«سرشیشه» و «پستانک» از ۲ سالگی به بعد ممنوع

سوده طهماسب معاون آموزشی گروه ارتودنسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره «ارتودنسی دندان» توضیح داد: این رشته در برگیرنده تشخیص و درمان به موقع ناهنجاری‌های دندانی و فکی و صورتی است که شامل تشخیص ناهنجاری‌ها، پیشگیری از مشکلات دندانی و فکی و متوقف کردن و درمان ناهنجاری‌ها در صورت بروز می‌شود.

 

وی با بیان اینکه در ذهن عموم مردم کاربرد ارتودنسی فقط شامل مرتب و ردیف کردن دندان‌ها می‌شود، تاکید کرد: حیطه درمان‌های ارتودنسی بسیار وسیع‌تر از مرتب و منظم کردن دندان‌هاست و درمان ناهنجاری‌های فکی را در بر می‌گیرد.

طهماسب با بیان اینکه درمان ارتودنسی شامل جا به جایی‌های دندانی و اصلاح رشد فک بالا و پایین می‌شود، گفت: واژه ارتودنسی از دو بخش ارتو و دانسی به معنی دندان‌های صاف و راست تشکیل شده است.

این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: اگر مشکلات فکی کودکان به موقع تشخیص داده شود و به متخصص ارجاع شوند، می‌توان بسیاری از این مشکلات را در سن رشد اصلاح کرد تا در آینده به درمان‌های پیچیده‌ای مانند جراحی‌های فک و صورت نیاز نشود.

وی تصریح کرد: حتی برخی از ناهنجاری‌های خاص مانند شکاف لب و کام و یا سندروم‌های خاصی که ناحیه فکر و صورت را درگیر می‌کند نیاز به درمان‌های ارتودنسی دارند که هم شامل اصلاح وضعیت دندان‌ها و هم اصلاح وضعیت فک‌ها می‌شود.

طهماسب افزود: بنابراین علی رغم اینکه در ذهن عموم مردم کاربرد ارتودنسی مربوط به جنبه‌های زیبایی می‌شود، اما در کنار این کاربرد ارتودنسی جنبه اصلاح ناهنجاری‌های فکی و بهبود کیفیت جویدن غذا و همپوشانی‌های دندانی نیز دارد.

معاون آموزشی گروه ارتودنسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی یادآور شد: برخی درمان‌های ارتودنسی به منظور کمک به سایر درمان‌های دندان‌پزشکی مانند گذاشتن برخی پروتزها، ایمپلنت‌های دندانی و جراحی‌های فک و صورت انجام می‌شود.

وی درباره سن مناسب ارتودنسی توضیح داد: طبق استاندارد‌ها تمامی کودکان در ابتدای دوره دندانی مختلط یعنی حدود شش تا هفت سالگی لازم است که تحت مشاوره تخصصی ارتودنسی قرار بگیرند.

طهماسب یادآور شد: مشاوره ارتودنسی تخصصی به این معنی نیست که حتما باید در صورت وجود مشکل در همین سن درمان آغاز شود، بلکه مشاوره کمک می‌کند که تشخیص داده شود آیا کودک به پیگیری‌های بعدی نیاز دارد یا خیر، همچنین اگر مشکلی وجود دارد نیاز به شروع درمان است و یا اینکه باید در سنین بالاتر انجام شود.

معاون آموزشی گروه ارتودنسی دانشگاه با بیان اینکه ممکن است مشکلاتی وجود داشته باشد که در همان سن نیاز به درمان‌های پیشگیرانه و مداخلات اولیه داشته باشد، تاکید کرد: بنابراین لازم است همه کودکان از سن هفت سالگی مورد مشاوره تخصصی ارتودنسی قرار گیرند.

---

بیشتر بخوانید:

• ۱۱ دلیل برای توجه بیشتر به بهداشت دهان و دندان

بزرگسالان می‌توانند از آثار ارتودنسی بهره‌مند شوند

وی ادامه داد: البته بزرگسالانی هم وجود دارند که از وضعیت فک و دندان‌هایشان راضی نیستند و در سنین پایین‌تر امکان درمان برایشان وجود نداشته و یا اینکه به این مسأله توجه نکرده‌اند و تازه در سنین بزرگسالی توجهشان به این موضوع جلب شده است، این افراد نیز می‌توانند هم از درمان‌های ارتودنسی و هم در صورت نیاز از جراحی فک بهره ببرند.

طهماسب با بیان اینکه حرکت دندانی را می‌توان در هر سنی انجام داد، یادآور شد: البته در سنین بالاتر درمان‌های ارتودنسی به ملاحظات خاصی نیاز دارد، اما امکان پذیر است.

معاون آموزشی گروه ارتودنسی دانشگاه افزود: البته اگر سن رشد گذشته باشد، اصلاحات ناهنجاری‌ها و مشکلات فکی، فقط با انجام جراحی و ارتودنسی امکان پذیر است.

وی درباره انواع دستگاه‌های ارتودنسی، توضیح داد: به طور کلی این دستگاه‌ها به دو دسته ثابت و متحرک تقسیم می‌شوند، دستگاه‌های متحرک دستگاه‌هایی هستند که بیمار خودش می‌تواند آن را داخل دهانش قرار دهد و دستگاه‌های ثابت دستگاه‌هایی هستند که در دهان بیمار به طور ثابت قرار می‌گیرند و اجزای دستگاه با مواد مخصوص روی دندان‌ها چسبانده می‌شوند و بیمار قادر نیست این نوع دستگاه‌ها را از دهانش خارج کند و خود مجددا آن را داخل دهانش قرار دهد.

طهماسب درباره این دستگاه‌ها، گفت: هریک از این دستگاه‌ها انواع مختلفی دارند، ممکن است دستگاه‌های متحرک از نوع پلاک‌های ساده، یک فک، دو فک و یا نامرئی باشند. این‌ها با توجه به ظاهر و کارایی با یکدیگر متفاوت‌اند و وجه اشتراکشان این است که توسط بیمار داخل دهان قرار می‌گیرند.

این عضو هیأت علمی با بیان اینکه کارایی انواع دستگاه‌های متحرک با یکدیگر متفاوت است، گفت: اثر بخشی این دستگاه‌ها کاملا وابسته به همکاری بیمار است، هرچقدر بیمار بهتر و بیشتر از این دستگاه‌ها استفاده کند اثربخشی آن‌ها بیشتر خواهد بود.

وی افزود: این دستگاه‌ها می‌توانند حرکات دندانی را برای بیمار ایجاد کنند و یا اینکه حتی برخی از اصلاحات رشدی نیز را امکان پذیر کنند.

معاون آموزشی گروه ارتودنسی دانشگاه درباره دستگاه‌های ثابت که بر روی دندان‌ها به صورت ثابت چسبانده می‌شوند، گفت: این دستگاه‌ها نیز انواع مختلفی دارند، این دستگاه‌ها شامل سیم‌ها و براکت‌های فلزی و یا براکت‌هایی به رنگ دندان، سرامیکی و پلاستیکی می‌شوند که هریک از آن‌ها کارایی‌های خاصی دارند و می‌توانند برای حرکات دندانی استفاده شوند.

این عضو هیأت علمی یادآور شد: دستگاه‌های ثابت و متحرک از نظر رعایت بهداشت و کارایی با یکدیگر متفاوت‌اند؛ دستگاه‌های متحرک از این حیث که در دهان بیمار به صورت ثابت قرار دارند نیاز به صرف زمان و دقت بیشتری برای کنترل بهداشت دارند.

وی افزود: افرادی که دستگاه‌های ثابت ارتودنسی در دهانشان قرار دارد، خصوصا کودکان و نوجوانانی که ممکن است آگاهی زیادی نسبت به اهمیت رعایت بهداشت دهان و دندان نداشته باشند، اگر وقت و دقت کافی برای تمیز کردن دستگاه‌ها صرف نکنند احتمال پوسیدگی و آسیب به دندان‌ها و لثه هایشان افزایش می‌یابد.

طهماسب درباره نکات بهداشتی ضروری ارتودنسی، توضیح داد: قبل از ارتودنسی به بیماران هشدار می‌دهیم که بعد از ارتودنسی زمان مسواک زدن و استفاده از نخ دندان و رعایت بهداشت حداقل دو برابر خواهد شد؛ بنابراین در صورت امکان صرف دقت و وقت ارتودنسی را انجام می‌دهیم، ما برای برخی از بیمارانی که مراجعه می‌کنند به دلیل وضعیت بهداشت دهانشان درمان ارتودنسی را انجام نمی‌دهیم، زیرا برای این دسته از افراد ضرر ارتودنسی بیشتر از منفعت آن است.

این عضو هیأت علمی دانشگاه تاکید کرد: بنابراین تا مطمئن نشویم که وضعیت بهداشتی دهان بیمار خوب است و فرد وقت و دقت کافی برای رعایت بهداشت صرف می‌کند، درمان ارتودنسی را پیشنهاد نمی‌کنیم.

وی با بیان اینکه رعایت بهداشت دستگاه‌های متحرک، به دلیل امکان خروج از دهان ساده‌تر است، گفت: احتمال گیر کردن مواد غذایی در این دستگاه‌ها کمتر است، اما کارایی آن‌ها با دستگاه‌های ثابت متفاوت است، زیرا ممکن است لازم باشد که درمان فردی با دستگاه‌های ثابت انجام شود و درمان با دستگاه متحرک امکان پذیر نباشد.

طهماسب درباره مبنای انتخاب نوع دستگاه اعم از ثابت و متحرک، تصریح کرد: انتخاب ثابت یا متحرک بودن دستگاه مبتنی بر تشخیص پزشک است، زیرا امکان درمان بعضی از بیماران با دستگاه متحرک وجود ندارد، یا اینکه در صورت استفاده از دستگاه متحرک درصد کمتری بهبود برای آن‌ها حاصل می‌شود و یا برعکس.

دانشیار ارتودنسی دانشکده دندانپزشکی شهید بهشتی یادآور شد: البته در بعضی موارد خیلی خاص و معدود که بین استفاده از دستگاه ثابت و متحرک از نظر کارایی و اثربخشی تفاوتی وجود نداشته باشد، حق انتخاب بر عهده بیمار گذاشته می‌شود.

معاون آموزشی گروه ارتودنسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه بعد از همه درمان‌های ارتودنسی نیاز به دوره نگهداری وجود دارد، توضیح داد: این دوره از این لحاظ ضروری است که همه ناهنجاری‌ها اعم از دندانی و فکی، بعد از اصلاح تمایل به برگشتن به حالت قبل را دارند.

وی ادامه داد: این تمایل طبیعی است، زیرا سال‌ها دندان ها، فکین و بافت‌های نرم در موقعیت ناهنجار قرار داشتند وقتی این موقعیت را در یک مدت زمان کوتاه مثلا یک ساله تغییر می‌دهیم، طبیعی است که این بافت‌ها تمایل داشته باشند به وضعیت قبلی بازگردند.

طهماسب با بیان اینکه برای مقابله با این تمایل بعد از درمان‌های ارتودنسی یک دوره نگهداری باید انجام شود، گفت: البته این دوره نگهداری وابسته به شدت و نوع ناهنجاری اعم از فکی و دندانی متفاوت خواهد بود.

دانشیار ارتودنسی دانشکده دندانپزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه دوره نگهداری باعث کاهش تمایل دندان‌ها و فک به حالت قبلی می‌شود، افزود: دوره نگهداری با دستگاه‌های مختلف انجام می‌شود و ممکن است از پلاک‌های متحرک و یا دستگاه‌ها و سیم‌های ثابت برای این دوره استفاده شود.

معاون آموزشی گروه ارتودنسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: اگر این دوره نگهداری به خوبی انجام شود، تمایل به بازگشت کمتر رخ می‌دهد، ولی در صورت بازگشت نیز هرگز دندان‌ها و فکین کاملا به حالت اولیه بازنمی گردند.

وی درباره مسواک‌های مخصوص ارتودنسی، توضیح داد: زمانی که سیم‌ها و براکت‌ها داخل دهان قرار می‌گیرند نواحی از گیر موادغذایی و میکروبی ایجاد می‌شود که با مسواک معمولی قابل تمیز کردن نیست؛ همان طور که نواحی بین دندانی با مسواک تمیز نمی‌شود و استفاده از نخ دندان برای آن لازم است، زمانی هم که دستگاه‌های ارتودنسی در داخل دهان بیمار قرار دارد برای تمیز کردن اطراف براکت‌ها ضروری است حتما از مسواک‌های مخصوص استفاده شود، زیرا مسواک‌های معمولی نمی‌تواند کارایی لازم را داشته باشد.

طهماسب درباره درمان دندان‌ها در دوره‌ای که دستگاه‌های ارتودنسی در دهان بیمار وجود دارد، گفت: با توجه به اهمیت رعایت بهداشت در زمانی که دستگاه‌های ارتودنسی در دهان وجود دارد، اگر بیماری دچار پوسیدگی دندانی شد، حتما باید تحت معاینه دندان‌پزشک قرار بگیرند تا اگر تشخیص داده شد به ترمیم دندانی و یا درمان لثه نیاز دارند درمان را آغاز کنند.

وی درباره آسیب‌های احتمالی ناشی از ارتودنسی، توضیح داد: اگر سیم و یا کشی که سیم را به براکت متصل کرده، به علت مواردی همچون بازی کردن بیماران خردسال با دستگاه و یا خوردن و گاز زدن خوراکی‌های سفت، دچار جا به جایی و یا چرخش شود، ممکن است گونه و یا دهان بیمار دچار آزار دیدگی شود؛ در چنین مواقعی بیمار می‌تواند با استفاده از موم مخصوص ارتودنسی برای جلوگیری از زخم و آسیب دیدگی مانعی بر روی سیم یا براکت بیرون زده ایجاد کند تا در اولین فرصت به دندانپزشک مراجعه کند.

عضو هیأت علمی دانشگاه درباره اثر پستانک‌ها وسر شیشه شیر‌های ارتودنسی، توضیح داد: تحقیقات زیادی در مورد اثر این وسایل انجام شده است تا مشخص شود این نوع سر شیشه‌ها چه تفاوتی با سرشیشه‌های معمولی دارند، نتایج این تحقیقات متفاوت بوده است، اما به نظر می‌رسد نوع سرشیشه یعنی فیزیولوژیک یا معمولی بودن آن تاثیر زیادی در ایجاد ناهنجاری ندارد.

معاون آموزشی گروه ارتودنسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه مهمترین مسئله درباره اثر سرشیشه بر ناهنجاری‌های دندانی، مدت زمان استفاده از این سرشیشه‌هاست، گفت: هر مدل از این سرشیشه‌ها و یا پستانک‌ها اگر طولانی‌تر از مدت لازم استفاده شود می‌تواند منجر به ایجاد ناهنجاری‌هایی در ناحیه دندان‌های کودکان شود.

وی تأکید کرد: پیشنهاد ما به والدین این است که نگرانی زیادی درباره نوع سرشیشه و یا پستانک کودکانشان نداشته باشند، زیرا مهم‌ترین مسأله در این زمینه مدت زمان استفاده از این وسایل است و بهتر است که در موعد مقرر یعنی دو سالگی وسایل مکیدنی از کودک گرفته شود تا در دراز مدت آثار سویی بر روی دندان‌های کودک ایجاد نشود.

 

منبع: فارس / کد خبر: ۱۳۹۸۰۷۲۲۰۰۰۱۹۶