نکاتی درباره پیشگیری و مقابله با آتش سوزی
پیشگیری از آتش‌سوزی در منزل
آژیر شناسایی دود یا آشکارساز دود را در محل سکونت یا کار نصب کنید. اگر این آژیر یا آشکارساز درست کار کند، احتمال مرگ‌ومیر به دلیل آتش‌سوزی را به نصف کاهش می‌دهد. باید در هر طبقه از ساختمان محل سکونت یا کار خود آشکارساز نصب کنید. بهتر است آشکارساز خارج از اتاق خواب روی سقف یا نزدیک سقف (۱۰ تا ۲۵ سانتی‌متر پایین‌تر از سقف)، در بالای راه‌پله‌ها یا در مجاورت آشپزخانه (اما نه در داخل آن) نصب شود. این آژیرها باید هر ماه یک‌بار تست و تمیز و باتری آنها نیز سالی یک‌بار تعویض شود. هر ۱۰سال یک‌بار هم آژیرها جایگزین شود.
با اعضای خانواده راه‌های فرار از آتش‌سوزی را بررسی و فرار از هر کدام از اتاق‌ها را تمرین کنید.
دقت داشته باشید نباید پنجره‌ها میخکوبی شده باشد یا رنگ‌کاری مانع از بازشدن آنها شود.
چارچوب پنجره‌ها باید دارای حفاظ ایمنی در برابر آتش‌سوزی باشد و به راحتی از داخل باز شود.
اگر محل سکونت یا کار شما چند طبقه است، باید به فکر تهیه نردبان فرار باشید. حفاظ‌های بیرونی را طوری طراحی کنید که بتوانید آنها را به راحتی از سمت داخل باز کنید.
به اعضای خانواده آموزش دهید تا هنگام فرار از آتش به کف اتاق نزدیک‌تر باشند، زیرا هوای آن‌جا ایمن‌تر است.
انبارها را به‌طور مداوم پاکسازی کنید. نباید اجازه دهید زباله‌ها (مانند روزنامه‌ها و مجلات قدیمی) در آن‌جا انبار شود.
بهتر است از مایعات قابل اشتعال نظیر بنزین، نفت و گازوییل در محیط داخلی خانه به هیچ‌وجه استفاده نکنید. این‌گونه مایعات باید در ظروف مخصوص و در جای مناسب نگهداری شود. نباید در مجاورت این مایعات سیگار کشید.
پارچه‌های آغشته به مایعات قابل اشتعال را بعد از استفاده دور بریزید.
دودکش‌های خانه را عایق‌کاری کنید. دودکش باید حدود یک متر از سقف بلندتر باشد. در اطراف دودکش یا بالای آن نباید چیزی آویزان باشد.
هنگام استفاده از منابع گرمایی جایگزین، موارد احتیاط به دقت رعایت شود.
چراغ‌های نفتی مورد استفاده در خانه باید استاندارد باشد. این چراغ‌ها باید در فضای بیرون از منزل پر از نفت شود و باید مطمئن شد که کاملا سرد شده باشند.
فاصله منابع گرما (چراغ و بخاری نفتی و…) تا مواد قابل اشتعال باید حداقل یک متر باشد. کف اتاق و دیوارهای مجاور باید عایق کاری مناسبی داشته باشد.
فقط از همان نوع سوختی استفاده کنید که برای دستگاه گرمایی به‌ویژه توسط شرکت سازنده توصیه شده است.
خاکسترها باید در ظروف فلزی مخصوص و در فضای باز و دور از محل سکونت انبار شود.
شعله‌های باز باید دور از دیوار، اثاثیه خانه، پرده و سایر مواد قابل اشتعال قرار داشته باشد.
در جلوی اجاق گاز صفحه‌ای محافظ قرار دهید.
هر ساله امکانات گرمایی مورد استفاده در خانه را توسط فرد باصلاحیت بررسی کنید.
کبریت و فندک را در جایی بلند و دور از دسترس کودکان قرار دهید.
نباید در رختخواب یا هنگام خواب‌آلودگی یا هنگام مصرف دارو، سیگار بکشید. برای افراد سیگاری، زیرسیگاری (دارای گودی و ضخامت مناسب) تهیه کنید. قبل از انداختن ته سیگار در ظروف زباله باید آن را با آب خاموش کنید.
هنگام خروج از هر نوع دودی بهتر است سینه‌خیز حرکت کنید زیرا دودهای سنگین و گازهای سمی در مرحله اول در زیر سقف متراکم می‌شود.
هنگام فرار بهتر است درهای پشت سر را ببندید تا سرعت گسترش آتش‌سوزی به تأخیر بیفتد.
بعد از خروج، بهتر است کماکان در محیط بیرون بمانید و وارد خانه نشوید و فورا به ۱۱۵ تلفن بزنید.
٥ علت اصلی آتش‌سوزی در خانه
گاهي وقت‌ها، خطاهاي كوچك و قابل پيشگيري، عواقب خطرناك و جبران ناپذيري در پي دارند. يكي از همين خطاهاي كوچك اما خطرناك، سهل‌انگاري در استفاده صحيح از وسايل گازسوز يا برقي در خانه است. اين سهل‌انگاري ممكن است به قيمت جان يك خانواده تمام شود. آتش‌سوزي‌هاي خانگي از رايج‌ترين انواع آتش‌سوزي است كه صرفا به استفاده نادرست از وسايل برقي و گازي ختم نمي‌شود. اگر مي‌خواهيد مهمترين عوامل موثر در آتش‌سوزي‌هاي خانگي را بشناسيد و از آنها پيشگيري كنيد، خواندن اين توصيه‌ها مي‌تواند كمكتان كند.
١- پخت و پز
رها كردن ماهي‌تابه حاوي روغن يا قابلمه غذا روي شعله گازي كه در كنار مواد اشتعال‌زا، پرده و كابينت‌ها قرار دارد.
راه حل:
هيچ‌گاه خانه را هنگامي كه غذايي درحال پختن روي اجاق گاز است، ترك نكنيد. وسايل اشتعال‌زا مانند انواع اسپري‌ها را حداقل يك متر دورتر از اجاق گاز قرار دهيد. وسايل اشتعال‌زا را در كابينت بالايي اجاق گاز قرار ندهيد. سعي كنيد اجاق گاز را در دورترين نقطه نسبت به پرده آشپزخانه قرار دهيد. وقتي كه براي سرخ كردن مواد غذايي، روغن را درون ماهي تابه مي‌ريزيد و مثلا تلفن زنگ مي‌زند و شما مجبور به ترك كردن آشپزخانه مي‌شويد، حتما قبل از اين كار شعله گاز را خاموش كنيد.
٢- وسايل گرمازا
گرم شدن تدريجي لوازم چوبي، پلاستيكي يا حتي پارچه‌اي نزديك بخاري‌هاي برقي، گازي يا شومينه و آتش گرفتن آنها در اثر گرماي زياد، يكي ديگر از عوامل موثر در آتش‌سوزي‌هاي خانگي است.
راه حل:
وسايل گرمازا را حداقل يك متر دورتر از لوازم منزل مانند مبلمان، تخت خواب يا پرده‌ها قرار دهيد. بهتر است هنگام خواب، گرم كننده‌هاي برقي را خاموش كنيد. لباس‌هاي خيس را براي خشك شدن روي بخاري يا ميله‌هاي محافظ شومينه قرار ندهيد. وسايل اشتعال‌زا مانند اسپري‌ها يا مواد شوينده را حداقل يك متر و نيم دورتر از وسايل گرمايشي بگذاريد. اگر شرايط منزل‌تان مناسب است، بخاري را در محلي بگذاريد كه حداقل يك متر با فرش يا مبلمان فاصله داشته باشد. سرمايي بودن شما هم دليل مناسبي براي خوابيدن كنار شومينه يا بخاري نيست. برخي آتش‌سوزي‌ها در اثر سوختن پتو و ملحفه در تماس با وسايل گرمازا رخ مي دهد.
٣ - لوازم برقي
تماس سيم و كابل‌هاي لوازم برقي كه روكش آنها از بين رفته با وسايل منزل، بخصوص فرش و استفاده نادرست از برخي از وسايل برقي، عامل بعدي است.
راه حل:
اگر روكش سيم وسيله برقي از بين رفته، تا درست كردنش توسط يك تعمير كار مجرب از آن استفاده نكنيد. هنگام خروج از منزل، سيم لوازم برقي (اتو، بخاري برقي و حتي لوازم صوتي و تصويري ) را از پريز خارج كنيد. اگر هنگام اتو كردن لباس‌ها كاري برايتان پيش آمد، حتما قبل از انجام آن كار، سيم اتو را از پريز جدا كنيد. براي لامپ سرويس بهداشتي و حمام از حباب‌هاي مخصوص لامپ استفاده كنيد.
٤-آبگرمكن
كمبود هواي تازه در اطراف آبگرمكن و در نتيجه گرم شدن هواي محيط و آتش گرفتن مواد قابل اشتعال و وسايل نزديك آبگرمكن.
راه حل:
مطمئن شويد كه آبگرمكن در محلي قرار دارد كه تهويه مناسب دارد. مواد قابل اشتعال، پارچه يا هر وسيله ديگر را حداقل يك متر دورتر از آبگرمكن قرار دهيد. سالي يك بار مشعل آبگرمكن را تميز كنيد. از قراردادن آبگرمكن‌هاي ديواري درون كابينت (به ويژه، كابينت‌هاي چوبي) خودداري كنيد.
٥- سيگار
بيشترين آمار مرگ و مير در اثر آتش‌سوزي‌هاي خانگي، مربوط به سيگار نيم سوخته رها شده و توسط يكي از اعضاي خواب‌آلود خانواده در خانه و آتش‌سوزي ناشي از آن است.
راه حل:
در خانه سيگار نكشيد يا حداقل هنگام خواب آلودگي و وقتي كه در تختخواب يا روي كاناپه دراز كشيده‌‌ايد، اين كار را نكنيد. از يك زير سيگاري بزرگ شيشه‌اي يا چيني استفاده كنيد. امكان آتش گرفتن زيرسيگاري‌هاي چوبي زياد است و زيرسيگاري‌هاي فلزي هم، بعد از داغ شدن ممكن است سبب آتش گرفتن روميزي شوند. خاكستر و ته مانده سيگار را خيس كنيد و آنها را وقتي كه داغ هستند درون سطل زباله نريزيد.
هنگام وقوع آتش‌سوزی چه نکاتی را رعایت کنید
سرعت عمل هنگام روبه‌رو شدن با آتش‌سوزي براي نجات جان خود و مصدومان احتمالي، كاملا حياتي است.
همان‌طور كه مي‌دانيد آتش خيلي سريع گسترده می‌شود، بنابراين بلافاصله آتش‌نشاني و اورژانس را خبر كنيد و تا آن‌جا كه مي‌توانيد اطلاعات كاملي در مورد بروز حادثه به آنها بدهيد.
سعي كنيد افراد را از ساختمان بيرون ببريد.
با رعايت جوانب احتياط به خاموش‌كردن آتش بپردازيد.
به هيچ وجه وارد ساختمان آتش‌گرفته نشويد مگر آن كه مجهز به ماسك تنفسي باشيد و كاربرد آن را بدانيد.
اگر به هر دليل ناچار هستيد وارد اتاق پر از دود شويد، ابتدا مطمئن شويد جانتان به خطر نخواهد افتاد.
قبل از فرار از اتاقي كه در آن بسته است، در را لمس کنيد. اگر در داغ باشد از خروجي‌هاي ديگر استفاده كنيد.
اگر در ساختمان آتش‌گرفته گرفتار شدید، فورا به اتاقي كه داراي پنجره است، برويد و در را ببنديد، سپس پتو يا فرش را طوري زير در قرار دهيد كه دود وارد اتاق نشود و آنگاه از طريق پنجره تقاضاي كمك كنيد.
اگر دود، حرارت يا شعله‌هاي آتش مسيرهاي خروجي شما را مسدود كرده است، در را ببنديد و در اتاق بمانيد. تنها با استفاده از پارچه سفيد از طريق پنجره كمك بخواهيد. اگر در اتاق تلفن وجود دارد با اداره آتش‌نشاني تماس بگيريد و موقعيت خود را خبر دهيد.
زماني كه در جريان حريق واقع مي‌شويد، با حفظ خونسردي تمام تهويه‌هاي ساختمان را خاموش كنيد، تا به اين ترتيب از ورود اكسيژن به داخل ساختمان جلوگيري شود.
در صورت امكان فورا مواد سالم و قابل استفاده را از محل خارج كنيد.
امدادگران يا افرادي كه در جريان حريق واقع شده‌اند، بايد لباس‌هاي داراي الياف مصنوعي و پلاستيكي را از خود دور کنند.
در فرو نشاندن آتش‌سوزي سوخت‌هاي نفتي از آب استفاده نكنيد.
ظرف مشتعل را حركت ندهيد، شعله را با شن، نمك، پتوي نمناك يا پوشش‌هاي ديگر خفه كنيد.
شهروند