به گزارش
تابناک جوان به نقل از فارس، سال جدید شمسی در ایران با بارش نزولات آسمانی و در برخی نقاط بارندگیهای شدید آغاز شد. این بارشها علاوه بر اینکه کمبود آب در منابع زیرزمینی و سدها را جبران کرد، اما در چند استان شامل گلستان، لرستان، خوزستان، ایلام و کرمانشاه باعث وقوع سیل و طغیان رودخانهها شد که خسارات هنگفتی را نیز درپی داشت.
علاوه بر حمایتهای دولتی و غیردولتی، ایرانیها نیز مانند همیشه به یاری هموطنان خود شتافته و برای بازسازی هرچه سریعتر مناطق آسیبدیده، کمکهای نقدی و غیرنقدی خود را به سیلزدگان ارائه کردند. طبق آمار اعلام شده از سوی روابط عمومی جمعیت هلال احمر ایران، رقم مشارکتهای نقدی مردم (واریز مستقیم به حساب) تا ساعت ۸ صبح دوشنبه ۱۹ فروردین، حدود ۶۹ میلیارد تومان برآورد شده است. به این ترتیب، رکورد کمکهای مردمی در زلزله کرمانشاه شکسته شد.
معاون مشارکتهای مردمی در کمیته امداد امام خمینی (ره) نیز در تاریخ ۲۵ فروردین مجموع کمکهای نقدی و غیر نقدی ایرانیها برای ساکنان مناطق سیلزده را ۷۶ میلیارد تومان تخمین زد.
ارائه کمکهای مردمی به حادثهدیدگان در بلایای طبیعی، امری مرسوم در جامعه جهانی بوده و ایران نیز از آن مستثنی نیست. سازمانهای بینالمللی مانند صلیب سرخ جهانی، سازمان بهداشت جهانی، نهضت بینالمللی صلیب سرخ و هلال احمر، آکسفام، نجات کودکان، گلوبالگیوینگ و پزشکان بدون مرز از جمله نهادهایی هستند که در سراسر جهان تلاش میکنند تا با ضمن دعوت از مردم برای کمک به حادثهدیدگان در کشورهای مختلف، کمکهای آنها را جمعآوری کرده و به دست آسیبدیدگان برسانند.
در این بین، اما گزارشهایی از گمشدن یا بعضا بهسرقت رفتن کمکهای نقدی مردمی ارائه شده به دولتهای مختلف (مانند آمریکا، مکزیک و...) شنیده میشود که حاکی از هزینه نشدن این کمکها برای بهبود وضعیت حادثهدیدگان در بلایای طبیعی است. همزمان، رسانههای مختلف آمریکایی از مردم این کشور میخواهند که برای ارائه کمک به آسیبدیدگان، از حضور در محل حادثه اجتناب کرده و به روش واریز حمایتهای نقدی خود اکتفا کنند.
در این مطلب ضمن پرداختن به گزارشهای مذکور، آمارهای ارائه شده درباره میزان کمکهای مردمی به برخی حوادث طبیعی بزرگ در کشورهای مختلف نیز بررسی میشود.
شبکه «سی. بی. اس» در تاریخ ۴ سپتامبر ۲۰۱۷ گزارش داد که سازمانهای خیریه و حمایتی، برای دو دهه است که به آمریکاییها (و دیگر مردم جهان) تذکر میدهند تا از ارسال وسایل و کمکهای غیرضروری برای حادثهدیدگان اجتناب کنند، اما تعداد زیادی از آنها با بیاعتنایی به این هشدارها، باعث کند شدن روند امدادرسانی و نجات بازماندگان میشوند.
در سال ۱۹۹۸ زمانی که طوفان «میچ» به هندوراس برخورد کرد، بیش از ۱۱ هزار کشته و حدود یکونیم میلیون نفر بیخانمان برجای گذاشت. یکی از کارشناسان لوجستیک و تدارکات در آن زمان میگفت که هواپیماهای ترابری جهت بارگیری کمکهای ضروری برای آسیبدیدگان نمیتواند روی باند فرودگاه (واشنگتن) بنشیند. دلیل آن نیز تلانبار شدن توده بزرگی از لباسهای اهدایی توسط ساکنان واشنگتن روی باند فرود بود. نکته مهم اینجاست که نه تنها پوشاک جزء اولویتهای نیاز اساسی حادثهدیدگان نبود بلکه در بین همان نیز لباسهای نامتعارف مانند کفشهای پاشنه بلند و کاپشنهای زمستانی (آن زمان هندوراس در فصل تابستان قرار داشت) بهچشم میخورد.
امدادگران اغلب این حجم از کمکهای بیفایده و غیرقابل درک را «حادثه دوم» در کنار فاجعه اصلی توصیف میکنند. در سال ۲۰۰۴ بعد از آنکه سونامی اقیانوس هند، موجهایی به ارتفاع ۱۵ تا ۳۰ متر ایجاد کرد و حدود ۲۲۸ هزار نفر از مردم اندونزی را به کام مرگ کشاند، مردم این کشور برای کمک به حادثهدیدگان حجم زیادی از لباسهای مستعمل را در یکی از سواحل این کشور (باندا آکه) جمعآوری کردند. این در حالی بود که امدادرسانان وقت کافی برای بررسی آن لباسها و جدا کردن پوشاک تمیز از آلوده را نداشتند. نهایتا تمام آن لباسها همانجا مانده و به دلیل اینکه در خطر پوسیدهشدن و آلوده کردن محیط اطراف بودند، از سوی مقامات به آتش کشیده شدند.
«خوانیتا ریلینگ» مدیر پیشین مرکز بینالمللی اطلاعات بلایای طبیعی در واشنگتن میگوید: «اساسا، بعد از یک فاجعه، مردم با نیّات نوعدوستانه چیزهایی را اهدا میکنند که نمیتوان بهعنوان کمک ضروری برای همان (حادثه) در نظر گرفته شوند. در حقیقت، آن (هبهها) میتوانند واقعا مضر باشند و (مردم) نمیدانند که چه کاری انجام میدهند... هر هبهای که مورد نیاز نباشد، حماقت است. (دیدهام که) مردم آمریکا لباسهای مجلسی و کلاه گیس، جامههای نمایش، خامه یخزده و حتی چای کیسهای استفادهشده را به کشور رواندا اهدا کردند».
پوشاک اهدایی بلااستفاده که در ساحل اندونزی به آتش کشیده شد
وی درباره اهدای آب آشامیدنی (بطری) برای مردم حادثهدیده در بلایای طبیعی توضیح میدهد که ممکن است مقدار بطریهای آب جمعآوری شده به ۱۰۰ هزار لیتر برسد که میتواند به مدت یک روز، نیاز ۴۰ هزار نفر را برطرف کند، اما ارسال آنها از ایالات متحده به مثلا غرب آسیا هزینهای ۳۰۰ هزار دلاری روی دست دولت و سازمانهای امدادی میگذارد. اما همان سازمانها با استفاده از دستگاههای تصفیه آب قابل حمل که در اختیار دارند میتوانند همان میزان آب آشامیدنی را فقط با هزینه ۳۰۰ دلار در محل حادثه فراهم کنند.
«تَمی شاپیرو» یکی از مؤسسان گروه «آکیوپای سَندی» که در زمان برخورد توفند (هاریکان) ویرانگر «سندی» به جنوب آمریکا، هائیتی و پورتوریکو تشکیل شد، درباره یکی از خلاقیتهایی که برای جلوگیری از ارسال کمکهای غیرضروری مردمی اجرا کردند، میگوید: «ما سریعا دریافت لباس و پوشاک را متوقف کردیم. در عوض، یک صندوق حمایتی ایجاد کردیم. چیزهایی را در آن قرار دادیم که هر شخص علاقمند به کمک، میتوانست (بهجای آنکه خودش چیزی را اهدا کند) یکی از وسایل ضروری در آن لیست را خریداری کند».
آلبومهای سازمانهای امدادرسانی، از تصاویر کمکهای غیرضروری مردمی به بلایای طبیعی مختلف که در انبارها یا زیر آفتاب در حال پوسیدهشدن و از بین رفتن هستند، مملو است. به همین دلیل است که سازمانهای امدادی خواستار ارسال کمکهای نقدی هستند، زیرا با استفاده از آن میتوانند وسایل ضروری برای نیازهای اساسی حادثهدیدگان را فراهم کنند. بهعلاوه، کمک نقدی به امدادرسانان این توانایی را میدهد که از مناطق نزدیک به محل حادثه وسایل ضروری را تهیه کنند و دیگر نیازی به ارسال هزینهبر آنها با استفاده از هواپیما، قطار یا کامیون از فواصل دور نباشد. در این حالت، کمکها بسیار سریعتر به دست نیازمندان میرسد.
البته شاید ارسال کمکهای نقدی در کشورها و ملتهایی برخوردار از حس مسئولیت اجتماعی بالا و وجدان انسانی مفیدتر از کمکهای غیرنقدی باشد، اما برای ایالات متحده، کشوری که خود را رهبر جهان و مهد تمدن میداند، چنین نیست.
حوادث و بلایای طبیعی، چون سیل و زلزله علاوه بر اینکه فرصتی را برای ابراز همدلی و همدردی و نزدیک شدن جوامع به یکدیگر فراهم میکند، اما اغلب موجی بالقوه از تهدیدها برای اقدامات مجرمانه نیز درپی دارد. هجوم احساسات عمومی برای کمک به حادثهدیدگان و بازسازی هرچه سریعتر مناطق آسیبدیده، در هر کشوری میتواند فرصتی برای کلاهبردارها و شیّادان فراهم کند که در کنار نهادهای دولتیِ جمعآوریکننده کمکهای مردمی، به استحصال اموال نامشروع بپردازند.
شبکه تلویزیونی آمریکایی «کِی. آر. پی. سی.» در گزارشی به تاریخ ۲۵ سپتامبر ۲۰۱۷ این سوال را مطرح کرد که خیریهها، صندوقها و بنیادهای غیردولتی که «میلیونها دلار کمکهای نقدی مردمی» را جهت حمایت از حادثهدیدگان توفند «هاروی» جمعآوری کردند، با این پولها چه کرده و چه بلایی بر سر این کمکهای نقدی آمد. در حالی که یک دلار هم از این پولها به دست حادثهدیدگان و برای مصارف بازسازی و امدادرسانی هزینه نشده بود.
نهادهای غیردولتی مانند «بنیاد جی. جی. وات»، «صندوق حمایتی توفند هاروی» و دیگر گروههای خیریه که به بهانه کمک به آسیبدیدگان این حادثه تشکیل شده بودند، صدها میلیون دلار از پول مردم آمریکا را جمعآوری کردند، اما طبق اطلاعات رسمی تا زمان تهیه گزارش مذکور، نه تنها این کمکها به مناطق حادثهدیده نرسیده بود بلکه مسئولان بنیادهای دریافتکننده این پولها از اظهارنظر در این باره خودداری میکردند.
این گزارش با بیان اینکه کمکهای نقدی مردمی به سرعت و از میزان ۱۰ دلار تا چند میلیون دلار به سمت این گروههای به اصطلاح خیریه سرازیر شد، مینویسد: «بنیاد جی. جی. وات (بازیکن راگبی تیم هیوستون تگزاس) مبلغ ۳۷ میلیون دلار جمعآوری کرد... صندوق حمایتی توفند هاروی (متعلق به شهردار هیوستون) ۶۷ میلیون دلار جمعآوری کرد». مجموعا این گروههای خیریه غیردولتی حدود ۱۱۰ میلیون دلار از آمریکاییها دریافت کردند.
طبق گزارش شبکه «کی. آر. پی. سی.» هم اهداکنندگان مردمی این پولها و هم سیلزدگان ایالات شرقی و جنوبی آمریکا (مخصوصا تگزاس و لوئیزیانا) که درپی توفند هاروی متحمل ۱۲۵ میلیون دلار خسارت شده بودند، بیصبرانه و با سرخوردگی میپرسیدند که این کمکهای نقدی چه شده و چرا به دست آسیبدیدگان نمیرسد.
جیجی وات مشغول جمعآوری کمکهای مردمی به بهانه توفند هاروی
یک گزارش ممیزی از سوی دیوان محاسبات ایالات متحده آمریکا نشان میدهد که از ۶ میلیارد دلار حمایت فدرال درنظرگرفته شده برای کمک به آسیبدیدگان توفند «کاترینا» و «ریتا» در سال ۲۰۰۵، رقمی حدود ۱.۴ میلیارد دلار بهصورت پرداختهای جعلی و نادرست (از طریق خیریههای شیّاد، مطالبات بیمه جعلی و قراردادهای بازسازی تقلبی) از مسیر اصلی منحرف شده و به مناطق سیلزده نرسیده است.
نشریه «اکونومیست» درباره اینگونه کلاهبرداریها و سوءاستفاده از عواطف عمومی مینویسد: «بعد از وقوع توفند هاروی، دادستان کل نیویورک در گزارشی به میزان زبردستشدن مجرمان و وفق دادن خودشان با شرایط مختلف (مخصوصا بهصورت آنلاین) جهت سوءاستفاده از بخشندگی و سخاوتمندی مردم اشاره کرد. وی به آمریکاییها هشدار داد که نسبت به سایتهای خیریههای جعلی، هرزنامههای الکترونیک و متنی برای ارسال کمک و همچنین درخواستهای حمایت درجشده روی وبگاههای تامین مالی جمعی هوشیار باشند و به دام آنها نیافتند».