سفر مجازی به ایران با وجود تحریم و فیلترینگ
مهدی اشراقی، استاد دانشگاه و مدیر آژانس مسافرتی که ایده تورهای مجازی را در ایران به اجرا گذاشته است، به ایسنا گفت: وضعیت سفر گردشگران خارجی به ایران تقریبا تا نیمه دوم سال گذشته خوب بود تا این‌که مجموع اتفاقات از جمله شیوع ویروس کرونا، باعث شد ورود گردشگران به ایران متوقف شود. با این حال دوران محدودیت‌های کرونا و قرنطینه فرصتی شد تا شکل دیگری از ارتباط با گردشگران را تجربه کنیم. تصمیم گرفتیم در چند سایت جهانی ایران تور مجازی اجرا کنیم. این تورها در کشورهای دیگر اتفاقی مرسوم است، اما در ایران هنوز به موضوع آن پرداخته نشده است.
وی افزود: مقصد این تورها بیشتر، آثار و جاذبه‌های تاریخی است که ثبت جهانی شده‌اند و شناخته شده‌تر هستند، مثل سفارت قدیم آمریکا و کاخ گلستان در تهران، میدان امام اصفهان، تخت جمشید در شیراز، شهر یزد و دو تور آشپزی که طرفداران قابل توجهی دارد و با واکنش‌های مثبتی در صفحه‌های مجازی همراه است. تورهای مجازی آشپزی در دنیا موضوعی رایج و پرطرفدار بوده و معمولا با قیمت بالایی برگزار می‌شود، مثلا یک تور آشپزی آنلاین تا ۱۵۰ یورو برای هر نفر هزینه دارد.
او ادامه داد: تور مجازی ایران که به زبان انگلیسی اجرا می‌شود، به زیرساخت فنی پیچیده‌ای نیاز ندارد، راهنما با استفاده از ابزار و تکنولوژی ساده‌ای، اطلاعات و تصاویر را آنلاین در اختیار گردشگر قرار می‌دهد.
اشراقی درباره نحوه تبلیغ و معرفی تورهای مجازی ایران، در شرایطی که ایران هنوز مقصدی شناخته شده نیست و درحالت عادی کمتر در اولویت سفر قرار می‌گیرد، نخست این نکته را یادآور شد: بیشتر افرادی که قصد سفر به ایران را دارند و حالا برای تور مجازی ابراز تمایل کرده‌اند، گردشگران حرفه‌ای هستند که دست کم ۵۰ تا ۶۰ کشور را دیده‌اند و حالا به ایران فکر می‌کنند، اما به هر دلیل سفرشان کنسل شده است، آن‌ها در حقیقت توریست‌های فرهنگی هستند که علاقه‌های مشخصی دارند.
وی در ادامه گفت: در پنج شش سال گذشته که در زمینه تورهای ورودی فعالیت داشتیم، حدود هشت هزار درخواست در پایگاه داده (Database) آژانس ثبت شده است، سعی کردیم با آن‌هایی که این مدت قصد داشتند به ایران سفر کنند اما به هر دلیل ناگزیر شدند سفرشان را کنسل کنند، ارتباط برقرار کنیم. ما این فرصت را برای آن‌ها و حتی گروهی از گردشگرانی که قبلا به ایران سفر کرده بودند و همچنان به دیدن ایران و دریافت اطلاعات مایل‌اند، فراهم کردیم تا با هزینه‌ای اندک، حدود ۱۴ یورو، حسی کلی از سفر به ایران را دریافت کنند.
این تورگردان افزود: استراتژی ما همیشه این بوده که ارتباطمان را با گردشگران خارجی در هر شرایطی حفظ کنیم، به این فکر می‌کنیم که چه محتوایی باید تولید کنیم تا این ارتباط حفظ شود. در زمانی که با ویروس کرونا مواجه شدیم سعی کردیم اطلاعات و اخبار مربوط به ایران و اقدامات بهداشتی که انجام می‌شود در اختیار گردشگران قرار دهیم و در ادامه، آن‌ها را در جریان زندگی روزمره ایرانی‌ها با وجود ویروس کرونا، قرار دادیم و حالا تصمیم داریم آن‌ها را به سفر مجازی ببریم تا نه تنها ارتباط گردشگران خارجی با ایران حفظ شود که حداقل درآمدی برای راهنمایان گردشگری که شغل خود را هرچند موقتی از دست داده‌اند، ایجاد شود.
اشراقی زیرساخت فنی را مهم‌ترین مشکل تورهای مجازی دانست و گفت: نرم‌افزارها و برنامه‌های اینترنتی مورد نیاز برای اجرای تور مجازی یا از سوی کشورهای دیگر تحریم است و یا در داخل ایران، فیلتر شده است. علاوه‌بر این باید سرعت اینترنت را درنظر گرفت که روی کیفیت صدا و تصویر اثر می‌گذارد. تا به حال دو تور مجازی اجرا شده که به گفته شرکت‌کنندگان، کیفیت تصاویر مطلوب نبوده است. با وجود این نقاط ضعف، گردشگرانی که در تورهای قبلی شرکت کننده بودند برای حضور در تورهای دیگر ابراز تمایل کرده‌اند، به هر حال این تورهای مجازی برای ما و گردشگران علاقمند به ایران، تجربه‌ای تازه است.
این فعال گردشگری با استقبال از گسترش ایده تورهای مجازی ایران و رقابتی شدن این فضا، اظهار کرد: چه اشکالی دارد سایر فعالان گردشگری دست به نوآوری بزنند و جاذبه‌های بکر و کمتر دیده شده ایران را در جریان تورهای مجازی، معرفی کنند. کاری که ما آغاز کرده‌ایم لزوما در انحصار ما نیست. یقینا اجرای حرفه‌ای تورهای مجازی باعث می‌شود آژانس‌های ایرانی، پس از کاهش محدودیت‌های قرنطینه، باز شدن مرزها و برقراری دوباره پروازهای بین‌المللی، از جریان گردشگری بیشتر منتفع شوند.
وی بیان کرد: ایران در دنیا به عنوان مقصد فرهنگی و تاریخی شناخته می‌شود و کل جمعیتی که با این هدف به کشور ما سفر می‌کنند شاید به ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار نفر هم نرسد، بیشتر از این هم هرگز ظرفیت نداشته‌ایم که حالا نگران اثرگذاری ویروس کرونا روی آمار سفر گردشگران خارجی باشیم. خسارت این ویروس در گردشگری کشورهای پیش‌رو به مراتب بیشتر از ایران است و روی آمار گردشگران ما که خیلی هم عدد بزرگی نیست، تاثیر زیادی نخواهد داشت و اگر سفرها برقرار شود، سریع جبران خواهد شد.
اشراقی اشاره‌ای هم به وضعیت سفر گردشگران خارجی به ایران داشت و گفت: درخواست‌هایی برای سفر به ایران تا پایان سال ۲۰۲۰ میلادی دریافت شده که ما را امیدوارتر می‌کند، حداقل قرار نیست دفتر گردشگری‌مان را تعطیل کنیم، هرچند که بیشتر این درخواست‌ها مشروط شده است اما به هر حال وجود دارد و حتما برای ۲۰۲۱ بیشتر خواهد شد.