پولکی سوغات کدام شهر است؟ + معرفی

آیا می دانید پولکی سوغات کدام شهر است؟ هر شهر ایران سوغاتی های مخصوص به خودش را دارد که افراد در سفر به شهرهاعلاقه دارند سوغات آن منطقه را خریداری کنند یا برای دوستان و آشنایان هدیه بیاورند.

پولکی برای کدام شهر است؟

پولَکی یا پولِکی؛ یکی از سوغاتی‌ها و شیرینی‌های معروف اصفهان است. اصفهان نیز به عنوان استانی که دارای ظرفیت‌های گردشگری بی‌بدیلی در کشور است هم سوغاتی‌های معروف و هم غذا‌های محلی متنوعی دارد که می‌تواند اوقات فرح‌بخشی را برای گردشگران با چشیدن مزه‌ها و طعم‌های جدید فراهم کند. پولکی به عنوان یکی از سوغات‌های خوراکی اصفهان و ثبت شده در فهرست ملی میراث معنوی است.

ماده اصلی بکار رفته در تهیه پولکی همان شیره اضافی باقیمانده از فرایند درست کردن نبات است و روش تهیه این گونه است که بعد از متبلور شدن بلور‌های نبات، به شیره‌های باقی مانده مقداری سرکه می‌زنند تا شکرک نزند و شفاف بماند، سپس آن را جوشاننده و روی سینی بزرگی پهن می‌کنند و با دستگاه‌های مخصوص به صورت دایره‌ای برش می‌زنند.

معرفی شیرینی پولکی

«پولکی» از جمله شیرینی‌های سنتی، مخصوص و البته معروف اصفهان است که امروز آوازه جهانی دارد. مصرف پولکی به جای حبه قند در کنار چایی عادتی قدیمی و سنت اهالی نصف جهان است که در سایر شهر‌های کشور کمتر دیده می‌شود و شاید اگر دیده نیز می‌شود سوغاتی است که از اصفهان به سفر رفته است.

چرا اسم پولکی؟

شاید در ابتدا بهتر باشد راجع به واژه پولکی صحبت کرد. پولکی صفت نسبی برگرفته از واژه پول با (ک تصغیر) به معنی «پولک مانند» است، این نوع شیرینی که با شیره نبات، آب و شکر تهیه می‌شود در دسته آب‌نبات‌ها قرار دارد و در قطعاتی نازک و گرد یا بیضی شکل تولید می‌شود.

پولکی به خاطر ظاهر شبیه به سکه‌اش به این اسم نامیده شده و عنوان آن از گذشته تا امروز البته دستخوش تغییراتی هم شده است. به عنوان نمونه در گذشته به این نوع شیرینی مخصوص اصفهانی‌ها آب‌نبات پولکی یعنی آب نباتی که شبیه پول کوچک (سکه) خوانده می‌شده و امروز این شیرینی سنتی به عنوان پولکی نامیده می‌شود.

پولکی بهتر از قند است

محمود رضایی از تولیدکنندگان پولکی در اصفهان درباره این محصول سنتی خوراکی می‌گوید: در اصفهان مصرف پولکی به جای حبه قند در کنار چایی متداول است، مردم این شهر از سالیان دور پولکی را در کنار چایی مصرف می‌کرده‌اند و امروز این سوغات معروف اصفهانی در همه نقاط کشور و حتی بسیاری از کشور‌ها که ایرانی‌ها به آنجا رفت و آمد دارند مصرف می‌شود.
این شهروند اصفهانی ادامه می‌دهد: در محسنات استفاده از پولکی در کنار چایی به جای قند چند مورد را می‌توان اشاره کرد، نخست اینکه شیرینی پولکی کمتر از قند است بنابراین برای سلامتی گزینه مناسب‌تری است، دوم اینکه اگر پولکی هنگام خوردن جویده نشود در دراز مدت آسیب کمتری نسبت به قند به دندان‌ها وارد می‌شود.

پولکی با طعم های مختلف

رضایی درباره کیفیت‌های مختلف این شیرینی سنتی نیز می‌گوید: پولکی با استفاده از طعم دهنده‌های مختلف تهیه می‌شود، امروز انواع و اقسام پولکی‌ها با مزه‌های مختلف در بازار وجود دارد و همین موضوع سبب شده تا این شیرینی مخصوص مورد توجه ذائقه‌ها و سلایق مختلف قرار بگیرد.
براساس گفته‌های این تولیدکننده پولکی انواعی از این شیرینی مانند پولکی نارگیلی، لیمو عمانی، زعفرانی، کنجدی، پسته‌ای، زنجبلی، کاکائویی، نعنایی و .. در اصفهان تهیه شده و در بازار موجود است.

نگاهی به روند تولید پولکی

اما جالب است که بدانیم پولکی چطور تهیه می‌شود. رضایی می‌گوید: این شیرینی مخصوص حاصل فرآیند تولید نبات است. هنگام تولید نبات شیره‌ای خاص از فرآیند تهیه به جا می‌ماند. این شیره به جا مانده با مقداری سرکه مخلوط می‌شود تا مانع از شکرک زدن شود، به این ترتیب لایه‌ای شفاف ایجاد شده و پس از آن این لایه شفاف و صاف در دمای بالای ۱۶۰ درجه سانتیگراد جوشانده می‌شود.

وی ادامه می‌دهد: مواد جوشانده شده سپس در صفحه‌ای بزرگ مانند سینی ریخته شده و افزودنی‌های طعم دار مانند عسل، زنجبیل، لیمو عمانی، نارگیل و ... به آن اضافه می‌شود. بعد از اضافه کردن افزودنی طعم دار مواد آنقدر ورز داده می‌شود تا یک خمیر ایجاد شود. قبل از سفت شدن مواد خمیری از زیر غلطک مخصوص ساخت پولکی عبور می‌کند و به شکل‌های دایره مانند یا بیضی که آن را در فروشگاه‌ها مشاهده می‌کنیم درمی‌آید.

پولکی اصفهان در حال فراموشی است

شیروانی در صحبت‌های خود صنایع دستی را مثال می‌زند که امروز اوضاع خوبی ندارد و بسیاری از این صنایع رو به فراموشی رفته است. وی می‌گوید: این شغل آنقدر کم درآمد است و سختی دارد که ما از ۴۵۰ واحد به ۲۰۰ واحد رسیده‌ایم، مشکل این است که جوانان در آن سرمایه گذاری نمی‌کنند، همین سبب می‌شود تا سوغات اصفهان رو به قهقرا رفته و روزی برسد که این محصول دیگر در اصفهان تولید نشود.

سایر سوغاتی‌های اصفهان

دانستیم که پولکی سوغات کدام شهر است. سوغاتی های اصفهان متنوع هستند و در ادامه بخشی از آن را معرفی می کنیم.

گز

اگرچه گز از معروف‌ترین سوغاتی‌های اصفهان است که هیچ مسافری بدون خرید آن پا از شهر اصفهان بیرون نمی‌گذارد، اما معمولاً نام این سوغاتی را در کنار پولکی مشهور اصفهان ذکر می‌کنند.
قدمت این شیرینی خاص اصفهان (گز) به ۴۵۰ سال پیش می‌رسد و ماده اصلی تهیه آن، شهد و عصاره درختچه‌ای به «انگبین» است؛ شهد این گیاه که به همین نام خوانده می‌شود در اثر تغذیه حشره‌ای کوچک که بر روی برگ و ساقه درخت گز انگبین زندگی می‌کند، به دست می‌آید.
البته با توجه به اینکه تهیه این نوع گز بسیار سخت و حشره تولیدکننده انگبین رو به نابودی است امروزه برای تهیه گز بیشتر از گلوکز، گلاب، شکر، سفیده تخم‌مرغ، انواع مغز‌ها مانند بادام، فندق، خلال بیدمشک استفاده و جای خالی شهد انگبین با ترنجبین، شیرخشت، عسل یا انگبین علفی پر می‌شود.
گز اصفهان در دو نوع بسته‌بندی آردی (سنتی) و لقمه‌ای قابل تهیه است و امروزه انواع طعم‌های کاکائویی، میوه‌ای و دیگر شکل‌های مدرن آن نیز تولید می‌شود، اما گز سنتی اصفهان بیشتر مورد استقبال قرار می‌گیرد.

صنایع‌دستی

اصفهان دارای صنایع‌دستی فراوانی است که بسیاری از آن‌ها مانند انواع محصولات مینا، قلمزنی، منبت‌کاری، خاتم‌کاری، فیروزه‌کوبی، پارچه‌های قلمکار، انواع قالی و قالیچه و دیگر مواردی که در گزارش «معرفی صنایع‌دستی اصفهان» به معرفی اجمالی آن‌ها پرداختیم معمولاً به عنوان سوغات اصفهان کاربرد دارند.

سوغاتی‌های شهرستان‌های معروف اصفهان

اما شهرستان‌های مختلف استان اصفهان نیز سوغاتی‌ها و خوراکی‌های محلی خاصی دارند که به تفکیک به معروف‌ترین آن‌ها می‌پردازیم:

فریدون‌شهر

این شهرستان در غربی‌ترین نقطه استان اصفهان قرار دارد با استان لرستان و استان چهارمحال و بختیاری هم مرز است و از این رو گذرگاهی برای عشایر این دو منطقه محسوب می‌شود. عشایر منطقه صنایع‌دستی زیبا و متنوعی تولید می‌کنند که بیش‌تر محلی بوده و جنبه خود مصرفی دارد.
مهم‌ترین صنایع‌دستی این شهرستان قالی است و علاوه بر آن گلیم، شال و جوراب‌های پشمی نیز از هنر‌های دستی تولیدی منطقه به شمار می‌رود؛ قالی‌بافی در این شهرستان از اهمیت و ارزش بالایی برخوردار است و سهم مهمی در اقتصاد خانواده‌ها و کل منطقه دارد.

کاشان

معروف‌ترین سوغات کاشان فرش دستباف آن است، اما به غیر از فرش، کلوچه سنتی کاشان هم سوغاتی خوشمزه و ارزان قیمتی است. نوعی شیرینی کوچک به اسم حاجی بادومی، باقلوای مخصوص کاشان، قطاب کاشان و پشمک هم که در اکثر شیرینی فروشی‌های کاشان عرضه می‌شود گزینه‌های مناسبی برای خرید و سوغات است.
گلاب قمصر جزو محصولات روستای قمصر کاشان است که در دنیا شهرت دارد و در کنار آن عرقیجات گیاهی کاشان نیز جزو سوغاتی‌های مرغوب آن به شمار می‌رود.
انار کاشان البته در فصل پاییز، پارچه‌های مخمل، شعربافی، گیوه و زیلو و گلیم نیز از دیگر سوغاتی‌های این شهر است.

بیشتر بخوانید: 

• روش شناسایی سنگ های قیمتی در طبیعت ایران
• سوغاتی معروف خراسان جنوبی برای خانم‌ها

خوانسار

شاید کمتر کسی در ایران نام و شهرت عسل خوانسار را نشنیده باشد پس در سفر به این شهر معروف‌ترین و مهم‌ترین سوغاتی که می‌توانید خرید کنید این عسلِ مرغوب ایرانی است. گردو، بادام و آلو از محصولات باغی و سوغاتی خوانسار هستند که در این میان گردوی خوانسار از شهرت ویژه‌ای برخوردار است.

نائین

این شهر به شهر عبا و پسته معروف است؛ همان‌طور که در معرفی صنایع‌دستی استان اصفهان اشاره شد عبابافی نائین از قدیم شهرت بسیاری داشته است؛ عبابافان، محصول خود را از کرک و پشم شتر در رنگ‌های زرد، مشکی، سرخ و خرمایی می‌بافند؛ مهم‌ترین مرکز عبابافان نائین در محمدیه قرار دارد. قالی، ظروف سفالی، زعفران، پسته، کتیرا، دارو‌های گیاهی و لبنیات محلی از دیگر سوغات‌های مشهور نائین هستند که نباید از آن‌ها غافل شد.

آران و بیدگل

این شهر از دیرباز یکی از مراکز مهم تولید قالی و انواع پارچه‌های ابریشمی و پنبه‌ای دستباف بوده است و تولیدات سفالگری آران و بیدگل نیز به ویژه سبو، کوزه، سنگاب، قلقلک (ظرف سفالین که آب را در داخل خود خنک نگه می‌داشته) معروفیت فراوانی دارد.
از سوغاتی‌های خوراکی آران و بیدگل شیرینی محلی سوهان معروف به سوونی، نان شیرین محلی به نام نان شیرین یا نان عباسعلی و تخمه محلی به نام کویری که با شن ریزه بو داده می‌شود بسیار معروف است. همچنین گلیم بافی، خورجین بافی، گیوه چینی و شعربافی نیز در این شهر سابقه‌ای طولانی دارد

نطنز

جوز قندی معروف‌ترین سوغاتی این شهر است که و در شیوه سنتی با ترکیب میوه‌ای به نام الگ از خانواده هلو که فقط در آبادی‌های نطنز به دست می‌آید با خاکه قند، مغز گردو، گرد دارچین و هل به دست می‌آید، اما امروز نه به شکل خانگی و سنتی بلکه بیشتر به شکل صنعتی در مغازه‌های خشکبارفروشی نطنز قابل تهیه است.
عطر و طعم گلابی نطنز بی نظیر و به یادماندنی است و انار و گردوی مرغوب این شهر نیز شهرت خاصی دارد. زعفران، پسته، کتیرا، حاجی بادام نائینی، دارو‌های گیاهی و لبنیات محلی فرش دستباف، عبا و گلیم از دیگر سوغاتی‌های معروف این شهر است.

گلپایگان

لبنیات این شهر از قدیم مورد توجه گردشگران بوده است و مهم‌ترین سوغاتی این شهر محسوب می‌شود، اما نباید از صنایع‌دستی این شهر مانند قالی و گیوه غافل شد.

شهرضا

سرامیک و سفال این شهر در کشور شهرت خاص و ویژه‌ای دارد و فروشندگان اگر بخواهند محصولی مرغوب از این دسته را نام ببرند حتماً آن را منسوب به شهرضا می‌کنند. انار شهرضا نیز بسیار مرغوب است و نیاز به معرفی ندارد، اما برای خرید آن باید در فصل خاص خود یعنی پاییز به این شهر سفر کنید. فرآورده‌های دامی و لبنی از قبیل کشک و کتیرا و خامه و فرش و منداب و گیوه نیز از سوغاتی‌های خوب این شهر است.

سمیرم

مهم‌ترین سوغات خوراکی سمیرم همان سیب معروف این شهر است. در کنار این سوغاتی معروف خوراکی‌هایی مانند قارا و کشک و صنایع‌دستی مانند قالی و قالیچه، زیلو، جاجیم، گلیم، کلاه، دستکش، خورجین، پشتی و کیف با مواد پشم گوسفند، موی بز، پوست گوسفند و بز از دیگر سوغاتی‌های معروف این شهر است.

گردآوری: تابناک جوان

منابع: تسنیم / مهر