گُلي كه ما را به گِل مي نشاند!
تابناک جوان : با شيوع و گسترش آسیب های اجتماعی در بطن جامعه بي شك سلامت فرد و خانواده تهديد شده و به مخاطره مي افتد. آسیب های اجتماعی اعم از طلاق، اعتياد، كودكان كار، زنان بي سرپرست، تكدي گري، رمالي، خالكوبي، تصادفات رانندگي، خشم اجتماعي، خودكشي، بزهكاري، سرقت، قتل و... از آن دست مسائل و معضلاتي است كه متاسفانه جامعه امروز ما نيز نه به اندازه كشورهاي غربي بلكه تا حد قابل تاملي با آن مواجه است و چهره منحوسی از جامعه ايران را به نمايش مي گذارد.
امروزه موج گرایش اقشار مختلف جامعه به خصوص جوانان و نوجوانان به سوي آسیب های اجتماعی ديگر كار را از هشدار آسيب شناسان، جامعه شناسان، کارشناسان اجتماعی و صاحب نظران اين حوزه گذرانده و به بحراني آسيب زا و زنگ خطري مهم تبديل شده است. اين در حالي است كه با كمي تامل در آمارهاي ارائه شده، مي بينيم كه امروز جوانان به مصرف انواع و اقسام مواد مخدر همچون كيك و گُل گرايش پيدا كرده اند و بيش از 60 درصد جرائم، مرتبط با مواد مخدر است. با دكتر مجيد ابهري، رفتارشناس و آسيب شناس اجتماعي درباره دلایل و عوامل پیشگیری از آسیب هاي اجتماعی همکلام شده ایم. گفته های وی را در ادامه می خوانید.
زنگ خطر براي خانواده ها به صدا درآمده!
در بررسي هاي ميداني و پژوهش هاي نظري، نتايج به دست آمده در دو محور آسيب هاي اجتماعي نوپديد و آسيب هاي اجتماعي موجود، افزايش آمار و كاهش سن افراد آسيب ديده، كارشناسان و دولتمردان را با چالش هاي جدي روبه رو ساخته و زنگ خطر را براي خانواده ها به صدا درآورده است. متاسفانه مخفي كاري هاي غير منطقي در اين زمينه ها به بهانه پيشگيري از تضعيف امنيت اجتماعي و ايجاد اضطراب در جامعه باعث غفلت بسياري از ما شد و همين غفلت در مقابل تهاجم سنگين و خطرناك ناتوي فرهنگي موجب افزايش آسيب هاي اجتماعي شده است.
كاهش سن اعتياد به 14 و سن سيگار به 10 سال
امروزه كاهش سن اعتياد به 14 سال و سن سيگار به 10 سال و افزايش اعتياد به مواد مخدر گياهي و شيميايي جديد، خانواده ها را با مصيب اعتياد نوجوانان و جوانان مواجه ساخته است. در بخش آسيب هاي نوپديد نيز كمتر درباره آنها صحبت شده و اطلاع رساني در اين حوزه بسيار محدود بوده است، در اين بخش بايد به محورهاي زير اشاره كنيم.
تلفن هاي همراه، گوشي هاي هوشمند و دسترسي از طريق آنها به فضاي مجازي باعث شده تا فيلتر شكن هاي بسيار قوي به عنوان يك پارامتر ضد امنيتي در اختيار كاربران نوجوان و جوان قرار گيرد و در حالي كه سن استفاده از تلفن همراه به 8 سال رسيده، كاربران بتوانند به انواع سايت ها و شبكه هاي غير اخلاقي و جاسوسي كه توسط سازمان هاي موساد و سيا ادراه مي شوند، دسترسي پيدا كنند.
در ايران وقتي كلمات مورد جست و جو در موتورهاي جست و جوگر تعقيب مي شوند، واژه هايي همچون سكس و مشتقات آن جايگاه اول را داشته و آسيب هاي تربيتي، فرهنگي و جنسي از اين رهگذر غير قابل جبران هستند.
عرفان هاي دروغين مثل عرفان حلقه، انرژي هاي فوق بشري و كابالا و امثال آنها تهديدي جدي براي آرمان هاي ديني و اخلاقي ما هستند.
قمار بازي و سايت هاي قمار و شرط بندي نيز يكي ديگر از تهديدهاي خطرناك بر سر راه فرزندان ما هستند.
روش هاي توليد مواد مخدر از نظر كشت و نگه داري، همچنين خريد و فروش، زمان دستري به اين گونه مواد را به 15 دقيقه رسانده و دختران و پسران جوان به سادگي مي توانند از طريق فضاي مجازي به مواد مورد نظر خود دست يابند.
سايت هاي خطرناك خودكشي و تشويق و آموزش آن، همچنين عرضه و فروش موادي مثل سيانور از طريق اين سايت ها به عامل اصلي در خودكشي برخي از جوانان و نوجوانان تبديل گشته است. خريد و فروش اسلحه، ساخت مواد منفجره و.... در اين رهگذر قابل توجه است.
شاهد پايين آمدن سن بزهكاري هستيم
در حقيقت پليس فتا با گشت زني هاي مرتب تا حدودي توانسته فضاي مجازي را براي عوامل ياد شده ناامن كند اما گستردگي و تعدد اين گونه از شبكه ها نياز به نظارت و مراقبت خانواده نيز دارد. بنابراين در اين رهگذر شاهد پايين آمدن سن بزهكاري و افزايش جرائم سبك هستيم.
در حال حاضر جرائم سازمان يافته و خشن مثل سرقت هاي مسلحانه، آدم ربايي و قدرت نمايي اراذل و اوباش در بطن جامعه به طور چشمگيري در كشور به خصوص در پايتخت كاهش يافته است. اما در بخش آسيب هاي نوپديد اجتماعي توجه بيش از پيش خانواده ها و نظام آموزش و پرورش ضروري است و قطعا بدون اين دو فرآيند بايد شاهد افزايش صعودي آسيب هاي اجتماعي نوپديد و خشن باشيم.
جرائم اخلاقي ماحصل شلختگي فرهنگي
با توجه به گسترش شبكه هاي ماهواره اي و سي دي هاي بازي هاي خشن رايانه اي، جرائم اخلاقي حاصل از بي بند و باري و شلختگي فرهنگي باعث بروز و وقوع آسيب هاي پيشتري مي شوند. متاسفانه ظهور كارشناسان و صاحب نظران جديد كه مثل يك اقيانوس به عمق يك بند انگشت هستند، موجب بيان و گسترش بعضي از راه حل ها و اهرم هاي پيشگيري شده است و مصداق عذر بدتر از گناه را به خاطر متبادر مي كند.
در زمينه علوم انساني و اجتماعي نسبت به مفاهيم علوم انساني اسلامي و سبك زندگي مرتبط با آن توجهي صورت نمي گيرد و بحران هويت و گسست نسل ها از يك سو و ضعف نظام آموزشي در پاسخگويي به نيازهاي روحي و رواني نوجوان و جوانان از سوي ديگر موجب پيدايش شكاف هاي آشكار در روابط عاطفي شده و مشكلات اقتصادي و گرفتاري هاي شغلي والدين نيز مزيد بر علت گريده است.
گُلي كه ما را به گِل مي نشاند!
در مورد آسيب هاي اجتماعي موجود مانند اعتياد و خطر افزايش مواد مخدر صنعتي و گياهي مثل گُل تهديدي جدي فرا روي ما قرار گرفته و صحت تهاجم بي امان ناتوي فرهنگي را به اثبات مي رساند. اما بايد به جوانان و نوجواناني كه به سمت اين گُل سوق ياقته اند، گفت: اين گُل بوي نابودي مي دهد و كشتي زندگي شما جوان عزيز را گِل خواهد نشاند!
عدم توجه به پيشگيري و تفكرات باقي مانده در حد تئوري!
متاسفانه ضعف در سيستم كارشناسي و نظام انديشه پروري و تفكرسازي در كشور ما و همچنين بي اعتنايي نسبت به راهنمايي ها و اشارات بسيار مهم و حياتي رهبري در حوزه ناتو، مهندسي، شبيخون، رخته و تهاجم فرهنگي و... باعث شده تا اين تفكرات خلاق و سازنده در حد تئوري باقي بماند.
موانع بازگشت به سبك زندگي ايراني - اسلامي از يك طرف و عدم شناسايي عِده و عُده دشمنان آشكار و نهان باعث خطاي محاسباتي در برنامه ريزي ها شده و نهادهاي دولتي اين خطرهاي هولناك را ظاهرا يا به شوخي برگزار مي كنند و يا به عمق آنها پي نبرده اند.
عدم توجه به پيشگيري به عنوان اصلي ترين اهرم مقابله با آسيب هاي اجتماعي، تعدد مراكز سياست گذاري و تصميمي گيري، تغييرات پي در پي مديريتي، قبيله سالاري و عدم شفاف سازي باعث ضعف مقابله با هجمه هاي گسترده در حوزه آسيب هاي اجتماعي شده است و بسياري از اقدامات در حد همايش، مقاله و گفت و گو راكد مانده اند.
بهنام صدقی
