نخبگان را ببینیم تا آنها بمانند

به گزارش تابناک جوان، مهاجرت و نقل مکان کردن از شهر و دیاری که آدمی در آنجا متولد و بزرگ می‌شود قطعاً بسیار دردآور است و سختی‌ها و مشکلات خاص خودش را دارد. به خصوص که کودک باشی و محصل. این مهاجرت مجبورت می‌کند تا با تمام دوستان و همبازی‌های دوران کودکی‌ات وداع کنی و بعد از مدتی مطمئناً دوستان جدیدی پیدا خواهی کرد که این به خودی خود کمک بسزایی در فراموش کردن دوستان و محله قدیمی‌ات می‌کند اما نقل مکان خانواده سیامک زارعی به تربت جام و گذراندن روزهای نفس‌گیر زندگی در آنجا هرگز نتوانست مسبب فراموشی بچه‌های مشهد از یاد و خاطر سیامک زارعی شود.

سیامک زارعی متولد سال 1356 در مشهد است و پدر و مادرش دکتر هستند. او برخورد شایسته پدرش با بیماران و احترام متقابل آنها به پدرش را دید و به پزشکی علاقه‌مند شد. تصمیم گرفت راه پدر و مادر را ادامه دهد. عزم خود را جزم کرد تا پس از فراغت از تحصیل در ایران و در دوران پرفراز و نشیب جوانی برای ادامه تحصیل به خارج از کشور سفر کرده و بهترین‌ها را برای کشورش به ارمغان بیاورد.

وی در رشته چشم پزشکی گرایش جراحی قرنیه داوطلبانه از دانشگاه‌های UCLA و میامی امریکا در آزمون بین‌المللی چشم پزشکی (ICO) شرکت کرد و از میان 2000 پزشک داوطلب کارکشته حاضر از سراسر دنیا موفق به کسب رتبه اول این آزمون شد و عنوان دانشمند بین‌المللی را از آن خود کرد. دکتر سیامک زارعی که نخبه جوان و محقق برتر هجدهمین دوره جشنواره کشوری رازی است تاکنون موفق به ثبت 28 مقاله در پایگاه بین‌المللی ISI، انتشار 28 مقاله علمی در ژورنال‌های معتبر داخلی و خارجی و همچنین ارائه بیش از 42 سخنرانی علمی، مقاله و پوستر در کنگره‌‌ها، سمپوزیوم‌ها و مجامع علمی داخل و خارج از کشور شده است و در حال حاضر در زمینه کتب علمی نیز توانسته است تألیف و نگارش دو جلد کتاب را انجام دهد. از فعالیت‌ها و زمینه‌های پژوهشی وی کراتوپروتز (قرنیه مصنوعی)، جراحی ناخنک، کاشت سلول‌های بنیادی قرنیه، روش‌های نوین پیوند قرنیه و جراحی عیوب انکساری است.

دکتر سیامک زارعی دانشمند جوان کشورمان بارها از سوی مقامات علمی امریکا دعوت شده است اما همانطور که او با نقل مکان خانواده‌اش دوستان دوران کودکی‌اش را فراموش نکرد، با سفر به امریکا و تحصیل در آنجا مردم کشورش را نیز از یاد نبرد و برای خدمت به ایران زمین وارد کشور شد و در حال حاضر استادیار گروه چشم پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد است.

******

مهم‌ترین دلیل علاقه‌مند شدنم به پزشکی برخورد خوب پدرم با بیمارانش بود

پدر و مادر من پزشک هستند. در هفت سالگی من که مصادف با دوران جنگ بود با توجه به علاقه پدرم به خدمت در مناطق محروم، از مشهد به مناطق محروم تربت جام نقل مکان کردیم. خانواده من سختی‌های زیادی را پیش رو داشتند. مطمئناً مشکلات شخصی بر اخلاق و رفتار افراد تأثیرت بدی می‌گذارد اما پدر من با توجه به رویه کاری و برخوردی که با بیماران خود داشت و همچنین احترام متقابل مردم شهر به او باعث شد که از ابتدای کودکی به این رشته علاقه‌مند شوم.

من دوران پزشکی عمومی و چشم پزشکی را در دانشگاه علوم پزشکی مشهد طی کرده و پس از آن نیز فلوشیپ فوق تخصصی خود را از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران اخذ کردم. علت انتخاب دو دانشگاه UCLA و میامی آن بود که دانشگاه میامی از نظر چشم پزشکی در امریکا رتبه اول و UCLA رتبه سوم را دارا هستند. این دو دانشگاه پیشرفته‌ترین مراکز علمی جهان در زمینه چشم پزشکی هستند.

کسب جایزه 23000 دلاری آزمون جهانی Helmerich Award باعث شد تا مورد حمایت علمی و مالی دانشگاه UCLA قرار گیرم. در دوران پزشکی رتبه دوم پره انترنی کشور از بین 4000 دانشجوی پزشکی داوطلب از سراسر کشور و رتبه اول در 100 نفر برتر دانشگاه را کسب کردم. در آزمون دستیاری تخصصی سال 1380 نیز از میان 12 هزار نفر شرکت کننده، بااختلاف چشمگیر رتبه اول کشوری را کسب و با وجود امکان انتخاب تمامی شهرهای کشور، چشم پزشکی مشهد را انتخاب و دوره چشم پزشکی را در مشهد به اتمام رساندم.

همچنین در سال 1385 رتبه اول بورد تخصصی کشور (رتبه اول بورد شفاهی و کتبی) را به دست آوردم و به عضویت هیئت علمی دانشگاه درآمدم. سال بعد هم در آزمون انجمن بین‌المللی چشم شرکت و رتبه اول آزمون را از آن خود کردم. ازآن زمان به بعد هم یکی از طراحان سؤالات این آزمون بین‌المللی هستم. سال 2010 موفق به کسب جایزه 23000 دلاری Helmerich Award برای اولین‌بار به صورت جهانی شدم و برای گذراندن یک دوره یک ساله فوق تخصصی قرنیه و جراحی عیوب انکساری در دانشگاه UCLA مورد حمایت علمی و مالی قرار گرفتم. در پایان این دوره جایزه علمی ICO Fellowship Award را کسب کردم و برای دوره فلوشیپب بیماری‌های سطحی چشم و کرات و پروتز (قرنیه مصنوعی) به مرکز پیشرفته چشم پزشکی Bascom Palmer در دانشگاه میامی امریکا رفتم.

اهدای عنوان دانشمند انجمن بین‌المللی چشم را لطف خدا و عنایت امام رضا(ع) می‌دانم

آزمون انجمن بین‌المللی چشم ICO در سال 2007 برگزار گردید که در آن 2000 شرکت‌کننده از 92 کشور مختلف حضور داشتند که به لطف خدا و عنایت امام رضا (ع) من رتبه اول این آزمون را کسب کردم. مدتی بعد پروفسور دیوید تیلور به ایران سفر و در کنگره بین‌المللی چشم از بنده تقدیر و عنوان «دانشمند انجمن بین‌المللی چشم» یا «ICO Scholar» را به من اهدا کرد.

جوانان مان از تلاش شان برای کشور لحظه‌ای درنگ نکنند

خوشحال شدم اما خوشحال به عشق اینکه جایزه آزمون بین‌المللی Helmerich افتخاری برای کشورم و جامعه چشم پزشکی ایران کسب شده بود. البته همیشه این احساس زودگذر است. باید مجدداً کار و تلاشمان به منظور یادآوری هرچه بیشتر نام ایران و توان علمی جوانان کشور را به دنیای غرب شروع کنیم.

اهمیت مبحث مقاله ام سبب برگزیده شدن آن در جشنواره رازی شد

این مقاله با همکاری دانشگاه UCLA امریکا انجام شد و نقش افزایش فشار داخل چشم را در زخم‌های قرنیه بررسی می‌کند و در ژورنال چشم پزشکی امریکا که از معتبرترین مجلات چشم پزشکی می‌باشد چاپ شده است.

زندگی در کنار مردم کشورم و خدمت به آنها را به ماندن در امریکا ترجیح دادم

در دوران فلوشیپ در کشور امریکا با توجه به وضعیت خوب علمی از سوی اساتید و دستیاران در موارد مختلف مورد مشاوره قرار می‌گرفتم و همچنین در آموزش دستیاران چشم پزشکی نقش فعال و بسزایی داشتم. در این مدت آموزش چندین روش جراحی نوین را در کارگاه به عهده گرفتم و در پایان دوره فوق تخصصی چندین بار از سوی مقامات علمی امریکا برای کار در بیمارستان‌ها و دانشگاه‌های این کشور دعوت شدم. با وجود اینکه شرایط مناسبی برای ماندن در امریکا و قرار گرفتن در موقعیت استاد مهمان (Guest Professor) فراهم بود اما نپذیرفتم و مجدداً به دانشگاه مشهد بازگشته و در بیمارستان چشم پزشکی خاتم‌الانبیا(ص) مشغول فعالیت شدم. من معتقدم هر کسی با هر مدرک و تحصیلات دانشگاهی حتی اگر فارغ‌التحصیل از دانشگاه‌های معتبر اروپایی هم که باشد باید عشق به زادگاهش را در وجودش حفظ و در کنار مردم کشور خود زندگی کند و برای آنها از جان و دل مایه بگذارد.

کشور ما سومین مرکز فلوشیپ چشم پزشکی در خاورمیانه است

پس از بازگشت، با همکاری گروه چشم دانشگاه مشهد، موفق به راه‌اندازی رشته فلوشیپ بین‌المللی قرنیه با مجوز انجمن بین‌المللی چشم (ICO) شدم. بدین منظور پس از رایزنی‌های فراوان با چهره برجسته چشم پزشکی جهان، پروفسور گیبل که به مشهد سفر کرده بود پس از افتتاح و بازرسی از بیمارستان خاتم‌الانبیا(ص) و تأیید نهایی وی، بیمارستان خاتم‌الانبیا(ص) را در زمره مراکز بین‌المللی تربیت دانشجویان فوق تخصص از سراسر دنیا قرار دادیم. مطابق دستورالعمل انجمن جهانی چشم، افرادی که از سراسر جهان برای طی این دوره مورد پذیرش مراکز معتبر قرار گیرند، از حمایت مالی انجمن جهانی چشم استفاده و در پایان تأییدیه آن انجمن را دریافت می‌کنند.

راه‌اندازی دوره فلوشیپ چشم پزشکی به صورت بین‌المللی برای اولین بار در کشور انجام شد و از این لحاظ سومین مرکز در خاورمیانه هستیم.

اخیراً پذیرش مراکز جدید سخت‌تر شده است به گونه‌ای که امسال تنها درخواست سه مرکز از آلمان و دو مرکز از امریکا علاوه بر درخواست اینجانب مورد پذیرش انجمن بین‌المللی چشم قرار گرفت.

اساتید و رسانه‌های امریکایی سطح چشم پزشکی ایران را بالاتر از کشور‌های منطقه می‌دانند

در هفته‌های اول کار در دانشگاه UCLA با توجه به اینکه شناختی از وضعیت چشم پزشکی ایران نداشتند، بعضاً برخورد علمی از موضع بالاتر داشتند. به مرور زمان و با آشنایی بیشتر، رابطه علمی به صورت دو طرفه برقرار شد به گونه‌ای که در بسیاری موارد مورد مشاوره قرار می‌گرفتم و پس از دو ماه موفق به کسب مجوز موقت بالینی (temporary license) از ایالت کالیفرنیا شدم و در معاینه، درمان و جراحی بیماران دخیل شدم. در مدت حضورم با توجه به تجربیات قبلی جراحی، مسئولیت آموزش چندین روش جراحی را به عهده گرفتم و همچنین در آموزش دانشجویان نقش داشتم. در دانشگاه UCLA، از همان ابتدا در موقعیت مربی آموزشی قرار گرفتم و در برگزاری دو کنگره بین‌المللی بسیار معتبر در امریکا به عنوان عضو هیئت علمی کنگره برگزیده شدم. در حال حاضر ارتباطات علمی خود را با اساتیدم در امریکا همچنان حفظ نموده و در حال همکاری در نگارش مقالات و کتب چشم پزشکی هستم. در مجموع می‌توانم بگویم که نظر اساتید در امریکا نسبت به سطح چشم پزشکی در ایران بسیار مثبت است و آن را بالاتر از سطح کشورهای منطقه می‌دانند.

یاد گرفتن از بدی‌ها و اشتباهات هنر است

قطعاً خانواده و به خصوص حمایت‌های همسرم در موفقیت من نقش داشت. همچنین در دوران تحصیل از راهنمایی‌های اساتید دلسوز چه در داخل کشور چه در خارج بهره‌مند بوده‌ام. در رابطه با الگو فکر می‌کنم آدمی از هر کسی می‌تواند چیزی بیاموزد. نکته مهم آن است که دنیا را سیاه و سفید نبینیم. این هنر ماست که بتوانیم افکار و افعال خوب را از دیگران یاد بگیریم. حتی از بدی‌ها و اشتباهات دیگران نیز می‌شود مطلب آموخت.

مدیون فرهنگ اهدای عضو هستیم

با توجه به شناختی که از وضعیت پیوند قرنیه در کشورهای دیگر دارم به جرئت می‌توان گفت ایران به دلیل وجود بانک چشم و جراحان ورزیده از بهترین و کم‌هزینه‌ترین مراکز پیوند در منطقه و حتی جهان است. قسمت عمده‌ای از این موفقیت مدیون افراد و خانواده‌هایی است که پس از مرگ اعضای عزیزشان را اهدا می‌کنند. امیدوارم فرهنگ اهدای عضو پس از مرگ در جامعه گسترش یابد.

مسئولان نخبگان را بشناسند

به نظر من توقع داشتن از دیگران خیلی کارساز نیست و اغلب باعث ناامیدی می‌شود. بهتر است توقعات را متوجه خودمان سازیم. در مجموع در کشور امکانات کم نیست و نسل جوان هم موفقیت‌های چشمگیری در جهان داشته است البته در همه جا ممکن است مشکلات مدیریتی وجود داشته باشد. در رابطه با سازمان‌ها یا ارگان‌ها، شاید مهم‌ترین ارگان مرتبط، بنیاد ملی نخبگان باشد که به نظر من در دوره گذشته به هیچ عنوان نتوانسته است از ظرفیت‌های خود و همچنین از ظرفیت‌های نخبگان کشور استفاده کند. وجود سازمان‌ها و ارگان‌های مشابه و موازی و اغلب با دستورالعمل‌های متفاوت موضوع را پیچیده‌تر کرده است. به دلیل آن که به مدت دو سال در شورای هدایت استعدادهای وزارت بهداشت فعالیت کرده‌ام و از نزدیک با مشکلات آشنا هستم، فکر می‌کنم تغییرات وسیعی در این زمینه لازم است. تنها خواسته‌ام از مسئولان این است که نخبگان را بیشتر ببینند و بشناسند. همین امر در ابتدا باعث کاهش مهاجرت نخبگان به کشورهای بیگانه می‌شود.

برنامه آینده‌ام فعالیت جهت ارتقای سطح چشم پزشکی کشور است

من عضو هیئت علمی هستم و اصلی‌ترین وظیفه‌ام تربیت فارغ‌التحصیلان کارآمد، دانش‌پژوه و مردم‌دوست است. در کنار این سعی دارم با همکاری و ارتباط با نهادهای بین‌المللی چشم پزشکی، به منظور حضور کشورمان درسطح بین‌المللی فعالیت کنم. همانطور که عرض کردم، در این زمینه موفقیت‌هایی کسب شده است و مجوز آموزش بین‌المللی دانشجوی فوق تخصصی چشم پزشکی به صورت بین‌المللی کسب شده است. امیدوارم بتوانم در آینده نزدیک بیمارستان چشم پزشکی خاتم‌الانبیا(ص) را به قطب آموزشی و درمانی چشم پزشکی در خاورمیانه تبدیل کنم.