نکات و دستورالعمل‌های بهداشتی در عزاداری محرم ۱۴۰۰

 توصیه های اکید نکات بهداشتی برای پیشگیری از مبتلا شدن به ویروس کرونا، باعث شده است تا مراسم معمول محرم در کشور، با رعایت این توصیه ها و دستورالعمل ها باشد. از این رو، توصیه های بهداشتی درباره عزاداری را در روزهای اوج عزاداری دهه ابتدایی محرم، یعنی تاسوعا و عاشورا مرور می کنیم.

مهمترین دستورالعملی که برای رعایت بهداشت در عزاداریهای ماه محرم صادر شده، از سوی ستاد ملی کروناست که بالاترین مرجع تصمیم گیری بهداشتی درباره جلوگیری از تلفات بیشتر مردم در همه گیری این بیماری شمرده می شود.

-عدم عزاداری در فضای بسته زیرا که در محیط بسته چه با سقف بلند یا کوتاه، امکان گردش ویروس وجود دارد و این به معنای ابتلا به ویروس است. 

-ممنوعیت حرکت به صورت دسته‌های عزاداری؛ باید از این حرکت به صورت دسته عزاداری به منظور تجمع، چه همراهان دسته عزاداری و چه افرادی که در مراسم شرکت می‌کنند، خودداری شود؛ در نتیجه شیوه عزداری امسال این خواهد بود که ما هیچ دسته عزداری متحرکی را نخواهیم داشت. 

-ممنوعیت راه انداختن دسته یا گروه‌های ثابت با طبل و سنج، با توجه به اینکه سنج و طبل باعث تجمع افراد می‌شود و عزداری‌ها صرفا در فضای باز، بدون تحرک و جابجایی و عملا با فاصله‌گذاری اجتماعی

-زمان عزاداری گروهی نباید از حداکثر دوساعت بیشتر شود.

-رعایت فاصله اجتماعی به اندازه یک تا دو متر؛ به صورتی که این فاصله عرضی و طولی صورت گیرد و اگر در مرکز یک فضای چهار متر مربع قرار گیریم، این فاصله یک تا دو متری تأمین خواهد شد. 

-توزیع نذورات به صورت خشک، و اگر مشکل شرعی در نذورات خود داشتند که باید حتماً این نذورات طبخ شود، این کار باید با نظارت کادر بهداشتی و با سلامت کامل تهیه، بسته‌بندی و به صورت بیرون‌بر توزیع شود. 

-ممنوعیت توزیع نذورات، صرف چای، شربت، شیر و... در فضای باز

-ممنوعیت بر پایی هر ایستگاه صلواتی، چادر و موکب؛ ضمن اینکه باید در فضای باز، عزاداران طوری استقرار داشته باشند که در فاصله کناری و پشتی بین افراد فاصله دومتری وجود داشته باشند.  باید توجه داشت برپایی ایستگاه‌های صلواتی برای جلوگیری از تجمع مردم ممنوع و در پروتکل‌های بهداشتی قید شده، زیرا مردم تجمع کرده و نذورات دست به دست می‌شود و احتمال ابتلا به بیماری بالا می‌رود.

-ممنوعیت گردش هیات ها در حرم‌های رضوی، حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) و دیگر حرم‌های مقدس به صورتی که وارد صحن شده و از طرف دیگر خارج شوند.

-ممنوعیت عزاداریهای سنتی در مناطقی همچون کاشان، اردبیل، زنجان و مناطق جنوبی کشور، از جمله گل‌مالی، چوبداری، قالی‌شویی و....

علاوه بر توصیه ها و دستورالعمل های عزاداری گروهی، باید توجه داشت هر یک از عزاداران هم به صورت انفرادی باید توصیه های بهداشتی مهمی را اجرا کنند که مهمترین آنها، سه توصیه بسیار مهم است: استفاده از ماسک، رعایت فاصله اجتماعی و شستشوی مرتب دستها، سه توصیه اصلی انفرادی برای حضور در هر مراسمی از جمله مراسم عزاداری در روزهای شیوع کرونا است.

علاوه بر این سه توصیه، نکات بهداشتی دیگری هم درباره حضور در مراسم عزاداری قابل توجه است. از جمله:

علاوه بر لزوم رعایت توصیه های بهداشتی در عزاداری های انفرادی و گروهی، باید توجه داشت امسال روش و رویه غذا دادن به صورت نذری هم لازم است تغییر کرده و عزاداران و کسانی که نذر دارند، باید به این مهم توجه کنند. اصلی ترین توصیه برای توزیع نذری در ایام عزاداری، جلوگیری از تجمع افراد، در صف ایستادن آنهاو مهمتر از همه، توزیع اقلام به صورت خشک است.

مینو محرز، عضو کمیته کشوری مقابله با کرونا در این باره می گوید: در صف نذری که صواب دارد مردم می ایستند و در اینجاها کرونا در کمین است. خواهش می کنم کسانی که نذر دارند و می خواهند غذا بدهند آن را به صورت خشک به خانه‌های مردم تحویل بدهند. نه اینکه مردم صف بکشند و در صف گرفتن نذری آلوده شوند.

جنیدی رییس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هم در این باره گفت: مقام معظم رهبری هم توصیه فرموده‌اند که اگر نذر قابل تبدیل است، انجام شود. حالا اگر نذر قابل تبدیل نیست، با نظارت کارشناسان بهداشتی می‌توانند پخت را انجام داده و بعد در منازل تحویل بدهند. نه این‌که مردم در جایی تجمع کنند. مشکل در همین تجمع است که احتمال ابتلا به ویروس کرونا بالا می‌رود.

گروه های در معرض خطر آلودگی به کرونا باید بیش از همه، توصیه های بهداشتی را رعایت کنند. اول باید مراقبت ویژه بزرگترها از کودکان به عنوان یکی از مهمترین عوامل انتقال عفونت به افراد حساس مورد توجه قرار گیرد. دوم محافظت ویژه از سالمندان و گروه‌های پرخطر دارای بیماری‌های زمینه‌ای است به نحوی که این افراد به هیچ وجه در اجتماعات شرکت نکنند و در منزل و دور از مواجهه با افراد بیمار یا محتمل سوگواری کنند و افراد دیگر خانواده هم که در بیرون منزل رفت و آمد دارند از تماس نزدیک با آنها جدا خودداری کنند.

همچنین عدم رفتن به سفر در روزهای عزاداری یکی دیگر از اصلی ترین توصیه های مهم بهداشتی است. نهادها، اشخاص و مراجع بسیار زیادی اعلام کردند نباید در روزهایی که کرونا در کمین است، به سفر رفت، با این حال متاسفانه شاهد آن هستیم که در روزهای تعطیل تاسوعا و عاشورا به صورت محسوسی میزان سفرهای بین استانی افزایش یافته است.

لازم است عزاداران درباره لزوم آگاهسازی شهروندان برای نرفتن به سفر وارد میدان شوند و به دیگران هم توصیه کنند که عامل شیوع کرونا نباشند. مثلا باید به آنهایی که برای تعطیلات تاسوعا و عاشورا برنامه سفر چیدند یا آنهایی که به راحتی در بازارها و پاساژها در رفت و آمد هستند، توصیه کنند سفر رفتن احتمال شیوع کرونا و انتقال ویروس را افزایش زیادی می دهد.

دکتر حمید سوری اپیدمیولوژیست و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، با هشدار نسبت به افزایش سفرها در تعطیلات روزهای عزاداری توضیح داد: سومین و شاید مهمترین نکته از نظر علم اپیدمیولوژی که می‌تواند در شعله ور شدن زیاد اپیدمی تاثیر داشته باشد، سفرها و جابجایی‌های بین شهری و حتی تردد شهری روستایی یا بالعکس در ایام محرم است.

این اپیدمیولوژیست تصریح کرد:عدم کنترل جدی و شدید این مورد بی شک تمامی شهرهای به ظاهر سبز و نارنجی را قرمز خواهد کرد و حتی می‌تواند آمار بستری و مرگ ناشی از کرونا را چند برابر وضع نامطلوب فعلی  کند.

 سوری افزود: لذا کنترل این سفرها تنها با توصیه‌های عمومی کافی نبوده بلکه با اعمال شدید مقررات  منع رفت و آمد حداقل در فاصله دو تا سه روز قبل و بعد تاسوعا و عاشورا  می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.

تشریح دستورالعمل‌های بهداشتی محرم ۱۴۰۰

حجت الاسلام رضا عزت زمانی معاون فرهنگی و تبلیغ سازمان تبلیغات اسلامی در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار خبرگزاری صداوسیما افزود: مراسم عزاداری در سراسر کشور باید با رعایت کامل شرایط ابلاغی همچون فاصله‌گذاری، استفاده از ماسک و ضدعفونی محل برگزاری قبل، حین و بعد از مراسم، برگزار شود.
وی با اشاره به اینکه مراسم باید در فضای باز برگزار شود بیان کرد: در دستورالعمل ابلاغی، مکان‌هایی که ارتفاع سقف آن‌ها بالاتر از شش متر باشد جزو مکان‌های باز محسوب شده به شرط اینکه ورودی و خروجی‌های متعدد و سیستم تهویه هوای مناسبی داشته باشد.
حجت الاسلام عزت زمانی تاکید کرد: برگزارکنندگان مراسم باید در مکان‌های باز، یک سوم ظرفیت و در مکان‌های مسقف، یک چهارم ظرفیت را پذیرش کنند و فاصله‌گذاری از هر طرف دو متر را رعایت کنند.
معاون فرهنگی و تبلیغ سازمان تبلیغات اسلامی به برپایی دسته‌های عزاداری در محرم امسال اشاره کرد و گفت: براساس دستورالعمل، برپایی دسته عزا با فاصله مناسب بین افراد و به صورت حرکت محلی و محدود بلامانع است.
حجت الاسلام رضا عزت زمانی افزود: هیئت‌های مذهبی امسال می‌توانند از طَبل و سَنج استفاده کنند به شرط اینکه وسایل در اختیار یک شخص باشد و از جا به جایی آن بین افراد متعدد جلوگیری شود و در صورت جا به جایی، حتما وسایل ضدعفونی شود.

وی به موضوع تبلیغات و اطلاع رسانی هیئت‌های مذهبی اشاره و عنوان کرد: تبلیغات و اطلاع رسانی هیئت‌ها پارسال به دلیل دعوت عمومی و جلوگیری از گسترش ویروس ممنوع بود، اما امسال تبلیغات بلامانع است.
حجت الاسلام عزت زمانی با اشاره به توزیع نذورات در هیئت‌های مذهبی گفت: توزیع نذورات مثل پارسال بلامانع، اما باید به صورت غیر متمرکز باشد و پهن کردن سُفره و ایجاد صف برای توزیع آن ممنوع است.
معاون فرهنگی و تبلیغ سازمان تبلیغات اسلامی افزود: غذا‌های نذری باید در آشپزخانه‌ها به صورت بهداشتی و با نظارت کارشناسان بهداشت تهیه و توزیع شود.
حجت الاسلام رضا عزت زمانی گفت: باتوجه به اینکه پارسال برپایی ایستگاه صلواتی ممنوع اعلام شده بود، در دستورالعمل امسال هیئت‌های مذهبی می‌توانند ایستگاه‌ها و موکب‌های فرهنگی و سلامت برپا کنند.
وی با اشاره به اینکه رعایت دستوالعمل‌های بهداشتی برپایه سه ضلع مردم، هیئت و نهادهای حکومتی استوار است گفت: ضلع اول و اصلی آن مردم شریف و عزیز هستند که باید رعایت کنند؛ اگر مردم رعایت نکنند تمام تلاش‌ها بی اثر خواهد بود و اگر مردم رعایت کنند مراسم به خوبی انجام خواهد شد.

حجت الاسلام عزت زمانی افزود: ضلع دوم خود هیئت‌های مذهبی هستند که با برگزاری جلسات متعدد در سراسر کشور، مسئولان هیئت‌ها برای رعایت دستورالعمل ابلاغی توجیه شدند.
معاون فرهنگی و تبلیغ سازمان تبلیغات اسلامی تاکید کرد: عزاداران حسینی حتما دستورالعمل‌های بهداشتی را رعایت کنند و با مسئولان برگزاری همکاری لازم را داشته باشند و درصورت مشاهده هرگونه کم کاری در رعایت نکات بهداشتی، آن را به دفاتر سازمان تبلیغات اسلامی و یا مراکز بهداشت اطلاع دهند.
حجت الاسلام رضا عزت زمانی گفت: مسئولان هیئت‌های مذهبی حتما از فضا‌های باز شهر و استان خود مثل پادگان‌ها، مدارس، پارک‌ها و بوستان‌ها و ... استفاده کنند.
وی به روضه‌های خانگی اشاره کرد و افزود: به دلیل نبود تهویه مناسب و ارتفاع کم سقف منازل توصیه می‌شود که این مجالس به روضه‌های خانوادگی تبدیل شوند تا فقط افراد یک خانواده از این مجلس استفاده کند.
حجت الاسلام عزت زمانی بیان کرد: برنامه‌ریزی‌هایی برای حضور مداح یا سخنران برای حضور در مراسم روضه‌های خانوادگی انجام شده که از طریق رسانه‌ها اطلاع رسانی خواهد شد.