به گزارش
تابناک جوان به نقل از تسنیم، رمضان یکی از مناسبتهای مهم برای رادیو و تلویزیون است و هرساله برنامههای سحرگاهی، افطار و در بخش نمایشی هم سریالها شرایط خوبی را برای آنتن فراهم میکردند. اما امسال خبری از حالوهوای رمضانی نبود! برنامهها و سریالهایی که با یک جامعهشناسی و روانشناسی عالمانه و تخصصی روی آنتن میآمد. روزهداران پای سفرههای معنوی افطار برنامههایی نمیدیدند که آدرسهای غلط اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بدهد یا روایتهای نمایشی که دور از فضای دینی و آموزنده باشد.
دریغ از یک سفره افطاری و یک صحنه نماز خواندن!
صداوسیمایی که یک روز تلاش میکرد مجموعههای خوب، فاخر و در تراز ایام معنوی ماه رمضان، تولید کند، زمانی رمضانِ تلویزیون برنامهها و سریالهای ماندگاری را در دهههای هفتاد تا اوایل نود روی آنتن میبرد که برای مخاطب حرفهای جدی و مؤثر رمضانی داشتند. حداقل یک سفره افطار و سحر و یک صحنهای از نماز خواندن میدیدیم. اما امروز کجاست «صاحبدلان»، «روز حسرت»، «میوه ممنوعه»، «او یک فرشته بود» و حتی «خانه به دوش»، «متهم گریخت» و «پایتخت» رمضانی!
طراحی ناشیانه «اختیاریه» در استفاده از سلبریتیها
امروز سریالهایی روی آنتن میروند که همه خشونت و فضای غیرحقیقی خانوادگی را بهرخ میکشند. مجموعههایی که بیش از اندیشه برای محتوا بهفکر زرقوبرق و حضور بازیگران بودهاند، در واقع هیچ تلاشی برای نگارش یک فیلمنامه خوب نشده که مخاطب از این طریق پای تلویزیون بنشیند، مثلاً اعلام میکنند علی نصیریان در «برادر جان» یا حسین یاری در «از یادها رفته» تا بهواسطه این شِگردهای تبلیغاتی، رمضانِ تلویزیون تماشاگر داشته باشد، یا در بحث برنامهها سلبریتیها را به «اختیاریه» میآورند و در جریان بحثهای غیرمربوط قرار میدهند که هیچ محتوایی عائد مخاطب نمیشود و بعضاً هم میبینیم خود آن سلبریتیها هم حرف جدی برای گفتن ندارند.
چرا «از یادها رفته» گزینه رمضانی شبکه یک شد؟
شبکه یک، «دعوت» و «ماه خدا» را برای سحر و افطار روی آنتن دارد و «از یادها رفته» را بهعنوان سریال تلویزیونی انتخاب کرده است، سریالی که از هر نظر بیگانه با ایام رمضان است. این سریال نیز داستانی از تاریخ معاصر و دوره پهلوی اول را روایت میکند که جای پخش آن در این ایام نیست. مشخص نیست که مدیران رسانه ملی با چه هدفی پخش این سریال را در کنداکتور شبکه یک قرار دادهاند؟
داستانهای دمِدستی «دلدار» در قد و قواره یک شبکه سراسری نیست
شبکه دو، «خوان نیاز» و «مسافر ماه» را برای سحر و جنگ شبانه خود به پخش رمضانی رسانده و «دلدار» برادران محمودی را بهعنوان سریال تلویزیونی روی آنتن دارد، سریال عاشقانهای که نهتنها حسّ معنوی ایام رمضان را به مخاطب منتقل نمیکند بلکه در حقیقت هیچ سنخیتی با ایام ماه مبارک رمضان نداشته و بهقدری داستانش بیمحتوا و دمِدستی است که در حد و اندازه یک شبکه سراسری نیست!
«برادر جان» حالوهوای رمضانی را زنده نمیکند
شبکه سه، «ماهِ من» در سحر و چند شبی هم «باغِ رمضان» را بهعنوان جُنگ شبانه روی آنتن داشت. «برادر جان» در کنداکتور سریالی شبکه سه قرار گرفته است. داستان آن حول محور خانوادههایی است که بهنوعی درگیر مسائل مالی خود هستند و بههیچوجه حالوهوای رمضانی را در اذهان زنده نمیکند. در اینجا لازم بود که مدیران شبکههای پرمخاطب رسانه ملی در زمینه تولید سریالها و برنامههای رمضانی با مضامین معارفی و معنوی تلاش میکردند و محورهای برنامهسازی و روایتهای نمایشی را تأیید میکردند که با ایام ماه مبارک رمضان سنخیت داشته باشد.
«جیونگ میونگ» میهمان ناخوانده رمضان!
البته شبکه پنج هم برنامه تولیدی «خلوتگه عارفان» را برای سحرگاهی و «اختیاریه» را برای هنگام افطار روی آنتن برده است. برنامه «اختیاریه» که اصلاً معلوم نیست چه هدفهایی را دنبال میکند و فقدان جامعهشناس و پژوهشگر کنار تهیهکننده بهجدّ احساس میشود. بحثهای شائبهبرانگیز و مهمانان سلبریتی ناآشنا به مسائل جزو اشتباهات راهبردی این برنامه تلویزیونی بهشمار میرود. البته خبر پربینندهشدن این برنامه تلویزیونی هم قابل تأمل است! و شاید در روزهای بیرونقی برنامهها و سریالهای رمضان ضریب گرفتن «اختیاریه» هم زیاد دور از دسترس نیست. سریال تلویزیونی هم که معلوم نشد چرا اولاً سریال کرهای برای این ایام روی آنتن رفت که اگر نظر به پخش سریال تولیدی و تأمینی بود حتماً مدیران مربوطه میتوانستند از سریالهای طنزِ رمضانی سالهای قبل هم استفاده کنند؛ و ثانیاً چرا سریالی بهنام «جیونگ میونگ» که حتی با نگاهی به سِیر داستانیاش متوجه میشویم هیچ سنخیتی با مسائل اجتماعی، فرهنگی و فضای ایام رمضان ندارد.
فقدان برنامهریزی و عجله مدیران در تدارکهای اشتباهِ رمضان
فقدان برنامهریزی و نگاه جامع به ساخت برنامهها و سریالهای متناسب با ایام رمضان نشان میدهد که تلویزیون برای تأثیرگذارترین بخش تصویری خود یعنی سریال هیچ برنامهای نداشته و حتی با عجله سریال شبکه یک را بهتدوین رسانده و هیچ نظارتی بر دو فیلمنامه «دلدار» و «برادرجان» هم نداشته است. آنقدر قالب داستانهای موجه قرآنی یا حداقل روایتهای متناسبِ دینی و سبک زندگی وجود دارند که امسال هیچخبری از این ارزشها نبود. البته سالِ قبل هم سریالهای تلویزیون چنگی به دل نمیزدند و آنتن تلویزیون رنگ خوبی برای رمضان ۹۷ هم نداشت. خبرنگار خبرگزاری تسنیمدر گفتگویی با فلورا سام کارگردان سینما و تلویزیون از ابعاد مختلف به برنامهها و سریالهای رمضانی تلویزیون پرداخت.
سریالهای تلویزیون نباید مردم را عصبی کند
فلورا سام کارگردان «رازِ پنهان» و «بیقرار» با اشاره به اینکه تلویزیون باید سریالهایی بسازد که کمککننده باشد نه اینکه مردم را عصبی کند، تصریح کرد: من سالهاست در جلسات با مدیران تلویزیون هم میگویم بایستی سریالهایی بسازیم که فضایی برای مردم و مخاطب ایجاد کند تا بر توسعه فرهنگ و دانستههای اجتماعی، سیاسی و اقتصادیشان بیفزاید نه اینکه بدتر آنها را خسته و عصبی کند.
این سریالهای رمضان با آن دستخط رهبری همخوانی ندارد
وی با اشاره به تذکر مقام معظم رهبری درباره ساختن فضاهای شاد و امیدبخش در سریالها و برنامههای تلویزیونی، خاطرنشان کرد: چند وقت پیش از دستخط مقام معظم رهبری درباره دغدغهها و تذکرات ایشان به مدیران صداوسیما و کارگردانان تلویزیون در سالن همایشهای صداوسیما رونمایی شد. بنده هم بهعنوان کارگردان تلویزیون دعوت شده بودم؛ رهبری در آنجا بر ساخت فضاهای شاد و امیدبخش در سریالها و برنامههای تلویزیون تأکید کرده بودند. ایشان بهخوبی خلأ امیدبخشی و زندگی در فضای شاد را حلقه مفقوده فضاهای نمایشی و برنامهای تلویزیون را احساس کردند. بعد از آن رونمایی و دغدغههایی که مطرح شد این سریالهای رمضان ناامیدکننده بود.
چرا سریالها کماکان به تاریکی و ناامیدی اصرار دارند؟
این کارگردان تلویزیون با انتقاد از رویه موجود در روایتهای نمایشی رمضان، افزود: وقتی آن «دستخط» حکیمانه رونمایی شد احساس کردم قرار است موضوعات جدیتر اجتماعی با دستمایههای طنز روی آنتن برود. اما هیچکدام از این رهنمودها در سریالها منظور نشد و همان فضای تاریک، افسرده و ناامیدکننده ادامه پیدا کرد، خصوصاً دو سریال شبکه سه و شبکه یک که خشونت را به اوج خودش رساندهاند. صحنههای خونریزی شدید، دعوا و کتککاری برادر با برادر و چاقوکشی برادر روی برادر که اصلاً نه تنها در ایام رمضان بلکه در این شرایط جامعه، توجیهی ندارد.
سریال «از یادها رفته» برای ۱۲ سالهها ممنوع است یا خیر!
سام با انتقاد از درنظر گرفتن همه نوع مخاطب در سریالهای تلویزیونی، تأکید کرد: صحنههای خشن آنقدر در آنتن بهنمایش میآیند که گاهی اوقات شبکه یک بههنگام پخش سکانسهای خشن از رده سنی ۱۲+ استفاده میکند. برای من سؤال است که؛ وقتی یک فرد ۱۲ ساله جلوی تلویزیون نشسته و با خانوادهاش نظارهگر این سریال است بههنگام پخش این صحنه چشمان او را ببندیم و تلویزیون را خاموش کنیم؟ اگر سریالی قرار است بخشهای ممنوعهای برای پخش عمومی داشته باشد در تیتراژ ابتدایی خودش باید این رده سنی را اعلام کند که افراد زیر ۱۲ یا ۱۶ سال، این سریال را نبینند.