ایرانی‌ها چگونه وقت می‌گذرانند؟
طرح آمارگیری گذران وقت یکی از طرح های مرکز آمار ایران است که با مراجعه به خانوارها و باهدف دستیابی به شیوه گذران وقت افراد ١٥ ساله و بیشتر ساکن در نقاط شهری کشور، شناخت نوع و مدت زمان فعالیت‌های انجام‌شده توسط آنها در ٢٤ ساعت به اجرا در آمده است. این طرح در دومین هفته اسفند ماه ١٣٩٨در نقاط شهری کشور اجرا شده و به دلیل شیوع ویروس کووید ١٩در ٧ استان (اردبیل، اصفهان، سمنان، خراسان رضوی، قزوین، کرمان و گیلان) و اعلام وضعیت قرمز در آنها این طرح اجرا نشده است.
طبق این گزارش متوسط بیشترین زمان صرف شده در شبانه‌روز به گروه فعالیت «رسیدگی و خود مراقبتی شامل خوابیدن، خوردن و آشامیدن، مراقبت‌های بهداشتی – پزشکی، سفر مرتبط با فعالیت‌های رسیدگی و خودمراقبتی و ... با ١١ ساعت و ٤٠ دقیقه اختصاص دارد.
همچنین "فرهنگ، فراغت، رسانه‌های گروهی، تمرین‌هایورزشی"شامل بازدید از، رویدادهای/ مکان‌های فرهنگی، تفریحی و ورزشی، سرگرمی‌ها، شرکت در ورزش‌ها، استفاده از رسانه‌های گروهی، مطالعه در اوقات فراغت، تماشای تلویزیون، گوش دادن به رادیو، سفر مرتبط با فرهنگ، فراغت، رسانه های گروهی و تمرین‌های ورزشی و ... با چهار ساعت و ٢٩دقیقه در رده بعدی قرار دارد.
"خدمات خانگی بدون مزد برای اعضای خانوار و خانواده" شامل تهیه و آماده کردن غذا، تمیز کردن خانه، خرید کردن برای اعضای خانوار، نگهداری از گل و گیاه و حیوان خانگی و ... با سه ساعت و سه دقیقه موضوع دیگر گذران وقت ایرانی‌ها است.
"اشتغال و فعالیت‌های مرتبط برای مزد" شامل اشتغال در شرکت‌ها، نهادهای دولتی و موسسات غیرانتفاعی، اشتغال در بنگاه‌های اقتصادی خانگی تولید کالاها، اشتغال در خانوارها و بنگاه‌های اقتصادی خانگی ارائه خدمات، فعالیت‌های فرعی و وقفه‌های مرتبط با شغل، جستجوی شغل، راه اندازی شغل، سفر و تردد مرتبط با شغل و ... با دو ساعت و ٤٠ دقیقه و این مدت زمان برای مردان در حدود چهار ساعت ٤٦ دقیقه است.
"معاشرت، ارتباط، مشارکت اجتماعی و آداب و رسوم دینی" از جمله صحبت کردن، شرکت در رویدادهای اجتماعی/ فرهنگی جامعه، نقش داشتن در مسئولیت‌های مربوط به شهروندی، آداب و رسوم دینی، سفر تفریحی- زیارتی و ... نیز یک ساعت و ٢٤ دقیقه از وقت مردم را صرف خود کرده است.
اما کمترین زمان صرف شده در شبانه‌روز مربوط به کار داوطلبانه بدون مزد، کارآموزی و سایر کارهای بدون مزد با دو دقیقه بوده است.
گذر زمان بین مردان و زنان
در بین مردان، بعد از فعالیت «رسیدگی و خود مراقبتی»، متوسط بیشترین زمان صرف شده در شبانه‌روز به ترتیب مربوط به گروه فعالیت «فرهنگ، فراغت، رسانه‌های گروهی، تمرین‌های ورزشی» با چهار ساعت و ٥٤ دقیقه، «اشتغال و فعالیت‌های مرتبط برای مزد» با چهار ساعت و ٤٦ دقیقه و «معاشرت، ارتباط، مشارکت اجتماعی و آداب‌ورسوم دینی» با یک ساعت و ٣٩ دقیقه بوده است.
در بین زنان، متوسط بیشترین زمان صرف شده بعد از رسیدگی و خودمراقبتی، به ترتیب مربوط به گروه فعالیت «خدمات خانگی بدون مزد برای اعضای خانوار و خانواده» با پنج ساعت و ۶ دقیقه و «فرهنگ، فراغت، رسانه‌های گروهی، تمرین‌های ورزشی» با چهار ساعت و ٥٠ دقیقه در رتبه بعدی قرار دارد.
مقایسه الگوی گذران وقت بین مردان و زنان گویای این مطلب است که زنان نسبت به مردان در یک شبانه روز وقت بیشتری به خدمات خانگی بدون مزد و در گروه فعالیت اشتغال برای مزد، زمان کمتری اختصاص می‌دهند.
مقایسه الگوی گذران وقت در دو فصل پاییز و زمستان نشان می‌دهد شیوع کرونا ویروس بر الگوی گذران وقت افراد جامعه اثر گذاشته است؛ به طوری که خدمات خانگی بدون مزد به طور متوسط ٢٢ دقیقه و رسیدگی و خود مراقبتی ٢٥ دقیقه نسبت به فصل پاییز زمان بیشتری و «فرهنگ، فراغت، رسانه‌های گروهی، تمرین‌های ورزشی» با ٢٣ دقیقه، «معاشرت، ارتباط، مشارکت اجتماعی و آداب‌ورسوم دینی» با ٢٢ دقیقه زمان کمتری نسبت به فصل پاییز به خود اختصاص داده است.