چگونه پایان نامه‌ها کاربردی می‌شوند؟
اگر پایان‌نامه‌های دانشجویی نیاز محور شوند به قطع می‌توانند خروجی کا ربردی و موثری در رفع مشکلات جامعه داشته باشند؛ اما چرا چنین نمی‌شود و گره کار کجاست؟
اگرچه رسالت اصلی دانشگاه، توسعه و تولید علم است، اما همواره از این نهاد عظیم تعلیم و تربیت انتظار می‌رود که متناسب با نیاز‌های روز جامعه نقش آفرین باشد، اینکه چقدر پژوهش‌های دانشگاهی و پایان نامه‌های دانشجویی کاربردی و برای رفع نیاز‌های کشور است را باید در خیلی از علل و عوامل جستجو و بررسی کرد.
فقدان موضوع پژوهشی با کاربست‌های تعریف شده، تکراری بودن موضوعات، سرقت ادبی در مقیاس بسیار گسترده، پروژه محور نبودن و تعریف نشدن پروژه و به‌روز نبودن پژوهش‌های دانشگاهی موجب شده که بیشتر پایان نامه‌ها بعد از پایان تحصیل دانش آموختگان در کتابخانه‌ها و آرشیو‌های پژوهشی دانشگاه‌ها خاک بخورند.
در این راستا خبرنگارخبرگزاری فارس درباره چگونگی کاربردی شدن پایان‌نامه‌ها با برخی از مسؤولین به گفتگو نشست.
* ارتباط مستمر بین جامعه و دانشگاه در کاربردی کردن پایان‌نامه‌ها
ابراهیم صالحی عمران رئیس دانشگاه فنی‌وحرفه‌ای در این خصوص معتقد است که بحث اساسی؛ ارتباط مداوم دانشگاه با جامعه است و این ارتباط مستلزم همکاری وسیع در صنعت و تمام بخش‌های مختلف است.
وی می‌افزاید: برای کاربردی کردن پایان‌نامه‌ها ارتباط مستمر بین جامعه و دانشگاه نیاز است و درک درست از مسائل واقعی و برداشتن مرز‌ها و دیوار‌هایی که بین دانشگاه و جامعه وجود دارد. تحولات علم و دانش و شناخت تحول علمی حال و آینده می‌توانند در این رابطه موثر باشند و ایجاد ارتباط کنند.
تحولات علم و دانش و شناخت تحول علمی حال و آینده می‌توانند در این رابطه موثر باشند و ایجاد ارتباط کنند.
محمد یوسفی عضو هیأت علمی دانشکده علوم ورزشی دانشگاه بیرجند نیز در این زمینه می‌گوید: افزایش بی رویه دانشجویان در تمام مقاطع به ویژه دکتری باعث کاهش کیفیت کار‌های تحقیقاتی و اقداماتی همچون پایان‌نامه فروشی و سرقت علمی کم شده هرچند به تازگی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری سازوکار جدیدی برای مقابله با بحث سرقت ادبی و پایان نامه فروشی تهیه کرده است. در گذشته رویکرد کاربردی شدن پایان نامه‌ها در دستور کار وزارت علوم نبود و تمرکز این وزارتخانه بر بحث آموزش بود که چند سالی است به دلیل احساس نیاز و ایجاد دانشگاه‌های فناور، سیاست‌های وزارت علوم بر کاربردی شدن پایان نامه‌ها است.
امروز که کشور ما با تحریم مواجه است خود به خود این نیاز در دانشگاه ایجاد شده که باید برای مشکل جامعه برنامه‌های عملی داشته باشد که کاربردی کردن پایان نامه‌ها یکی از راه‌های رفع مشکلات کشور است.
وی می‌افزاید: امروز از پایان نامه‌های دانشجویی انتظار داریم که در رفع مشکل جامعه کمک کنند و با فضایی که در چند سال اخیر در دانشگاه‌ها ایجاد شد این است که ارتباط خود با جامعه و بخش صنعت را توسعه دهند. امروز که کشور ما با تحریم مواجه است خود به خود این نیاز در دانشگاه ایجاد شده که باید برای مشکل جامعه برنامه‌های عملی داشته باشد که کاربردی کردن پایان نامه‌ها یکی از راه‌های رفع مشکلات کشور است.
* پایان‌نامه‌های دانشجویی باید نیاز محور شوند
یوسفی در ادامه می‌گوید: اگر پایان نامه‌های دانشجویی نیاز محور شود به طور قطع خروجی آن‌ها کاربردی و مؤثر در رفع مشکل جامعه است، اما دیگر دستگاه‌های مربوط هم باید با دانشگاه همکاری داشته باشند و در طرح مشکلات و رفع آن‌ها به دانشگاه مأموریت دهند. دانشگاه پس از آگاهی از مشکلی که توسط یک دستگاه طرح شده پس از مدت یک یا دو سال می‌تواند برای رفع آن راهکار ارائه کند.
اما داود محمدی نایب رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی درباره کاربردی شدن پایان‌نامه‌ها، معتقد است که نیاز به تشکیلات منسجم و برنامه‌ریزی شده داریم.
وی می‌افزاید: با توجه به هزینه‌هایی که دولت و افراد متحمل می‌شوند پایان‌نامه‌های دانشجویان باید ساماندهی شده و این کار براساس نیاز‌های جامعه باید صورت بگیرد.
وی می‌افزاید: با توجه به هزینه‌هایی که دولت و افراد متحمل می‌شوند پایان‌نامه‌های دانشجویان باید ساماندهی شده و این کار براساس نیاز‌های جامعه باید صورت بگیرد.
* ساماندهی و فضاسازی مناسب توسط وزارت علوم
وی با بیان اینکه زمان زیادی صرف پروژه پایان نامه می‌شود؛ بنابراین نتایج آن باید مورد نیاز کشور و جامعه علمی باشد، گفت: باید تحقیقات به سمت و سوی کاربردی شدن پیش برود.
نایب رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس معتقد است: وزارت علوم باید فضایی را ساماندهی کند که پایان‌نامه‌ها براساس نیاز طبقه‌بندی شوند و بتوانند با مراکز صنعتی، کشاورزی و تحقیقاتی کشور ارتباط داشته باشند. برای کاربردی کردن پایان‌نامه‌ها نیاز به قانون نداریم و دولت، مسؤولین مربوطه و نهاد‌های علمی با صدور دستورالعملی می‌توانند این مراکز را ساماندهی کنند.
* برنامه عملی وزارت علوم برای سوق دادن پژوهش‌های تحصیلات تکمیلی به سمت حل نیاز‌های جامعه
مسعود برومند معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم، تحقیقات و فناوری نیز در این زمینه می‌گوید: برای ایجاد انگیزه در دانشجویان و اساتید برای سوق دادن پایان نامه‌ها و مقالات تحصیلات تکمیلی به سمت کاربردی شدن و حل نیاز‌های جامعه طرح‌های آماده شده است که تحت عنوان الزامات تقاضا محور شدن رساله‌های تحصیلات تکمیلی است.
وی ادامه می‌دهد: این طرح هنوز ابلاغ نشده است، زیرا نیاز به یک سری الزامات اجرایی دارد که حتما باید دیده شود و الا فقط آیین نامه ابلاغ کردن کاری را حل نمی‌کند.
به گفته وی، در مجموع، فضایی که در حال حاضر در دانشگاه‌ها ایجاد شده است این است که بخشی از رساله‌ها باید به سمت رفع نیاز‌ها حرکت کند و بخشی از رساله‌ها هم باید در مسیر توسعه علمی کشور باقی بماند و این موضوع یک امر بدیهی است.
ارسال نظرات