از نخستین عمل سزارین تا ابداع باتری الکتریکی؛
فناوریهای ایرانی که ۸ هزار سال پیش از میلاد به وجود آمد
در این مطلب به برخی از عرصههای علم و فن که ایرانیان باستان در آن ها، جهانیان را وامدار خود کردهاند،از نخستین عمل سزارین تا ابداع باتری الکتریکی و ... میپردازیم.
ایران همواره یکی از مناطق نابغهخیز و تأثیرگذار بر تاریخ جهان بوده است؛ ایرانیان، خواه اقوام اولیهای که در این فلات میزیستند و خواه، اقوام آریایی که بعدها و حدود دو هزار سال قبل از میلاد به این سرزمین کوچیدند، در خاک زرخیز آن، به فعالیتهای مختلفی روی آوردند که زمینهساز رشد علوم و فنون مختلف در این مرز و بوم شد؛ فنونی که بسیاری از آن ها، در ایران نضج گرفت، بالید و در نهایت، جهانیان را از برکات خود برخوردار کرد.
در این نوشتار، به برخی از عرصههای علم و فن که ایرانیان باستان در آن ها، جهانیان را وامدار خود کردهاند، میپردازیم؛ عرصههایی که شاید در میان هیاهوی امروزی دانش و فناوریهای مغرب زمین، به چشم آنان که مفتون زرق و برق بیگانگان هستند، نیاید؛ اما واقعیتی است غرورآمیز بر تارک تاریخ این کهن بوم و بر.
پزشکی
پزشکی در ایران باستان، پیشهای مقدس بوده است. زرتشت، خود پزشکی توانمند و ماهر بود و در متون اوستایی، نامی از «ثریته»، به عنوان پزشک حاذق ایران باستان، به میان آمده است. مُغها در این دوره، هم کسوت روحانی داشتند و هم مقام طبیب. آنها افزون بر شناسایی گیاهان متعدد دارویی، شیوههای نوینی را برای نجات انسانها از درد و رنج، کشف و به جهانیان عرضه کردند. به روایت شاهنامه حکیم توس، نخستین «سزارین» تاریخ، توسط ایرانیان و هنگام تولد رستم، اتفاق افتاد؛ آنگونه که پژوهشگران منصف، معادل فارسی «سزارین» را، «رستمینه» دانستهاند.
بقایای تمدن درخشان شهر سوخته در نزدیکی زابل، سندی زنده از توانمندی پزشکان ساکن فلات ایران، در ده هزار سال قبل است؛ چشم مصنوعی کشف شده در این منطقه که در جمجمه بانویی حدوداً ۳۵ ساله جا خوش کرده بود، مدرکی انکارناپذیر در توانمندی ایرانیها برای تولید پروتزهای مختلف پزشکی است. در قرنهای بعد، خاندانهایی مانند بختیشوع، در غرب ایران زندگی میکردند و توانمندی آنها در طبابت و تأثیرشان بر دانش پزشکی، حتی مرزهای کینه و حسادت غربی را در نوردید و در تاریخ علم جهان ماندگار شد.
حمل و نقل
ساکنان فلات ایران، عموماً به دام پروری مشغول بودند و از همین رو، نیاز مبرمی به مسیر و ابزارآلات مناسب برای جابهجایی در مراتع و کوهستانها داشتند. به همین دلیل، نخستین جادههای مدرن در ایران متولد شد و هنگامی که هخامنشیان خواستند با سرعت حمل و نقل خود بر گستره قلمرو پهناورشان تسلط داشته باشند، جادههای سنگفرش شاهی، تخت جمشید را به شوش و شوش را به سارد در شبه جزیره آناتولی، به طول ۲۵۰۰ کیلومتر، متصل کرد تا نیاکان ما، نخستین کسانی باشند که دست به احداث بزرگراههای بینالمللی میزنند.
برخی معتقدند که اختراع چرخ، در جنوب غربی فلات ایران، حدود هفت هزار سال قبل و زمانی که سومریها نخستین پادشاهی خود را تأسیس کردند، اتفاق افتاد. قدیمیترین چرخ ساخته دست بشر، در شوش، پایتخت باستانی ایلام، یافت شده است. ایرانیها برای نخستین بار از فلزات برای استحکام چرخ استفاده و آن را از حالت توپُر به حالت توخالی تبدیل کردند تا وزنش کاهش یابد و توانایی بهتر جابهجا شدن را داشته باشد. به این ترتیب، فناوری تولید و استفاده از چرخ در ایران پنج هزار سال قبل از میلاد رایج شد و به کمک رونق اقتصادی آمد.
معماری
جلوههای توانمندی نیاکان ما در عرصه معماری، بیش از دیگر عرصهها خودنمایی میکند. ایرانیان برای نخستین بار در تزیین بناها، از شیشههای رنگی استفاده کردند. در زیگورات چغازنبیل، شاهکار معماری دوره ایلام، میتوان جلوههایی از این هنر را دید. پخت آجر و استفاده از لاجورد برای تزیین آن نیز، ابتکار ایرانیها بود. آنها در هوای متغیر و فصلهای چهارگانه فلات ایران، دست به اختراع سبکی از معماری زدند که بعدها در تمام جهان گسترش یافت و آن، طراحی گنبد برای سقف خانه بود؛ گنبد به عنوان یک اختراع فوقالعاده، میراث اجداد ایرانی ماست که با آن میشود زمستانهای سرد و تابستانهای گرم را به راحتی از سر گذراند.
نام برخی مهندسان ایرانی دوره هخامنشی، مانند اسکیلاکس، ستاسپه و آرتاخه، به دلیل ابداعاتشان در این عرصه، در تاریخ معماری دنیا باقی است. اسکیلاکس، تبحر فراوانی در حفر قنات، انتقال آب و ایجاد شبکههای بزرگ آبیاری در ایران باستان داشت؛ ابداعاتی که آثاری از نمونههای آن در حوالی گرگان و برخی نواحی خوزستان به دست آمده است.
بیشتر بخوانید:
صنایع غذایی
ظاهراً ایرانیان باستان، برای نخستین بار، به تولید روشمند و انبوه گندم رو آوردند. شواهدی در نزدیکی دریاچه ارومیه کشف شده است که نشان میدهد از پنج هزار سال قبل از میلاد، ما در سرزمینمان، مزارع بزرگ گندم داشتهایم و به تدریج، دیگر اقوام، از ایرانیان کشت این محصول را فرا گرفتهاند. نیاکان ما، برای اولین بار، یونجه را بومی کردند و در زمینهای این سرزمین کاشتند تا آنجا که بابِلیها از نام ایرانی «اسپاستی» برای اسم بردن از یونجه استفاده میکردند. ایرانیها به دانش پرورش پسته، بادام، انار و هلو پی بردند و برای نخستینبار در جهان، طعم این میوههای پرورش یافته را چشیدند و به عالم هدیه کردند.
دانشهای تجربی
ایرانیان در دانشهای تجربی، سرآمد دیگر اقوام در دوران باستان بودهاند؛ اما از آنجا که اهتمامی به نگارش گزارش نداشتند، غربیها امروزه مدعی اختراع بخش مهمی از دستاوردهای ایرانیان هستند. شاید باور نکنید، اما برای نخستینبار، ایرانیان دوره اشکانی بودند که بیش از ۲۵۰۰ سال قبل، باتری الکتریکی را اختراع کردند و در فن فلزکاری از آن بهره بردند. اُستانس، شیمیدان برجسته ایرانی، در هزاره اول قبل از میلاد، بسیاری از شیوههای ذوب فلزات را به جهانیان معرفی کرد و برجستهترین طبیعیدانهای یونانی و مصری، خود را از شاگردان و پیروان او میدانستند.
با این حال، تبحر در شیمی و ابداعات مربوط به آن در ایران، بسیار قدیمیتر از دوره هخامنشی است. طبق روایت اوستا، جاماسب، داماد و وزیر زرتشت، کیمیاگری توانا بود که برای نخستین بار، توانست به آلیاژهایی از فلز آهن دست یابد. ایرانیان نخستین کسانی بودند که آهن را به صورت خالص، احتمالاً از درون شهاب سنگها، یافتند و از این فلز راهبردی در ساخت زیورآلات استفاده کردند.
منابع:
تاریخ علم در ایران، مهدی فرشاد؛ امیرکبیر؛ ۱۳۶۵؛ جلد یک
تأملی بر چگونگی تدوین مفاهیم اصولی معماری در منظر ایران باستان؛ آرین امیرخانی و دیگران؛ مجله آرمانشهر؛ ۱۳۸۷؛ شماره یک
تجارت دریایی خلیج فارس از هخامنشیان تا اشکانیان؛ علیرضا عبداللهی؛ مجله پژوهش در تاریخ؛ پاییز ۱۳۹۱؛ شماره ۸
گردآوری شده توسط روزنامه خراسان
باشگاه خبرنگاران جوان / کد خبر: ۷۱۴۴۸۹۶
ارسال نظرات
نظرات مخاطبان
انتشار یافته: ۱۴
در انتظار بررسی: ۰
گیرم پدر تو بود فاضل- از فضل پدر تورا چه حاصل؟
الان چی دارید از آن بگوئید.
الان چی دارید از آن بگوئید.
هشت هزار سال پیش نبوده ماله زمانه اشکانی ها بوده.اسمش هم گذاشته بودن باتری بغداد.یا توسبون یا تیسفون.نام پایتخت ساسانی.رمی ها برای کوچک نگاه داشتن دانشمندان ایرانی میگفتن این فناوری رو فرا زمینی ها در اختیار ایرانی ها قرار دادند
در سال 2019 هم به فناوری اینترنت میلی رسیدیم که باعث رشک و تعجب جهانیان و فضاییان قرار گرفته است !!!
آقا یا خانم نویسنده این متن
اگر نژاد پرست نیستی، اگر اغراق نمیکنی مواظب باش اشتباه به افکار مردم و به خصوص جوانان صدمه نزنی
چون با نوشتن اینگونه متنها که ما اولین و بهترین وداناترین و سرامدترین و ترین های دیگر که مرتبا تکرار میشود هستیم فقط سطح توقع ها رابالا میبرید
فقط هوای خالی به جامعه تزریق میکنید تا باد شوند
فقط به آنها میگویید بله شما فلان کسان هستید که چنان کردند
ولی یک سوال؛ اگر چنین است که شما میگویید پس چرا الان وضع ما اینجور است؟؟
پس چرا ماهایی که بگفته ابتدای همین متن شما در تاریخ جهان نقش داشته ایم، الان نمیتوانیم وضعیت کشور خود را بهبود دهیم؟
لطفا با بلوف، ذهن ها رو مشوش نکنید، چیزی که بوده را بیست برابر نکنید و نگویید ما فلان بودیم،
پس مردمان سرزمینهای دیگر داشتند غاز میچراندند؟
اصلا در 5000هزار سال پیش از میلاد که شما اشاره کردید کجا مثل الان چنین مرزبندی های سیاسی و جغرافیایی وجود داشته که شما چنین باقاطعیت میگویید آنها ایرانی بودند؟
از کجا اطلاع دارید کسانی که هزاران سال پیش در این سرزمین زندگی میکردند مردمان ایرانی یا عرب یا چینی یا هر نژاد دیگری بوده اند و آیا امکان ندارد که اجداد ما از مکانی دیگر به این سرزمین کنونی آمده باشند؟
به نظر شما این نظریه بیشتر نمیتواند درست باشد که ؛ ما انسانها فارغ از هرنژاد و زبان موجودی هستیم به نام انسان، و این انسان تاریخی بسیار طولانی دارد که درآن یک چیز به وضوح مشخص است و آن این است که هر وقت این موجود به نام انسان تلاش کرد، تجربه کرد، آزمایش کرد، آموخت، نیاز پیدا کرد، و در کل به حرکت در امد چیزی را بوجود آورد یا علم و دانشی را کشف کرد و با آن به زندگی خود بهبود بخشید و پیشرفت کرد و تمدنها و و... تا اکنون ساخته شد
پس همه نوع ها، نژادها در این قضیه بدون شک و بدون تردید دخیل هستند،
خط را گروهی به نام چینی ها، برق را گروهی به نام آمریکاییان، هواپیما کسانی به نام برادران رایت ، و............. اختراع کردند
و همه این فرایند و سیستم به هم پیچیده ادامه دارد و ما از پیشرفت دیگران هم استفاده میکنیم و سود میبریم
پس اگر کاری کرده ایم خدا را شکر کنیم و منت بر سر دیگر جهانیان نگذاریم چون انسان هستیم
بدتر از همه اینکه شما با رواج دادن چنین مقاله هایی ممکن است باعث ایجاد یک حس کاذب در خواننده شوید و به او چیزهایی مانند نژاد پرست بودن را انتقال دهید که خود بهتر میدانید اصلا چیز خوبی نیست
فقط کافی است یک لحظه فکر کنید که همه ملل دنیا ب ای مردم خود چنین مقاله هایی بنویسند آنوقت چه اتفاقی میافتد؟ جز فخر فروشی و..
اگر کاری خوب و مثبت کرده ایم خودش بهترین تبلیغ رابرای خودش میکند
اگر نژاد پرست نیستی، اگر اغراق نمیکنی مواظب باش اشتباه به افکار مردم و به خصوص جوانان صدمه نزنی
چون با نوشتن اینگونه متنها که ما اولین و بهترین وداناترین و سرامدترین و ترین های دیگر که مرتبا تکرار میشود هستیم فقط سطح توقع ها رابالا میبرید
فقط هوای خالی به جامعه تزریق میکنید تا باد شوند
فقط به آنها میگویید بله شما فلان کسان هستید که چنان کردند
ولی یک سوال؛ اگر چنین است که شما میگویید پس چرا الان وضع ما اینجور است؟؟
پس چرا ماهایی که بگفته ابتدای همین متن شما در تاریخ جهان نقش داشته ایم، الان نمیتوانیم وضعیت کشور خود را بهبود دهیم؟
لطفا با بلوف، ذهن ها رو مشوش نکنید، چیزی که بوده را بیست برابر نکنید و نگویید ما فلان بودیم،
پس مردمان سرزمینهای دیگر داشتند غاز میچراندند؟
اصلا در 5000هزار سال پیش از میلاد که شما اشاره کردید کجا مثل الان چنین مرزبندی های سیاسی و جغرافیایی وجود داشته که شما چنین باقاطعیت میگویید آنها ایرانی بودند؟
از کجا اطلاع دارید کسانی که هزاران سال پیش در این سرزمین زندگی میکردند مردمان ایرانی یا عرب یا چینی یا هر نژاد دیگری بوده اند و آیا امکان ندارد که اجداد ما از مکانی دیگر به این سرزمین کنونی آمده باشند؟
به نظر شما این نظریه بیشتر نمیتواند درست باشد که ؛ ما انسانها فارغ از هرنژاد و زبان موجودی هستیم به نام انسان، و این انسان تاریخی بسیار طولانی دارد که درآن یک چیز به وضوح مشخص است و آن این است که هر وقت این موجود به نام انسان تلاش کرد، تجربه کرد، آزمایش کرد، آموخت، نیاز پیدا کرد، و در کل به حرکت در امد چیزی را بوجود آورد یا علم و دانشی را کشف کرد و با آن به زندگی خود بهبود بخشید و پیشرفت کرد و تمدنها و و... تا اکنون ساخته شد
پس همه نوع ها، نژادها در این قضیه بدون شک و بدون تردید دخیل هستند،
خط را گروهی به نام چینی ها، برق را گروهی به نام آمریکاییان، هواپیما کسانی به نام برادران رایت ، و............. اختراع کردند
و همه این فرایند و سیستم به هم پیچیده ادامه دارد و ما از پیشرفت دیگران هم استفاده میکنیم و سود میبریم
پس اگر کاری کرده ایم خدا را شکر کنیم و منت بر سر دیگر جهانیان نگذاریم چون انسان هستیم
بدتر از همه اینکه شما با رواج دادن چنین مقاله هایی ممکن است باعث ایجاد یک حس کاذب در خواننده شوید و به او چیزهایی مانند نژاد پرست بودن را انتقال دهید که خود بهتر میدانید اصلا چیز خوبی نیست
فقط کافی است یک لحظه فکر کنید که همه ملل دنیا ب ای مردم خود چنین مقاله هایی بنویسند آنوقت چه اتفاقی میافتد؟ جز فخر فروشی و..
اگر کاری خوب و مثبت کرده ایم خودش بهترین تبلیغ رابرای خودش میکند
گیرم پدرت بود فاضل....
از فضل پدر تورا چه حاصل؟؟؟
حکایت مام همینه. به ما چه قبلا چی کار کردیم؟ باید ببنییم الان چقدر بدبختیم که یه جنس سالم ایرانی نمیتونه تولید کنه و از همه جاش میخواد بدزده. یه ایده خوب برای کسب و کار نمیتنه بده و تمام استارت اپامون ایده های کپی شده نمونه های خارجی هستن. مردم از تفکر خوب و سواد مناسب بی بهره اند و چشم دیدن همو ندارن و نمیتونن از شرایط دنیای پیرامون تحلیل درستی داشته باشن و به بدبختیاشون میخندن که نمونه هاش خیلی زیاده. کوچکترین و دم دستی ترینش تو مترو که همه دارن له میشن و به شوخی همدیگرو محکم تر هل میدن و ریسه میرن از کارشون و اینکه چقدر بدبختن
از فضل پدر تورا چه حاصل؟؟؟
حکایت مام همینه. به ما چه قبلا چی کار کردیم؟ باید ببنییم الان چقدر بدبختیم که یه جنس سالم ایرانی نمیتونه تولید کنه و از همه جاش میخواد بدزده. یه ایده خوب برای کسب و کار نمیتنه بده و تمام استارت اپامون ایده های کپی شده نمونه های خارجی هستن. مردم از تفکر خوب و سواد مناسب بی بهره اند و چشم دیدن همو ندارن و نمیتونن از شرایط دنیای پیرامون تحلیل درستی داشته باشن و به بدبختیاشون میخندن که نمونه هاش خیلی زیاده. کوچکترین و دم دستی ترینش تو مترو که همه دارن له میشن و به شوخی همدیگرو محکم تر هل میدن و ریسه میرن از کارشون و اینکه چقدر بدبختن
بختیشوع؟
کاش بیشتر و با آگاهی این مطلب را می نوشتید...
کاش بیشتر و با آگاهی این مطلب را می نوشتید...
دستتون درد نکنه. پس چرا از این روشها استفاده نمی کنین و هی می روید سراغ خارجی ها
اینترنت چطور؟
بودیم بودیم و ول کنید اکنون ایرانیان به دروغگویی. حقه بازی دزدی مشهور هستند و ایرانیانی که در علمی یا رشته ای پیشرفت کرده اند نه از ایرانی بودن بلکه در کشور دیگر و با استعداد پروری دیگران بوده جایی که فقط دین و واسطه های خود ساخته خدا حکومت کنند هیچ چیزی رشد نمی کند حتی دانه ها
خوب از فضل پدر ما را چه حاصل
الان باید سرآمد شویم
الان باید سرآمد شویم
قبل از بیگ بنگ، ایران وجود داشته... کلا شما امروز هر چیزی میبینید به نوعی اول از ایران بوده... خووووب نگاه کنید و ببینید
۸۰۰۰ سال قبل از میلاد!!
حضرت آدم طبق تاریخ ادیان حدود ۵۰۰۰ سال قبل از میلاد بودند!
حضرت آدم طبق تاریخ ادیان حدود ۵۰۰۰ سال قبل از میلاد بودند!
فن آوری ایرانی نه بگو توهم ایرانی.بابا 8000 سال قبل از میلاد مسیح اصلا انسانی روی کره زمین بود؟؟؟ چرا دنیا را به خودتان می خندانید؟؟؟
در یکی دو قرن اخیر چه اختراعی داشته ایم! الان هم که فقط کپی برداری میکنیم از اختراعات دیگران به آن افتخار هم میکنیم.