افزایش غیرمعمول فیتوپلانکتون ها در جزیره قشم

تولید مثل سریع فیتوپلانکتون‌ها را شکوفایی جلبکی یا بلوم جلبکی می‌نامند و افزایش جمعیت برخی از آن‌ها که در بسیاری از موارد منجر به شکوفایی مضر جلبکی می‌شود به اختصار HABs (Harmful Algal Blooms) نامیده می‌شود. این شکوفایی مضر جلبکی به طور کلی با عنوان کشند سرخ (Red tide) نیز شناخته می‌شود.

البته شکوفایی این جلبک‌های مضر لزوما قرمز نبوده و با توجه به نوع فیتوپلانکتون‌ها به رنگ قهوه‌ای، سبز و گاهی به رنگ قرمز مایل به نارنجی نیز ظاهر شده و تا عمق آب پیش می‌رود.

حال با توجه به تاثیرات مخرب کشند سرخ از جمله زیان‌های اقتصادی (ماهیگیری، صنعت آبزی پروری، تاسیسات آب شیرین کن)، آسیب‌های زیست محیطی (تلفات سایر آبزیان، پرندگان دریایی، مرجان‌ها و ...) و تهدید سلامت انسان (سندروم‌های انسانی ناشی از جلبک‌های سمی)، شناخت، پیش بینی و مدیریت این پدیده امری ضروری به حساب می‌آید.

از این رو با توجه به ویژگی‌های منحصر به فرد تصاویر ماهواره‌ای همچون تهیه پوشش‌های منظم از محدوده‌های وسیع، قدرت تفکیک مکانی و زمانی مختلف، امکان نظارت متمرکز و مستمر، کاهش هزینه‌ها و غیره، می‌توان از طریق فناوری فضایی سنجش از دور، فرایند مطالعه و پایش پدیده کشند سرخ را در کنار روش‌های جاری، تسهیل و سرعت بخشید.

هم اکنون تصاویر ماهواره‌ای و فنون سنجش از دور این امکان را فراهم می‌کنند که با تولید ترکیب‌های باندی متفاوت، اعمال شاخص‌ها و الگوریتم‌ها و تجزیه و تحلیل شرایط فیزیکی اقیانوس، تغییرات زمانی و مکانی فیتوپلانکتون‌ها در سطح آب شناسایی و ردیابی شود.

کلروفیل a از مهمترین رنگدانه‌های گیاهی است که در همه گیاهان از جمله فیتوپلانکتون‌ها وجود دارد. افزایش غیر طبیعی غلظت کلروفیل a در سطح آب، حاکی از تولید مثل زیاد فیتوپلانکتون‌ها بوده و خطر ایجاد شکوفایی مضر جلبکی (کشند سرخ) را اعلام می‌کند.

هم اکنون پایش ماهواره‌ای میزان کلروفیل A در خلیج فارس و دریای عمان با تصاویر ماهواره‌ای مادیس، نشان می‌دهد که فعالیت فیتوپلانکتون‌ها در جنوب جزیره قشم بطور غیر معمول افزایش یافته است.