آیا اکتشاف فضا در درمان کووید ۱۹ تاثیری دارد؟

به گزارش روز یکشنبه پایگاه خبری فوربز، ایستگاه فضایی بین‌المللی در واقع یک آزمایشگاه عظیم است که فضانوردان هر روز در آن نحوه سازگاری بدن انسان با شرایط فضا را مورد بررسی و مطالعه قرار می‌دهند. اما پرسش اینجاست که چرا اکتشاف فضا برای درک بهتر وضعیت سلامت ما روی زمین از جمله آثار و درمان بیماری کووید ۱۹ دارای اهمیت است؟

بدن انسان بسیار سریع و به طور فزاینده با شرایط فضا سازگار می‌شود. در این فرایند، هر یک از سیستم‌های بدن از جمله سیستم قلبی و عروقی، سیستم عضلانی و اسکلتی، سیستم عصبی و حسی، سیستم ایمنی و حتی سیستم تولیدمثل به سرعت دستخوش تغییر می‌شوند. این وضعیت شباهت زیادی به کووید ۱۹ دارد که ظاهرا تمام سیستم‌های بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد و همانند شرایط موجود در فضا، بدن ما را ناگزیر به ایجاد تغییر در بسیاری از سیستم‌ها می‌کند. در ادامه به بررسی برخی از شرایط مشابه زندگی در فضا و بیماری کووید ۱۹ می‌پردازیم.

فضانوردان و شرایط میکروگرانش

بدن فضانوردان به سرعت با شرایط میکروگرانش سازگار می‌شود و برای این منظور بین ۳ تا ۵ درصد از تراکم استخوان در طول یک ماه کاسته می‌شود. این وضعیتی است که در مورد بیماران بستری شده در بیمارستان نیز رخ می‌دهد. کاهش تراکم استخوان به معنای کاهش حجم عضلات است و به همین علت پس از بازگشت به زمین، فضانوردان باید یک دوره توان‌یابی را سپری کنند.
آنچه در فضا آموخته‌ایم، با نحوه مراقبت از بیماران بسیار ناتوان از جمله مبتلایان به کووید ۱۹ ارتباط مستقیمی دارد. بدن فضانوردان به سرعت در فضا تغییر می‌کند و مایعات بدن از پا‌ها به سمت مغز جاری می‌شوند و برخی از فضانوردان نیز به سندرم تطبیق پذیری سیستم عصبی یا «بیماری فضا» دچار می‌شود که در اثر آن بینایی کاهش یافته و حس بویایی و چشایی از بین می‌رود. این علایم در فضانوردان مرد، شدیدتر است.

دارو‌های فضایی و تفاوت جنسیتی

در فضا نیز مانند بیماری کووید تفاوت‌های جنسیتی، پیامد‌های متفاوتی دارند. احتمال مرگ مردان در اثر ابتلا به کووید ۱۹ در تمام گروه‌های سنی دو برابر زنان است. این امر دارای مجموعه‌ای از دلایل بیولوژیکی و رفتاری است. در حال حاضر فضانوردان در حال مطالعه روی آثار تفاوت‌های جنسیتی بر وضعیت سیستم ایمنی بدن در فضا هستند.

تجهیزات محافظتی شخصی

استفاده از تجهیزات محافظتی شخصی، یک موضوع بسیار مهم در جریان شیوع بیماری کووید ۱۹ محسوب می‌شود. همان طور که لباس‌های فضایی کاملا مناسب بدن فضانوردان زن نیست، تجهیزات محافظتی کووید ۱۹ نیز برای زنان فعال در کادر درمانی، کاملا مناسب نیستند و به همین علت ۷۳ درصد از مجموع ۹ هزار نفر کادر درمانی آمریکایی را که دچار بیماری کووید ۱۹ شدند، زنان تشکیل می‌دهند.

فضانوردان و قرنطینه

یکی دیگر از مثال‌هایی که نشان می‌دهد تجربه فضانوردان می‌تواند در مقابله با کووید ۱۹ مورد استفاده قرار گیرد، قرنطینه و جدا شدن بلند مدت از جامعه است. فضانوردان ماه‌ها از اعضای خانواده و نزدیکان دور می‌شوند و ناچارند ارتباط خود را از راه دور با آن‌ها حفظ کنند. ارزیابی نحوه سازگاری با این حالت قرنطینه و تعامل فضانوردان در این وضعیت، حالات روحی و روانی، الگوی خواب و سایر رفتار‌های فضانوردان، تحقیقات مهمی در این حوزه محسوب می‌شود.

واکسن‌ها و دارو‌های فضایی

شرایط فضا به دلیل میکروگرانش، امکان رشد سه‌بعدی سلول‌ها را فراهم می‌کند و یک پلتفرم فوق‌العاده برای مطالعه نحوه رشد سلول‌ها محسوب می‌شود. این ویژگی نقش مهمی در تولید واکسن‌ها و دارو‌ها دارد.

تشخیص و درمان از راه دور

از زمانی که سفر‌های فضایی انسان آغاز شد، نظارت بر سلامت فضانوردان و تشخیص و درمان بیماری‌های آن‌ها از راه دور انجام گرفته است و این تجربه برای مقابله با کووید ۱۹ بسیار مفید است.

نتیجه مطالعه دوقلو‌ها که توسط ناسا و همکاری دو برابر اسکات و مارک کلی انجام گرفت، نشان داد که سفر‌های فضایی بلند مدت روی میکروبیوم روده انسان تاثیر می‌گذارد. سلامت روده بر متابولیسم، ایمنی و سیستم گوارش تاثیر می‌گذارد. همچنین تغییرات استخوان‌ها، عضلات و مغز نیز با میکروبیوم روده در ارتباط هستند.
در یک جمع بندی می‌توان گفت اگر ماموریت فضایی امروز ناسا یک گام به سوی دوران جدید سفر‌های فضایی باشد، یکی از مهمترین آثار آن بر روی سلامت انسان خواهد بود.