نکاتی درباره نتایج نظرسنجی جدید درباره برنامه‌های تلویزیونی
-نرگس دهنادی-
تحقيقات جديد نشانگر اين امر است كه تمام افراد - چه كوچك و چه بزرگ - در برابر محصولات توليدي رسانه ها منفعل و متأثر محض نيستند؛ بلكه اين محصولات پس از دريافت توسط مخاطبان عاقل و براساس اندوخته هاي ذهني به يك فهم و درك و معرفت تبديل مي شود. بنابراين انسان به كمك اعتقادات، گرايشها، ارزشها و ديدگاههاي خاصي كه دارد، اين محصولات رسانه اي را مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار مي دهد و در نهايت به يك فهم جديد عقلاني كه جهت دهنده يك رفتار از او مي باشد، مي رسد.
ورود به عصر ماهواره ها و قدم گذشتن حریف قدری مانند اینترنت و شبکه های اجتماعی گرچه تا حد زیادی جایگاه تلویزیون در ایران و جهان را فروکاسته اما رسمیت، اتقان، و همچنین دسترسی رایگان و قانونی همچنان صدا و سیما را به عنوان فراگیرترین رسانه عمومی مطرح می کند. به عقیده نگارنده واکنش های بزرگی که به ویژه در شبکه های اجتماعی نسبت به کوچکترین وقایع تلویزیون ( حتی در ساعات پرت یا شبکه های کم مخاطب وجود دارد ) نشان می دهند، رسانه ملی حتی میان منتقدین آن که اعتقاد دارند سالهاست آحاد جامعه این رسانه را نمی بیند، طرفداران و دنبال کنندگان ثابت خودش را دارد.
همواره آمار منتشره در نظرسنجی های مركز تحقیقات رسانه‌ملی درباره ی آن که مردم چه می بینند و چه تولیداتی در صدر خواست و رضایت مردم قرار دارد به مبحثی چالش برانگیز تبدیل شده است.
آنچه در نظرسنجی منتشره اخیر به عنوان یک شاخصه مهم جلوه گر است این نکته را مشخص می سازد که مخاطبان در ایامی که همزمان با اوقات فراغت تابستانی و به دلیل همه گیری بیماری کرونا ، بیشتر در منزل هستند همچنان جنگ‌ها و برنامه های سرگرمی را پسندیده و انتخاب کرده اند.تنوع هرکدام از عناوین دارای رتبه بالای این نظرسنجی نشان دهنده این واقعیت است که اساساً هر شبکه تلویزیون کشورمان برنامه هایی با ساختارهای متفاوت دارند که هر یک را مشابه دیگری نمی سازد. اما آنچه در همه آنها یکسان است همان وجه غالب سرگرمی است .
در رتبه نخست پربیننده‌ترین برنامه‌های رسانه ملی، نام «دورهمی» با اجرای مهران مدیری دیده می‌شود. این برنامه محصول شبکه نسیم، همواره یکی از سه برنامه پربیننده سیما بوده و رتبه های بعدی مربوط به مسابقه استعدادیابی «عصر جدید» محصول شبکه سه سیما ، «گلچین خندوانه» و «کودک شو» باز هم متعلق به شبکه نسیم است که با توجه به شرایط دشوار فعلی در جامعه توفیق نسبی در ماموریت محوله داشته است.
در زمانی که رویکرد شبکه ها به سمت تخصصی بودن رفته و ماموریت هر یک به شکل خاص تعریف می شود ، شبکه نسیم ، حتی به لطف برنامه های پرسابقه و تکرار شده اش ( اعم از تکرار یک ایده مثل دورهمی که فصل به فصل آب رفته و کم آیتم تر شده است ) و چه برنامه هایی که عینا تکرار گذشته اند( مانند خندوانه با حاشیه هایی که رامبد جوان در مسیر تولید آن داشت) و کودک شو در جمع ۴ برنامه پربیننده قرار دارد. با نگاهی به آمار منتشره مشخص می شود برنامه ورزشی این شبکه، ( شوتبال ) ، نیز که بیش از جنبه تخصصی ورزشی اش، یک برنامه سرگرم کننده با تم ورزشی و تحرک است که باز هم به توفیقاتی دست یافته و توسط مخاطبان دیده شده و در ردیف پرمخاطبان ذکر شده است. این همان وجه غالب سرگرم کنندگی این شبکه است که موفقیت آمیز بودن مرجعیت این شبکه نسبتا نوپا در حوزه نشاط و سرگرمی را نشان می دهد که تامین و تداوم مخاطب را بنا بر آمار منتشر شده در یکساله گذشته به همراه دارد. به گونه ای که در یکسال گذشته این شبکه همواره حداقل سه یا چهار برنامه در میان ۱۰ برنامه پرمخاطب تلویزیون داشته است.
خلاقیت و تنوع قالب و محتوا و در برگیری اقشار و موضوعات مختلف و رویکرد ایجابی به فضای مجازی به نحوی که بتواند هم از فضای مجازی سوژه و مطلب دریافت کند و هم برای آن خوراک تولید کنند همه در ردیف و جهت به سرانجام رساندن ماموریت شبکه ای است که پیشتر به آن اشاره شد.