اقتصاد دانش بنیان و قدم های محکم به سمت کارآفرینی

 برخی که شمارشان کم هم نیست، بعد از دانش آموختگی، فکر می کنند دنیا با یک میز مدیر کلی منتظر آنهاست. البته آرزو و امید بر جوانان عیب نیست اما به هر حال باید کمی واقع بین هم بود و امکانات و فرصت های جامعه را نیز در نظر گرفت.
مطمئن باشید که بعد از دانش آموختگی از دانشگاه، خیلی وقت ها کسی در خارج از دانشگاه منتظر جماعت دانشجو نیست و چه بسا بسیاری از همین دانش آموختگان بعد از کلی دوندگی و این طرف و آن طرف زدن برای یافتن کار نا امید و سرخورده می شوند؛ چرا که میز مدیر کلی کم است و متقاضی زیاد.
در اینجا چیزی که مهم است این است که دانشجو به جز درس خواندن چه مهارتی را آموخته است. اصلا دانشگاه او را چگونه بار آورده است؟ آیا دانشگاه مورد نظر فرد، آموزش محور و یا کارآفرین بوده است؟
دکتر محمد کردی، معاون پژوهشی دانشگاه سیستان و بلوچستان است. او در گفت وگو با تیم خبری اعزامی ایرنا، تاکید دارد که دانشگاه باید نقش کلیدی خود را در زمینه اشتغال فراهم کند و به همین خاطر دانشگاه باید از سیستم آموزش محور به سمت یک دانشگاه کار آفرین حرکت کند که در این راستا زیر ساخت ها را طی چند سال اخیر در دانشگاه سیستان و بلوچستان فراهم کرده ایم و به دنبال این هستیم تا نسلی که وارد دانشگاه شده، نسلی پرسش گر و مهارت محور باشد و فردا که می خواهد فارغ التحصیل بشود بتواند در خدمت اقتصاد دانش بنیان قرار بگیرد.
او می گوید: خواه ناخواه، اقتصاد ما باید از وابستگی به نفت به سمت اقتصاد دانش بنیان تغییر کند. قطعا اقتصاد دانش بنیان، نیروی انسانی هم می خواهد و این نخبگان در دانشگاه ها تربیت می شوند.
کردی تاکید می کند: دانشجویی باید تربیت کنیم که ریسک پذیر باشد و علاقه زیادی به نوآوری و فناوری داشته باشد؛ به عبارت دیگر فقط هدف از تحصیل را کسب مدرک به ویژه مدارک عالیه در نظر نگیرد.
وی ادامه داد: دانشگاه فرهیختگانی را باید تربیت کند که دارای مهارت اجتماعی و کار آفرینی باشد. دانشجو باید هم هوش علمی و هم هوش تکنیکی اش به بالفعل برسد. وقتی هم به این دو بال مجهز شد آن وقت است که می تواند به سوی آینده ای روشن پرواز کند و در خدمت چرخه توسعه مملکت قرار گیرد.
باید دید وقتی که معاون پژوهشی دانشگاه سیستان و بلوچستان عزم را جزم کرده است تا افرادی کارآفرین و مهارت محور را بیشتر تربیت کند آیا می توان با چنین شخصیت هایی در این دانشگاه ملاقاتی داشت؟
پاسخ، آری است بدین ترتیب که در مرکز رشد دانشگاه سیستان و بلوچستان، هستند جوانانی که به درس، کلاس و دانشگاه فقط نگاهی سنتی ندارند. این افراد کسانی نیستند که وقتی کلاس تمام شد، جلدی بیرون بروند یا روی چمن های دانشگاه بنشینند و گپ و گفتی با هم داشته باشند و یا اینکه در بوفه و خلاصه هر جا که بتوان از درس گریزی داشت، سری بزنند.
در مرکز رشد این دانشگاه، جوانانی هستند که به صورت گروهی دارند روی پروژه هایی فکر می کنند که فقط یاد گرفتن اسم پروژه ها خیلی حرف ها دارد چه رسد به اینکه پای صحبت های دانشجویان یا دانش آموختگان فعال در مراکز رشد بنشینیم مثل وقتی که می بینیم چند جوان فعال در یکی از مراکز رشد دانشگاه، روی نوعی نرم افزار عمران تحت عنوان BIM کار می کنند و چقدر مشتاق بومی کردن این نرم افزار هستند. نرم افزاری که اطلاعات ساختمان را پیش از ساخته شدن ، مدل سازی می کند.
کمی که توجه می کنیم می بینیم این نرم افزار، دارای چه کاربردهای مهمی است، به ویژه در این وانفسای ساختمان و ساختمان سازی که مثلا بدون برنامه ریزی، دیواری را بنا می کنیم که پیش بینی های لازم در آن نشده است. مثلا بعد از دیوار چینی، تازه یادمان می آید که تدارک انتقال سیم برق یا لوله گاز در آن دیده نشده است! آن وقت چه می شود؟ معلوم است دیگر، یا باید دیوار را بشکافیم و یا اینکه با کلنگ به جان بنا بیفتیم که چه؟ هیچ، فلان سیم و کابل کشی را یادمان رفته بود داخل دیوار تعبیه کنیم. این در حالی است که نرم افزار BIM تمام این پیش بینی ها را انجام می دهد.
یکی از این دانشجویان فعال در این خصوص می گوید: این نرم افزار در تهران و مشهد برای برخی از پروژه ها به کار گرفته شده است و امیدواریم ما هم بتوانیم آن را در پروژه های ساختمانی استانمان نهادینه و بومی کنیم.
به گزارش خبرنگار اعزامی ایرنا به زاهدان، یکی دیگر از غرفه ها یا مراکز رشد دانشگاه کار جالب دیگری را انجام می دهد و آن چیزی نیست مگر بازیافت کاغذ. اینکه چگونه کاغذ باطله را تبدیل به خمیر کنیم و تحت چه فرایند شیمیایی، دوباره آن را بازیافت کنیم. یا اینکه مرکزی دیگر که کار دکوراسیون داخلی و اکسسوری های چوبی را انجام می دهد و به گفته یکی از مسوولان مرکز رشد، میلیاردی درآمد دارد. نوش جانش. اینهمه دود چراغ خوردن شایسته درآمد میلیاردی هم هست.
با «سمیرا خورشاهیان»، کارشناس اداره استاندارد و آگاه به جوش و جوشکاری در این مرکز رشد دانشگاه آشنا می شویم.
خورشاهیان از مرکز رشدی که او و دوستانش در آن فعال هستند می گوید اینکه این مرکز، یک شرکت تخصصی بازرسی جوش در استان است و سمیرا که چقدر با علاقه در خصوص انواع بازرسی های جوش و جوشکاری سخن می گوید.
او می گوید: چند جور بازرسی جوش داریم. یک بار می توان بازرسی چشمی داشت. یک بار می تون با مایع نافذ و گاهی هم می توان با ذرات مغناطیسی و برخی مواقع نیز با التراسونیگ، بازرسی جوش را در یک ساختمان در حال ساخت انجام داد.
خورشاهیان حق الزحمه بازرسی جوش را 40 درصد حق الزحمه ای بیان می کند که در تهران، معمول است و اینکه تعرفه های این بازرسی به سال 93 باز می گردد و افزایش نیافته است.
او گله می کند از برخی از همشهری ها که پروژه های ساختمانی مهمی را در دست احداث دارند اما به جای اینکه از مرکز رشد دانشگاه کمکی بگیرند یک بازرس جوش از تهران با کلی هزینه می آورند. بازرسی که باید بابت بلیت هواپیما، هتل و رفت و آمدش در زاهدان هزینه ها شود در حالی که بچه های متخصص جوش در این دانشگاه با هزینه ای کمتر می توانند کار بازرسی را انجام دهند.
پرسشی مطرح است و آن اینکه آیا دانشگاه ضمانتی در خصوص جذب مشتری برای این مراکز رشد خود را دارد یا خیر؟ کردی، معاون پژوهشی دانشگاه سیستان و بلوچستان در این ارتباط می گوید: در این راستا باید زنجیره ای از روابط شکل بگیرد و دانشگاه در میان نهادهای یک جامعه، حلقه اول این زنجیره را تشکیل می دهد. منتها، نوع نگاه ما (نگاه در جامعه) نگاه توسعه یافته ای نیست. در زمان حاضر دانشگاه سیستان و بلوچستان با 500 عضو هیات علمی و متخصص فعالیت می کند اما وقتی مشکلی در منطقه پیش بیاید، هیچ وقت کسی برای حل مشکل به دانشگاه مراجعه نمی کند و به همین علت است که می بینیم مثلا ناظر را از تهران یا از شهری دیگر می آورند.
کردی اظهار می دارد: اگر اقتصاد دانش بنیان داشته باشیم و از طرفی نیز مسیرهای معیوب قوانین و خود قوانین را هم تصحیح کنیم دیگر این دلسردی ها ایجاد نمی شود.
باید این نگاه ها عوض بشود. ما نمی توانیم فقط با دانشگاه کارٱفرین توسعه را پیش بریم باید خود جامعه هم آن را قبول کند. ما واقعا به یک خانه تکانی اساسی در حوزه قوانین و قواعد شرکت های دانش بنیان نیاز داریم.
وی ادامه می دهد: اصلا من یک سوالی مطرح می کنم. فرض کنید شرکت دانش بنیانی یک دانش فنی و محصولی تولید کرد چقدر جامعه ما استقبال می کند که محصول این شرکت را بخرد یا نخرد؟ این وظیفه رسانه است که مدام تکرار کند تا این امر در جامعه نهادینه شود. نگرانی خیلی از شرکت های دانش بنیان ما این است که تولید می کنیم ولی کسی از ما نمی خرد. هر چقدر تلاش می کنیم نمی خرند. در این میان، نقش رسانه ها در معرفی محصولات این شرکت ها خیلی مهم است.
کردی می گوید: بیشتر آورده های نوین و حتی محصولات کشاورزی برای نهادینه شدن نیاز به فرهنگسازی دارد. به عنوان مثال موز چابهار را در نظر بگیرید که یکی از بهترین انواع موز است اما مساله این است که اکثر مردم این منطقه برای پذیرایی از میهمان از موز خارجی استفاده می کنند . این یک نمونه ابتدایی است.
وی اظهار می دارد: مسوولان دانشگاه حداقل مصمم هستند که اگر مشکلی در دانشگاه و از طریق دانشجویان دانشگاه حل می شود چرا حل آن را به خارج از دانشگاه بدهیم . این تلویزیون های تبلیغاتی که در داخل دانشگاه می بینید، تولید بچه های دانشگاه است. ما به اینها اعتماد به نفس دادیم انگیزه دادیم؛ این در حالی است که بروید داخل شهر و ببینید که برای همین تلویزیون های تبلیغاتی چقدر به خارج از منطقه سفارش داده اند و توانایی های دانشگاه را ندیده اند.
وی می گوید: من دانشگاهی و شما به عنوان یک رسانه باید دست به دست هم دهیم تا مدیران و مسئولان به دانشگاه، اعتماد کنند و پروژه های خود را به آن بسپارند.
کردی تاکید می کند که راهی جز این نداریم که دانشگاه را کار آفرین کنیم. چرا که اقتصاد دنیا، اقتصاد دانش بنیان است و می خواهد خود را از اقتصاد نفتی رها کند.
یعنی آن روز می رسد؟ باید امیدوار بود.
گزارش: لیلا خطیب زاده/ ایرنا