک عادت و در نتیجه بیماری روانی کانیبالیسم تبدیل خواهد شد.

 

ز- سایر عوامل:

وجود عواملی مانند انگل یا شپش در قسمت خارجی بدن پرنده، نگه داشتن چندین پرنده مختلف در یک قفس، نگهداری پرنده‌هایی با سن و سال متفاوت و... نیز در بروز کانیبالیسم در پرندگان موثر است.

از آنجایی که هر دردی درمانی دارد بنابراین برای مقابله و پیش گیری از شیوع بیماری کانیبالیسم نیز روش‌هایی وجود دارد که عبارتند از:

۱- افزایش پروتئین در جیره آن‌ها

۲- کاهش تراکم پرندگان موجود در قفس یا سالن، طوری که بین هر کدام نیم متر فاصله باشد.

۳- کاهش شدت نور یا کم کردن ساعات روشنایی

۴- افزودن نمک به آب آشامیدنی ان‌ها

۵- قرار دادن آب و غذای کافی و تازه در اختیار پرندگان

۶- افزایش فیبر در جیره غذایی پرنده، گیاهانی مانند شبدر یا علف‌های هرز دارای فیبر بالایی هستند

۷- سم پاشی محیط و بدن پرنده‌ها به منظور از بین بردن انگل یا شپش‌های موجود

۸- افزودن انواع ویتامین‌ها و مکمل‌های غذایی به جیره غذایی آن‌ها

۹- خارج سازی سریع پرنده‌های زخمی، بیمار یا مرده از محیط

۱۰- و آخرین مرحله نوک چینی می‌باشد که معمولا در زمان جوجگی صورت می‌گیرد، ولی برای سنین بالاتر نیز کاربرد دارد.