طرز تهیه شله زرد برای ۴ نفر + نکات پخت شله زرد حرفه ای
به مناسبت ماه مبارک رمضان طرز تهیه شله زرد برای ۴ نفر را در این مطلب به همراه فوت و فن تهیه شله زرد ساده را آورده ایم. طرز تهیه شله زرد برای ۶ نفر، برای ۱۰ نفر یا برای 15 نفر تنها در مقدار مواد اولیه متفاوت است که می توانید به نسبت مناسب افزایش دید. قبلا در تابناک جوان طرز تهیه شله زرد برای دو نفر / نسبت کلی شکر و آب چقدر است؟ را توضیح دادیم. در این مطلب علاوه بر آموزش طرز تهیه شله زرد برای 4 نفر به نکات پخت شله زرد حرفه ای و خواص و مضرات شله زرد هم پرداخته ایم. طرز تهیه شله زرد ساده آسان است فقط باید نکات گفته شده را به درستی رعایت کنید. شله زرد نذری هم با همین شوه تهیه میشود.
ارزش غذایی شله زرد
یک قاشق غذاخوری شله زرد نذری، ۴۹ کالری، ۹ گرم کربوهیدرات، ۶۴ گرم قند و ۲.۱ گرم چربی دارد. شله زرد حاوی انواع ویتامین‌های A، C، D، گروه ویتامین‌های B مانند B ۱، B ۲، B ۶، پروتئین، کربوهیدرات، فیبر، آنتی‌اکسیدان، کلسیم، آهن، اسید فولیک، سلنیو‌م، منیزیم، پتاسیم و فسفر است.
خواص و مضرات شله زرد
شیوا فرجی متخصص تغذیه در مورد خواص شله‌زرد به عنوان یک دسر سنتی ایرانی بر سر سفره‌های ایرانی گفت: شله‌زرد حاوی ترکیباتی از قبیل برنج سفید، زعفران، دارچین، گلاب، شکر و کره است که هر یک به نسبت استفاده در تهیه این غذای ایرانی می‌تواند مضرات و یا خواص خود را داشته باشد.
وی ادامه داد: معمولاً قبل از پختن شله‌زرد برنج را خیسانده و بعد از آن به مدت طولانی می‌پزیم که این امر سبب از بین رفتن بخش زیادی از ویتامین‌های موجود در این غله از جمله ویتامین B میشود، ولی در عین حال منبع خوبی برای تامین کربوهیدرات مورد نیاز بدن است.
فرجی در مورد خواص گلاب موجود در شله‌زرد نیز گفت: گلاب جزء عرقیات خاص ایرانی است که خاصیت نشاط‌آوری دارد که استنشاق بوی آن سبب افزایش فشار خون میشود؛ که این حالت هنگام افطار برای روزه‌دار مفید است. این متخصص تغذیه هل را به نوعی اکسپکتورانت طبیعی عنوان کرد که خاصیت ضد عفونی‌کننده و ضد خفگی دارد.
وی گفت: زعفران یکی دیگر از موادی است که به عنوان طعم‌دهنده در شله‌زرد استفاده میشود، اما نباید فراموش کرد که زعفران خاصیت آرامش‌بخشی و نشاط‌آوری آن اثبات شده به شرط آنکه بیش از حد مجاز یعنی نهایتاً سه گرم در روز مصرف نشود. البته این مقدار برای زنان باردار نهایتا یک گرم توصیه میشود چرا که مصرف زیاد زعفران منجر به سقط جنین در زنان باردار و خونریزی لثه میشود.
عضو انجمن تغذیه ایران استفاده از دارچین در شله‌زرد را برای کنترل قند خون بسیار مفید دانست و گفت: تحقیقات نشان داده که علاوه بر این دارچین سطح چربی خون به ویژه تری‌گلیسیرید را کاهش می‌دهد و برای ثابت نگه‌داشتن وزن بسیار مفید است.
فرجی خاطر نشان کرد: شکر یکی از مواد اصلی موجود در شله‌زرد است که معمولاً خانواده‌ها به مقدار زیادی از آن در شله‌زرد می‌ریزند در حالی که به ازای هر یک گرم شکر چهارکیلو کالری باید در نظر گرفت و خوردن زیاد شله‌زرد را به افراد دیابتی و آن‌هایی که تنگی عروق قلب دارند توصیه نمی‌کنیم.
وی همچنین در مورد کره موجود در شله‌زرد گفت: به دلیل عطر و بوی کره حیوانی معمولاً افراد ترجیح می‌دهند تا به مقدار زیادی از این ماده در شله‌زرد استفاده کنند در حالی که کره حاوی میزان بالایی کلسترول بوده و برای مبتلایان به چربی خون اصلا مناسب نیست، ولی در عین حال حاوی ویتامین A و D است.
طرز تهیه شله زرد برای ۴ نفر
درست کردن شله زرد به‌عنوان نذری یکی از محبوب‌ترین گزینه‌هایی است که انتخاب میشود. دلیل این انتخاب روش ساده و آسان آن است. همچنین این نذری خوشمزه و دسر محبوب خواص بسیار زیادی دارد و به همین دلیل علاوه بر اینکه در لیست شیرینیجات قرار دارد به‌عنوان یک دسر مفرح و شادی‌آور نیز انتخاب میشود.
مواد لازم برای تهیه شله زرد برای ۴ نفر
- برنج: ۱ پیمانه
- روغن: ۱ قاشق غذاخوری
- کره: ۵۰ گرم
- شکر: ۲ پیمانه
- زعفران دم شده: ½ پیمانه
- خلال بادام: به مقدار لازم
- گلاب: ۱ پیمانه
- هل دم شده یا عرق هل: ۲ قاشق غذاخوری
- آب: ۸ پیمانه
مراحل طرز تهیه شله زرد ساده
- طرز تهیه شله زرد برای ۴ نفر: باید برنج شسته شود و از شب قبل خیس شود. بهتر است آب برنج را چند بار عوض کنید. برنج را در قابلمه‌ای بریزید و ۸ پیمانه آب را به آن اضافه کنید و روی حرارت قرار دهید. پس از جوش آمدن آب، حرارت را کم کنید و درب قابلمه را قرار دهید. دقت کنید، درب قابلمه باید به‌صورت نیمه بسته روی قابلمه قرار داده شود. پس از اضافه کردن برنج به آب از هم زدن برنج خودداری کنید.
- تا باز شدن و نرم شدن برنج صبر کنید. پس از تنظیم میزان آب و جذب شدن آب می‌توانید هم زدن برنج را آغاز کنید. در این مرحله باید صبر کنید تا برنج کاملاً شفته و نرم شود. حرارت باید کاملاً کم باید تا آب برنج به میزان زیادی کم نشود.
- پس از نرم شدن و باز شدن برنج، شکر را به آن اضافه کنید. اضافه کردن شکر باعث میشود برنج دوباره شل و نرم شود. پس اگر برنجتان سفت شده است، نگران نباشید.
- پس از اضافه کردن شکر به‌صورت پیوسته برنج را هم بزنید. هم زدن را برای مدت‌زمان ۱۵ دقیقه ادامه دهید.
- در حین هم زدن برنج، زعفران دم شده، خلال بادام و هل دم شده یا عرق هل را اضافه کنید. در این مرحله می‌توانید بادام را قبل از اضافه کردن به این دسر داخل گلاب قرار دهید تا خیس بخورد و کمی نرم شود.
- در مراحل آخر پس از تنظیم میزان آب و غلظت، باید کره و روغن را اضافه کنید تا ظاهر و طعم این دسر خوشمزه‌تر و شفاف‌تر شود.
- در پایان پس از آماده شدن، حرارت را خاموش کرده و دم‌کنی را روی حرارت قرار دهید تا دم بکشد. حدود ۱۰ دقیقه زمان لازم است تا خوب دم بکشد.
- پس از دم کشیدن و قبل از کامل سرد شدن شله زرد را در ظرف‌های مخصوص دسر بریزید و آن را تزئین کنید.
بیشتر بخوانید:
فوت و فن تهیه شله زرد خوشمزه
طرز تهیه شله زرد به نظر ساده و آسان است، اما اگر مواد را به‌صورت پیمانه نشده اضافه کنید، نمی‌توانید انتظار داشته باشید طعم دسر شما خوشمزه و مجلسی شود.
مقدار آب و برنج در تهیه این دسر بسیار مهم است. اضافه کردن بیش‌ازحد آب به برنج باعث بدمزه شدن آن میشود و اگر خیلی کم آب به برنج اضافه کنید باید در حین پخت آب به آن اضافه شود که مزۀ دسر را تغییر می‌دهید. میزان ۶ تا ۸ برابر برنج، آب لازم است که با توجه به نوع برنج می‌تواند متغیر باشد.
مهم‌ترین طعم‌دهنده و رنگ دهندۀ این دسر، زعفران است. مقدار زعفران باید به‌اندازه‌ای باشد که رنگ دسر مایل به نارنجی شود.
برای تزئین شله زرد از گل محمدی، دارچین، خلال بادام، خلال پسته و پودر نارگیل می‌توانید استفاده کنید.
برای جلوگیری از آب انداختن شله زرد اجازه دهید تا کاملاً دم بکشد و از اضافه کردن آب حین پختن آن جلوگیری کنید.
برای تهیۀ شله زرد از اضافه کردن پودر هل خودداری کنید. پودر هل رنگ این دسر را تغییر می‌دهد. به همین علت در طرز تهیه این دسر توصیه‌شده است از عرق هل یا هل دم شده استفاده کنید. برای دم کردن هل، چند عدد هل را له کنید و داخل یک لیوان به همراه مقدار آب جوش ریخته و روی حرارت غیرمستقیم قرار دهید.
نکات پخت شله زرد حرفه ای
درست کردن و پخت شله زرد حرفه‌ای چه به صورت نذری باشد چه فقط برای مصرف خانواده شما فرقی ندارد. کافی است میزان دقیق مواد لازم را رعایت کنید و نکاتی که در ادامه گفته‌ایم را رعایت کنید تا یک شله زرد همه چیز تمام داشته باشید.
نسبت مواد شله زرد نذری
یکی از نکات مهم برای تهیه شله زرد نذری این است که میزان و نسبت مواد را دقیق تعیین کنید یعنی چه طرز تهیه شله زرد برای ۱۰۰ نفر باشد چه کمتر یا حتی بیشتر باید نسبت مواد را دقیق انجام دهید. پس اولا از یک پیمانه ثابت برای وزن کردن استفاده کنید. یعنی اگر پیمانه شما لیوان است هم برنج، هم آب و هم شکر را با آن اندازه‌گیری کنید.
نسبت دقیق میزان شکر به برنج شله زرد یک به دو است. یعنی اگر یک کیلو برنج استفاده کردید باید شکرتان دو کیلو باشد.
نسبت دقیق میزان آب برای پخت برنج هم اگر برنج به درستی خیس خورده باشد حدود ۵ تا ۶ برابر است.
نکات مهم برای زمان پخت برنج و آماده کردن آن
زمان پخت برنج شله زرد بسته به نوع برنج و این که برنج کامل است یا برنج خرد شده و حتی این که برنج را قبل پخت چه مدت زمان خیسانده‌اید فرق دارد. اما در کل با توجه به میزان آب و حرارت گازی که شله زرد را روی آن می‌پزید حدودا یک تا دو ساعت برای پخت کامل برنج به صورتی که شفته و کاملا نرم شود لازم است.
یادتان باشد اگر از برنج نیم دانه استفاده کردید می‌توانید زمان خیساندن آن را کمتر از ۲۴ ساعت در نظر بگیرید البته باز هم بسته به نوع برنجتان تصمیم بگیرید.
اگر به هر دلیلی برنجتان بعد از زمان گفته شد باز هم شفته و نرم نشده بود می‌توانید با گوشت‌کوب آن را له کنید.
انتخاب بهترین زمان اضافه کردن شکر به برنج
قبل از اضافه کردن شکر مطمئن شوید که برنج کاملا پخته شده باشد والا شکر می‌تواند روند پخت را کند کند.
جلوگیری از آب انداختن شله زرد نذری
برای آب نیانداختن شله زرد باید در مرحله آخر یعنی ۱۰ تا ۱۵ دقیقه قبل از برداشتن شله زرد، در قابلمه را که رویش دم‌کنی کشیده شده بگذارید. با این روش آب اضافه شله زرد بخار میشود. حتی توصیه می‌کنیم بعد از این مرحله هم عجله نکنید و وقتی گاز را خاموش کردید هم بگذارید حداقل ۱۰ دقیقه دیگر هم دم‌کنی روی قابلمه بماند بعد آن را بردارید.
اگر شله زرد خیلی غلیظ شد می‌توانید کمی آب جوش اضافه کنید و بگذارید چند دقیقه دیگر بجوشد.
بهترین زمان نگهداری باقیمانده شله زرد برای ۴ نفر
باقیمانده شله زرد را می‌توانید به مدت ۳-۴ روز در یخچال نگهداری کنید.
گردآوری: تابناک جوان
منابع: فارس / اسنپ مارکت / کاله / باشگاه خبرنگاران / دکتر کرمانی.