چگونه شغل خبرنگاری را انتخاب کنیم؟

شغل خبرنگاری از آن دست مشاغلی است که خیلی‌ها می‌گویند دوست دارند تجربه‌اش کنند. واقعیت خبرنگاری همیشه مثل آن چیزی نیست که در فیلم‌های سینمایی از خبرنگار‌ها می‌بینیم. فیلم‌ها برشی از کار خبرنگاری بحران را به ما نشان می‌دهند که در آن خبرنگار در دل حادثه حضور دارد، درگیر ماجرا می‌شود و در نهایت هم شر را رسوا می‌کنند. اما خبرنگار درست مثل شرایط زندگی روزمره همه ما، یک روز موفق است و یک روز دیگر در رسیدن به هدفش ناموفق. این وسط اگر علاقه نباشد، خبرنگاری به سخت‌ترین و فرسایشی‌ترین شغل دنیا تبدیل می‌شود.
این روز‌ها خبرنگاری با سال‌های پیش تفاوت زیادی کرده است. موبایل و اینترنت شکل جدیدی از این شغل را به میان آورده که اگر خبرنگار غفلت کند، خیلی راحت او را به یک کارمند رسانه‌ای و پشت میزی تبدیل خواهد کرد. اخبار دروغ به ظاهر راست، وسائل جدید ارتباطی، اشکال جدید کسب خبر و اشباع جامعه از خبر، چالش‌های جدیدی است که خبرنگار امروز با آن روبه‌روست و برای حفظ جایگاه مهم شغلی‌اش در نمایاندن و حل مشکلات جامعه، باید نحوه تعامل با همه آن‌ها را یاد بگیرد. این روز‌ها خبرنگاری از همیشه آسانتر و در عین حال از همیشه سخت‌تر و پرچالش‌تر است.
به مناسب ۱۷ مرداد، روز خبرنگار و با توجه به اینکه این روز‌ها بحث انتخاب رشته هم داغ است، در این مطلب بخشی از مهم‌ترین مهارت‌هایی که برای یک خبرنگار خوب شدن لازم است را با هم مرور می‌کنیم.

بعضی دوست دارند همه مسیر را اصولی و از روی چارچوب طی کنند. این افراد اگر بپرسند که برای خبرنگار شدن باید در دانشگاه چه رشته‌ای بخوانند جواب رشته «علوم ارتباطات اجتماعی» است. در مقطع کارشناسی این رشته در برخی دانشگاه‌ها دو گرایش «روزنامه‌نگاری» و «روابط عمومی» دارد. در مقطع ارشد، اما گرایش‌ها بیشتر شده و پای «مدیریت رسانه» و «مطالعات فرهنگی» هم به میان می‌آید.
دو دانشگاه از ۵ دانشگاه برتر کشور یعنی دانشگاه تهران و علامه طباطبائی، بهترین اساتید این حوزه را در اختیار دارند و برای قبولی در رشته علوم ارتباطات این دانشگاه‌ها باید حسابی درس خواند. اگرچه همه فارغ‌التحصیلان این رشته سر از رسانه در نمی‌آورند، اما آن‌هایی که در حین یا بعد از پایان تحصیلات به کار رسانه و خبرنگاری مشغول می‌شوند پشتوانه محکم نظری و علمی در کار خود دارند. البته این را هم باید در نظر گرفت که متاسفانه کار عملی، واحد‌های کارآموزی و تجربه نزدیک به محیط کار در این رشته‌ها تا حد زیادی کمرنگ است؛ بنابراین دانشجویان علوم ارتباطات باید دانشگاه را به عنوان پشتوانه نظری شغل خود نگاه کنند و برای وارد شدن به محیط کار حتما تجربه عملی را در نظر بگیرند.

برای آن‌هایی که از ابتدا تمایلی به طی مسیر دانشگاهی ندارند، کار آشنایی با مفاهیم نظری خبرنگاری کمی سخت می‌شود، اما راه بسته نیست. این روز‌ها کلاس‌ها، دوره‌ها، سمینار‌ها و وبینار‌های آموزش مباحث مختلف خبرنگاری زیاد است. مهم است که دوره مدنظر از طرف مکان معتبر و با اساتید شناخته شده برگزار بشود.
در واقع ممکن است کسی قلم خوبی داشته باشد و احساس کند که با قلمش می‌تواند کار خبرنگاری انجام بدهد. البته که ذوق و استعداد نوشتن در این شغل بسیار مهم است، اما در کنار آن باید اصول نظری و تجربه عملی را هم کسب کرد. پرداختن فقط به یکی از این مهارت‌ها خبرنگار را بعد از مدتی از نظر پیشرفت شغلی در یک سطح نگه می‌دارد و یا فرآیند پیشرفت شغلی او را کند و فرسایشی می‌کند.

هر دوره‌ای که برای آموزش خبرنگاری اعم از دانشگاهی یا آزاد را که بگذرانید، درست مثل فوتبالیست‌ها که از زمین خاکی فوتبال را شروع می‌کنند، مهم است که در تحریریه حضور پیدا کنید و کار خود را با کارآموزی و یادگرفتن از پیشکسوتان تحریریه شروع کنید.
کار خبرنگاری درست مثل کار‌هایی است که نیاز به آموزش استاد به شاگر دارد. شاید فارغ‌التحصیلان رشته‌های دانشگاهی تصور کنند که همه چیز را درباره این شغل می‌دانند؛ اما زیر و بم و جزئیات تجربی این کار خیلی بیشتر از آن است که در سال‌های محدود آموزش دانشگاهی یا آموزش در مراکز آزاد بگنجد.
یادمان باشد که گاهی خطا کردن در این شغل به منزله پایان کار خبرنگار است. رسانه‌ی امروز خبر را مثل جریان هوا در همه جا پراکنده می‌کند و بعضی خطا‌های خبری و رسانه‌ای با تاثیری که از خود به جا می‌گذارند، غیرقابل جبران هستند. یعنی به همان اندازه که یک خبر می‌تواند با توجه به بعد رسانه‌ای که از آن منتشر می‌شود مخاطبینش را تحت تاثیر مثبت قرار بدهد، مشکلی را حل کند و اتفاق خوبی بیافریند، به همان اندازه نیز خبر نادرست و یک اشتباه سهوی می‌تواند فاجعه‌آفرین باشد.
کارآموزی در تحریریه‌ها حتی اگر در ابتدا آورده مالی نیز برای کارآموز نداشته باشد، پشتوانه موثری در پیشرفت شغلی و خبرنگار شدن او به معنای واقعی کلمه، در آینده خواهد بود.

کار رسانه و خبرنگاری جزء مشاغلی است که امکان انحراف در آن، با توجه به نوع کار بیشتر از برخی دیگر از مشاغل است. مافیای رسانه در سطح کشوری و جهانی از خبرنگاران به عنوان وسیله‌ای برای پیشبرد اهداف خود استفاده می‌کنند. اغلب این کار نیز با پیشنهاد پول و مقام به خبرنگاران همراه است. از درج یک خبر برای پیشبرد اهداف یک سازمان در رسانه، تا دستکاری آمار و ارقام و مستندات خبر و یا جعل و پنهان‌کاری خبر، همگی مواردی هستند که خبرنگار به ابزاری در دست قدرتمندان برای رسیدن به انواع اهداف اعم از اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و... تبدیل می‌کنند.
اینجاست که پای اخلاق رسانه وسط کشیده می‌شود. اخلاق رسانه می‌گوید که همیشه در انتشار اخبار باید جانب انصاف را نگه داریم، نفع مخاطب و جامعه را در نظر بگیریم نه صاحبان قدرت و حواسمان باشد که هر خبری که مننشر می‌کنیم از ابعاد مختلف چه تاثیری بر اقشار مختلف جامعه دارد. خبرنگار باید خود را در خدمت و در مسیر کمک به مردم و مخاطبان خود ببیند و همیشه اخبار خود را با نگاه بیرونی و از زاویه دید مخاطب بررسی کند تا آنچه آن‌ها لازم دارند را در اختیارشان قرار بدهد.
اگر دوست دارید برای آینده خود شغل خبرنگاری را انتخاب کنید، خبرنگاری را به عنوان شغلی برای خدمت که در آن خیر دنیا و آخرت است برگزینید. این نگاه در کنار علاقه، استعداد و کسب مهارت در این شغل از شما خبرنگاری خواهد ساخت که از لحظه به لحظه فعالیت در این شغل لذت خواهید برد.

 

منبع: فارس