ورود استارتاپ‌ها به بورس؛ صعود یا سقوط؟
این روزها تلاش برای ورود به بازار بورس 4 شرکت استارتاپی حسابی خبرساز شده است. دیجی کالا، کافه بازار، شیپور و تپسی در بیانیه‌ها ی متفاوت خبر ورود به فرابورس را منتشر کردهاند. در تاریخ 27 اردیبهشت و همزمان با روز جهانی ارتباطات، وزیر ارتباطات در حالی که در وزارت ارتباطات میزبان معاون اول رییس جمهور؛ جهانگیری بود با اعلام رسمی خبر ورود استارتاپ‌ها به بورس مهر تایید نهایی بر این خبر زد.
استارتاپ‌هایی مانند کافه بازار، آپارات و اسنپ که در حوزه فعالیت خود، لیدر بازار محسوب می‌شوند و به نحوی می‌توان گفت مستعدترین و محتمل‌ترین مجموعه‌ها در اکوسیستم استارتاپی کشور برای ورود به بورس محسوب می‌شوند، به خوبی این را می‌دانند تا رسیدن به تالار شیشه‌ای، راهی حداقل یک تا دو ساله در پیش خواهند داشت؛ راهی طولانی که اتفاقات اخیر بازار سرمایه، نگرانی‌هایی را حتی برای این تلاش‌ها هم ایجاد کرده است. سوال اصلی این است که چرا هول و تمنای برخی استارتاپ‌ها دیگر که از قضا کمترین شانس را برای ورود به بورس دارند، تا این حد زیاد است؟
تبلیغات شدید دولتی ها، فشار شدید رسانه‌ای، تلاش برای حل مشکلات کمبود سرمایه و جلوگیری از کاهش فروش در روزهای کرونایی، همگی باعث شده‌اند تا استارتاپ‌هایی مانند شیپور و تپسی که دست بر قضا تا IPO شدن راه درازی را پیش رو دارند، رویای بورسی شدن را در سر بپرورانند؛ رویایی که برای بیشتر یک آرزوی محال به نظر می رسد.
عادل طالبی یکی از کارشناسان اکوسیستم استارتاپی معتقد است ورود استارتاپ‌ها به بورس در کنار تمام مزیت‌ها می‌تواند با مخاطراتی همراه باشد. به اعتقاد او مساله چندان پیچیده نبوده و بسیار شفاف است. طالبی در گفتگو با عصرایران گفت: «در بورس عدد و رقم حرف اول را می‌زند و محاسبات و مناسباتی در آن حکم فرماست. استارتاپ‌ها با مهم‌ترین ویژگی خود یعنی چابکی شناخته می‌شوند. از آنجایی که سنجه‌های ورود به بورس سنجه‌های مالی و گزارش‌های آخر سال و ... است می‌تواند برای استارتاپ‌ها مخاطراتی همراه داشته باشد. استارتاپ‌های بزرگ و مهم خارجی نیز به راحتی وارد بورس نمی‌شوند، مگر اینکه به استیج قابل قبولی از سطح درآمدی خود رسیده و دغدغه‌های عدد و رقمی همراهشان نباشد. استارتاپ‌های ایرانی که هنوز اطمینانی به درآمدزایی و سود خود ندارند به چه شکلی می‌خواهند قدم در مسیر پر پیچ و خم بورس بگذارند؟»
بدون شک ارزش فروش سهام با اثرات روانی بازار بورس بالا و پایین می‌شود و این در حالی است که استارتاپ‌ها تاب و توان تحمل این تنش‌ها را ندارند. شاید بتوان اینگونه گفت استارتاپ باید با تمرکز بر روی مشتری هدف؛ به فکر توسعه بازار خود باشد. از این رو، نگرانی، دغدغه‌ها و تنش‌هایی که بازار بورس در بطن خود دارد ممکن است استارتاپ‌ها را از هدف دور کند.دغدغه گزارش به بورس و تنشی که در بردارد برای اکوسیستم استارتاپی نابالغ ما ممکن است سنگین تمام شود.
عادل طالبی با اشاره به استثناهایی که برای ورود استارتاپ‌ها در حال لحاظ شدن هستند تاکید می‌کند: «برای مثال برای ورود به بورس؛ شرکت ها باید حداقل سه سال سودده باشند. در این مورد برای استارتاپ‌ها تصمیم بر این شده که استثناهایی قابل شوند. در حالی که به اعتقاد من اگر قرار بر تغییر قوانین است، باید تغییرات برای همه شرکت‌ها (استارتاپ و غیر استارتاپی) اعمال شود. برای ورود شرکت‌ها قوانینی وجود دارد که شرکت‌ها باید به طور طبیعی طی کنند و از غربال‌ها بگذروند. اما استارتاپ‌ها به دلیل عدم پاس کردن این غربال‌ها؛ در تلاشی سه ساله هستند تا به هر نحوی بتوانند وارد بازار فرابورس شوند.»
طالبی با تاکید دوباره به اینکه احتمال خطر ورود استارتاپ‌ها به بورس بالاست تصریح می‌کند: «ما از این موضوع قطعا خوشحال می‌شویم، اما باید روی دیگر سکه را نیز در نظر بگیریم. اگر دیجیکالا در این مسیر به مرز فروپاشی برسد تمام کسب و کارهای کوچکی که در کنار دیجی کالا و با فرهنگ خوبی که دیجی کالا برای خرید اینترنتی ایجاد کرده رشد کردهاند نیزدچار بحران می‌شوند. نگرانی بزرگ ما این موضوع است و بهتر است بازنگری‌هایی در این تصمیم صورت گیرد.»