یک کشف غیرمنتظره، درک ما از نحوه شکل گیری سیارات را به چالش کشیده است. ستاره شناسان یک سیاره غول پیکر گازی را در حال چرخش به دور یک ستاره کوتوله سرخ کوچک مشاهده کردهاند که طبق مدلهای فعلی این امکان وجود ندارد!
ستاره "GJ ۳۵۱۲" واقع در فاصله حدود ۳۰ سال نوری از زمین، ستاره کوتوله سرخی است که تنها حدود ۱۲ درصد خورشید جرم دارد. در عین حال سیاره "GJ ۳۵۱۲ b" یک غول گازی است که کمی کمتر از نصف مشتری جرم دارد. این بدان معناست که ستاره فقط ۲۵۰ برابر از سیاره بزرگتر است، نسبتی که با نظریههای فعلی مطابقت ندارد.
"کریستوف مورداسینی" پژوهشگر این مطالعه میگوید: در اطراف چنین ستارههایی فقط باید سیارههایی با اندازه زمین وجود داشته باشد. با این حال "GJ ۳۵۱۲ b" سیارهای غول پیکر است و جرم آن تقریباً نیمی از سیاره مشتری است که در حال گردش به دور این ستاره کوچک است و با مدلهای نظری برای چنین ستارههای کوچکی مطابقت ندارد.
نظریه فعلی میگوید که سیارات از طریق پیوند هسته تشکیل میشوند. اساساً قطعات کوچکی از گرد و غبار و گاز از دیسک اطراف ستارههای جوان گرد هم میآیند و به آرامی مواد بیشتری را جمع میکنند و بزرگتر و بزرگتر میشوند تا یک سیاره تشکیل شود؛ بنابراین انتظار میرود ستارههای کوچک میزبان تعدادی از سیارههای کوچکتر از خود باشند. مثلا "تراپیست-۱" با داشتن سیارات تقریباً به اندازه زمین یک نمونه بارز است.
بیشتر بخوانید:
محققان میگویند این میتواند نشانگر این باشد که این سیاره از طریق مکانیسم دیگری شکل گرفته است. سقوط گرانشی در گذشته به عنوان توضیحی درباره چگونگی شروع کار غولهای گازی مطرح شده است. این تئوری نشان میدهد که وقتی یک بخش گازی به اندازه کافی متراکم شود، وزن آن باعث فروپاشی آن به یک سیاره میشود. اما این فرضیه از استحکام علمی خوبی برخوردار نیست.
مورداسینی میگوید: در این صورت چرا این سیاره در این حالت به رشد خود ادامه نداده و به ستاره نزدیکتر نشده است؟ انتظار میرود که اگر دیسک گازی دارای جرم کافی برای عدم ثبات تحت گرانش خود باشد، هر دو اتفاق حادث شود.
وی افزود: کشف سیاره "GJ ۳۵۱۲ b" اکتشاف مهمی است که باید درک ما از نحوه شکل گیری
سیارات در اطراف چنین ستارگانی را بهبود بخشد.
این سیاره توسط یک کنسرسیوم تحقیقاتی به نام CARMENES با استفاده از طیف سنج مادون قرمز نصب شده در رصدخانه "کالار آلتو" در اسپانیا کشف شد.
غولهای گازی یا سیارات مشتریسان سیارات بزرگ و گازی هستند که عمدتاً از سنگ یا مواد جامد دیگر تشکیل نشدهاند. چهار غول گازی در منظومه خورشیدی وجود دارد: مشتری (هرمز)، زحل (کیوان)، اورانوس و نپتون. علاوه بر این، غولهای گازی فراخورشیدی بسیاری تاکنون شناخته شدهاند که اطراف ستارههای دیگر در حال گردش هستند.
یک ستاره کوتوله سرخ (red dwarf star) ستارهای کوچک و سرد و سرخ رنگ است و غالباً به ستارهای گفته میشود که جرمی کمتر از نصف جرم خورشید داشته باشد و ستاره دارای کمتر از ۰٫۰۷۵ جرم
خورشید که دمای سطحی آن کمتر از ۳۵۰۰ درجه کلوین باشد را کوتوله قهوهای میگویند.
این تحقیق در مجله Science منتشر شده است.