پمپئو با چه هدفی به لندن سفر می‌کند؟
«مایک پمپئو» دیشب با انتشار پیامی در حساب توئیتر خود نوشت: به لندن باز می‌گردم تا رابطه ویژه‌ای را که با متحد نزدیک‌مان داریم مورد تاکید قرار دهم. برای مقابله با کووید-۱۹ به عنوان یکی از مسائل ضروری بین الملل و رایزنی درباره چالش‌های امنیتی مشترک با بوریس جانسون و دومینیک راب ملاقات خواهم کرد.
معلوم نیست پرواز پمپئو در کدامیک از فرودگاه‌های انگلیس به زمین نشسته اما او در توئیتر تصویری از خود را در حالی که با ماسک بر صورت از هواپیما خارج می‌شود منتشر کرده است.
گفته می شود که او پیش از ملاقات با همتای انگلیسی خود با تعدادی از نمایندگان مجلس عوام که از طرفداران رئیس جمهوری آمریکا بشمار می‌روند ملاقات خواهد کرد. اقدامی که از نظر تحلیل گران نوعی کم محلی به دولت انگلیس محسوب می‌شود.
پمپئو در بدو ورود با خبرنگاران صحبت نکرد و به همراه وودی جانسون سفیر آمریکا در لندن که در فرودگاه به استقبال وی آمده بود، راهی اقامتگاه سفیر شد.
براساس بیانیه وزارت امور خارجه آمریکا، مباحث مرتبط با چین و هنگ‌کنگ، و گفت‌وگوهای مربوط به توافق تجارت آزاد ایالات متحده و انگلیس، از محورهای مذاکرات است.
پمپئو سپس به دانمارک سفر می کند و در آنجا قرار است با نخست وزیر و دیگر مقام‌های بلندپایه این کشور دیدار و گفت‌وگو کند.
** دنباله روی لندن از واشنگتن در روابط با چین
سفر وزیر امور خارجه آمریکا به لندن درست یک هفته پس از آن صورت می‌گیرد که انگلیس ناگزیر از فشارهای کاخ سفید به عقب نشینی از مشارکت غول فناوری هوآوی در پروژه عظیم راه اندازی اینترنت نسل پنجم تن داد و کشور را در سراشیبی روابط با پکن قرار داده است.
«اولیور داودن» وزیر فرهنگ، رسانه و امور دیجیتال انگلیس سه‌شنبه گذشته با ایراد سخنانی اعلام کرد که در پی تحریم‌های آمریکا، هوآوی از مشارکت در طرح راه‌اندازی اینترنت نسل پنجم منع خواهد شد.
هرچند مقام‌های انگلیسی اصرار دارند که این تصمیم ارتباطی با مسائل ژئوپلیتیک ندارد اما به نوشته هفته‌نامه آبزرور، در گفت‌وگوهای پشت پرده با مدیران هواوی، دولت لندن به این مساله اعتراف کرده‌است.
از سویی دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا تصمیم انگلیس را مورد تحسین قرار داده و گفته است: ما کشورهای بسیاری را قانع کردیم- و بیشتر این کار را خود من انجام دادم؛ از هوآوی استفاده نمی‌کنم چرا که فکر می‌کنم یک ریسک امنیتی ناایمن است.
پمپئو در جریان آخرین سفرش به انگلیس در بهمن سال گذشته، همکاری لندن با هواوی را خطر بزرگی خوانده و ادعا کرده بود که چراغ سبز انگلیس اقتدار و حق حاکمیت این کشور را به خطر می‌اندازد.
پنج ماه بعد، انگلیس نه تنها ناگزیر از فشارهای آمریکا، قرارداد همکاری با هوآوی را متوقف بلکه چین را به نقض تعهداتش در قبال هنگ کنگ متهم کرده است.
کنگره چین ماه گذشته در پاسخ به اعتراضات خشونت‌آمیز طرفداران به اصطلاح دموکراسی و با هدف مقابله با براندازی، تروریسم، جدایی و تبانی با نیروهای خارجی، قانون امنیت ملی هنگ‌کنگ را تصویب کرد.
با این حال انگلیس ضمن مداحله در حاکمیت پکن بر هنگ‌کنگ، این منطقه را در فهرست تحریم‌های تسلیحاتی خود قرار داد و پیمان مشترک استرداد مجرمان با هنگ‌کنگ را به طور دائم به حالت تعلیق در آورد.
استرداد جاسوس آمریکایی متهم به قتل نوجوان انگلیسی
انگلیس اصرار دارد که آمریکا با استرداد جاسوس آمریکایی که به قتل نوجوان انگلیسی متهم است موافقت کند؛ اما تاکنون با مخالفت مقام‌های کاخ سفید رو برو شده است.
آنا ساکولاس متهم است که پنجم شهریور سال گذشته، بر اثر تصادف با نوجوان ۱۹ ساله انگلیسی به نام «هری دان» وی را به قتل رسانده‌است.
او همان زمان به پلیس انگلیس گفته بود که قصد خروج از این کشور را ندارد اما بعد مشخص شد که با سوءاستفاده از مصونیت سیاسی همسرش، این کشور را به مقصد آمریکا ترک کرده است.
همسر ساکولاس در زمان وقوع حادثه در کسوت جاسوس آمریکا و تحت پوشش دیپلمات در پایگاه نیروی هوایی «کراتن» انگلیس مشغول به فعالیت و از مصونیت سیاسی برخوردار بوده است.
«دومینیک راب» دو روز پیش در گفت‌وگو با شبکه خبری اسکای تصریح کرد که در این پرونده، عدالت انکار شده و درخواست لندن برای استرداد متهم بی‌پاسخ مانده است.
وزیر امور خارجه انگلیس گفت: ما از خانم ساکولاس خواسته‌ایم به انگلیس بازگردد و از دوستان آمریکایی‌مان هم درخواست کردیم این پرونده را تسهیل کنند. می دانیم که این پیگیری‌ها هری را برنمی‌گرداند اما خانواده او خواهان اجرای عدالت هستند.
راب با اشاره به طرح این پرونده در سطوح مختلف سیاسی افزود: طرف آمریکایی در این مدت یکدنده بوده و می‌گوید خانم سالکوس را مسترد نمی‌کند. وی بر همین اساس مدعی شد که برای جلوگیری از وقوع مجدد چنین رویدادی، تغییراتی در کنوانسیون روابط انگلیس و آمریکا در خصوص مصونیت دیپلماتیک رخ داده است.
وی با بیان اینکه راه عملی برای استرداد آنا ساکولاس وجود ندارد افزود: از آمریکا انتظار داریم که تصمیم درست را اتخاذ کند. از نظر ما ساکولاس باید مسترد شود تا عدالت درباره او اجرا شود.
پلیس انگلیس اردیبهشت گذشته اعلام کرد که آنا ساکولاس از سوی پلیس اینترپل تحت پیگرد قرار دارد. بدین ترتیب در صورت خروج متهم از خاک آمریکا، با او مطابق با قانون برخورد خواهد شد.
برجام و توطئه واشنگتن بر تمدید تحریم تسلیحاتی ایران
دولت ترامپ دو سال پس از خروج یکجانبه و غیرقانونی از برجام و بازگرداندن تحریم‌های رفع شده به واسطه این توافق، سعی دارد تا به نحوی تحریم‌های تسلیحاتی ایران را ادامه دهد.
مقامات آمریکایی در حالی که بحران شیوع کرونا دنیا را به خود مشغول کرده است، همچنان سیاست فشار حداکثری علیه تهران را ادامه می‌دهند و از هر ابزاری که به ذهنشان می‌رسد، در این زمینه بهره‌برداری می‌کنند.
آمریکا قصد دارد از ظرفیت قطعنامه۲۲۳۱ برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران استفاده کند. بر اساس این قطعنامه تحریم تسلیحاتی ایران در ماه اکتبر (مهر) پایان خواهد یافت.
کشورهای اروپایی عضو برجام ماه گذشته با صدور بیانیه‌ای تصریح کردند که به اجرای کامل قطعنامه ۲۲۳۱ پایبند هستند. آن‌ها باب اشتراک نظر با آمریکا درباره پایان تحریم‌های تسلیحاتی ایران را بازگذاشته اما بر لزوم حفظ برجام و پرهیز از اقدامی که این توافق را به مخاطره بیندازد تاکید کردند.
در این بیانیه که متعاقب دیدار وزرای خارجه سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان در برلین منتشر شد، آمده است: ما نسبت به اجرای کامل قطعنامه ۲۲۳۱ که در سال ۲۰۱۵ از برجام پشتیبانی کرد متعهد می مانیم. اما بر این باور نیز هستیم که لغو برنامه ریزی شده تحریم سازمان ملل در خصوص تسلیحات متعارف در اکتبر آینده بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ می تواند پیامدهای قابل توجهی برای امنیت و ثبات منطقه ای داشته باشد.
این بیانیه می‌افزاید: ما قصد داریم این مساله را با هماهنگی تنگاتنگ با روسیه و چین به عنوان شرکت کنندگان باقی مانده در برجام و همچنین با سایر اعضای شورای امنیت و سایر طرف های دخیل بررسی کنیم. ما عمیقاً بر این باوریم که هر تلاش یکجانبه برای توسل به ساز و کار بازگشت خودکار تحریم ها می تواند پیامدهای وخیمی در شورای امنیت سازمان ملل متحد داشته باشد.
آن‌ها در این بیانیه تصریح کردند؛ هر تصمیمی که می تواند «با تلاش های کنونی ما برای حفظ برجام ناسازگار باشد، حمایت نخواهیم کرد.»
از سویی ناتوانی طرف‌های اروپایی به اجرای تعهدات برجامی و گام‌های ایران برای کاهش تعهداتش در این توافق، تنش‌های جدیدی را در عرصه رقم زده است.
ایران به دنبال خروج یکجانبه آمریکا از برجام، تلاش کرد، توافق هسته‌ای را به شرط عمل دیگر طرف‌های این توافق به تعهداتشان، حفظ کند؛ اما با گذشت نزدیک به دو سال و ناتوانی تروئیکای اروپایی برای حفظ بهره‌مندی اقتصادی ایران، گام‌های کاهش تعهدات خود را در بازه زمانی شصت روزه آغاز کرد.
براین اساس، ایران ۱۵ دی‌ماه ۱۳۹۸، با صدور بیانیه‌ای آخرین گام کاهش تعهدات برجامی خود را اعلام کرد که طبق آن، تهران دیگر هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی‌سازی، درصد غنی‌سازی، میزان مواد غنی‌شده و تحقیق و توسعه) نخواهد داشت و از این پس، برنامه هسته‌ای ایران فقط براساس نیازهای فنی خود پیش خواهد رفت و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز طبق روال ادامه می‌یابد.
ایران بارها اعلام کرده که اگر سایر طرف‌های باقی‌مانده در برجام تصمیم بگیرند تعهدات خود را مطابق با توافق اجرا کنند، گام‌های کاهش تعهدات برجامی ایران قابل بازگشت خواهد بود.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز توقع بازگشت ایران به اجرای کامل تعهداتش ذیل برجام، بدون بهره‌مندی از مزایای اقتصادی این توافق را مردود اعلام کرد.
«جوسپ بورل» با ایراد سخنانی در نشست مجازی «گفت وگوهای مدیترانه» رم، برجام را توافقی دوسویه خواند و تصریح کرد که بر اساس آن ایران دست از توسعه برنامه‌های هسته‌ای خود بر می‌دارد تا در ازای آن باب همکاری‌های اقتصادی و سرمایه گذاری باز شود.
همچنین ایران و سه کشور اروپایی با ارسال نامه‌های جداگانه به جوسپ بورل به عنوان هماهنگ کننده برجام خواستار فعال کردن سازوکار حل اختلاف در این توافق و برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام شدند.
تحلیل گران معتقدند که درخواست اروپا برای طرح فعال کردن سازوکار حل اختلاف، جنبه ظاهری داشته و صرفا برای جلب رضایت آمریکا و وقت کشی تا برگزاری انتخابات ریاست جمهوری این کشور در آبان‌ماه است؛ به این امید که ترامپ در انتخابات پیرور نشود.
اینک باید منتظر ماند و دید، پمپئو حامل چه پیامی است که بتواند طرف انگلیسی را به مواضع واشنگتن در خصوص برجام نزدیک کند.
انگلیس تاکنون بر لزوم حفظ برجام و مخالفت آشکار با آمریکا در این زمینه تاکید کرده است.