داستان پرواز ابدی پنج خلبان نیروی هوایی ارتش

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، نخستین ارگان و سازمانی که از سوی آمریکا مورد تحریم همه‌جانبه قرار گرفت ارتش بود. در این میان با توجه به ماهیت مأموریت و تجهیزات حساس و مهم نیروی هوایی و وابستگی شدید تجهیزات هوایی به آمریکا، نیروی هوایی در صف مقدم خودکفایی، طراحی، ساخت قطعات، تجهیزات و جهاد خودکفایی قرار گرفت.
ﻧﯿﺮوی ﻫﻮاﯾﻰ در ﻃﻮل اﯾﻦ ﺳﺎلﻫﺎ در ﺻﻔﻮف ﻣﻘﺪم تمام ﮐﺎرﻫﺎی اﻓﺘﺨﺎرآﻣﯿﺰی ﮐﻪ از ﻧﯿﺮوﻫﺎی ﻣﺴﻠﺢ اﻧﺘﻈﺎر ﻣﻰرﻓﺖ، ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. در دوران دﻓﺎع ﻣﻘﺪس، ﻧﯿﺮوی ﻫﻮاﯾﻰ در ﺑﺨﺶ آﻓﻨﺪ و ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﮐﺎرﻫﺎی درﺧﺸﺎﻧﻰ انجام داد؛ و در هر ماه تعداد از تیزپروازان این نیرو در راه دفاع از میهن به شهادت رسیدند. در این گزارش به معرفی شهدای شهریور ماه نیروی هوایی می‌پردازیم.

علی ایلخانی در اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۳۴ در تهران به دنیا آمد. پس از اخذ دیپلم وارد نیروی هوایی شد و برای گذراندن دوره‌های پرواز به آمریکا رفت. پس طی دوره پیشرفته پرواز در سال ۵۶ به ایران بازگشت و به عنوان خلبان «اف۴» انتخاب و به پایگاه سوم شکاری منتقل شد. ظهر روز ۱۷ شهریور ماه ۵۹ یک فروند فانتوم به خلبانی سرگرد محمود اسکندری و کمک ستواندوم علی ایلخانی به جهت پشتیبانی از نیرو‌های خودی در محور قصرشیرین از پایگاه سوم شکاری به پرواز درمی‌آیند. از سمت سرپل ذهاب به سمت نفت شهر حرکت می‌کنند که خلبان اعلام می‌کند از سمت چپ جاده به شدت زیر آتش است. در همین حین هواپیما مورد اصابت قرار می‌گیرد اسکندری با سرهنگ گلچین تماس می‌گیرد و اعلام می‌کند هواپیما دیگر قادر به پرواز نیست در همین حین مجددا هواپیما مورد اصابت گلوله ضدهوایی قرار می‌گیرد.

ایلخانی به اسکندری هشدار می‌دهد آتش از هر دو طرف هواپیما زبانه می‌کشد. با دستور اسکندری بلافاصله هر دو خلبان اجکت می‌کنند. اسکندری در پاسگاه خسروی فرود می‌آید و ایلخانی در گمرک خسروی فرود می‌آید. هواپیما نیز پس طی حدود ۳ کیلومتر با زمین برخورد می‌کند. اسکندری از ناحیه مچ پا و کمر آسیب می‌بیند، ولی وقتی نیرو‌ها بالای سر ایلخانی می‌رسند کار از کار گذشته و در مورخ ۱۷ شهریور ۱۳۵۹ به شهادت رسیده است. پس بررسی اولیه علت سقوط برخورد گلوله‌های ضدهوایی نیرو‌های خودی تشخیص داده می‌شود.

علی شمس بیگی در فروردین ماه سال ۱۳۲۵ در شهرضا به دنیا آمد. با پایان تحصیلات در بهمن ماه سال ۴۳ وارد نیروی هوایی شد و پس از آموزش‌های مقدماتی به خارج از کشور اعزام و در سال ۴۷ به ایران بازگشت و به عنوان خلبان «اف ۴» انتخاب شد. دوره‌های امداد و نجات کابین جلو و معلم خلبانی را طی کرد. طولی نکشید به عنوان یکی از بهترین خلبانان فانتوم انتخاب شد. شهریور ماه سال ۱۳۵۹ او سمت فرمانده «گردان ۳۱» شکاری همدان را بر عهده دارد که مأموریت می‌یابد جهت شناسایی اهداف برجسته زمینی با یک فروند بالگرد به منطقه سرپل ذهاب پرواز کند.

رأس ساعت ۱۰ صبح روز ۱۹ شهریور ماه سال ۱۳۵۹ بالگرد از پایگاه سوم شکاری به پرواز درمی‌آید. در حین پرواز بالگرد در حوالی قصرشیرین توسط پدافند هدف قرار می‌گیرد. دو نفر از خدمه به نام‌های استوار زینال‌پور و استوار مشایخی قبل از سقوط خود را به پایین پرتاب می‌کنند و هلی‌کوپتر ثانیه‌هایی بعد به زمین برخورد می‌کند و شمس بیگی به همراه سروان خلبان بیژن فعلی ستواندوم خلبان علی‌اکبر رشیدی و استوار دوم جلالی به شهادت می‌رسند. صبح روز بیستم با کمک سپاه پاسداران پیکر‌های سوخته نفرات داخل بالگرد به بیمارستان انتقال پیدا می‌کند.

محمد زارع نعمتی در خرداد ماه سال ۱۳۳۰ در ساوه چشم به جهان گشود. پس از پایان تحصیلات در مرداده ماه سال ۴۹ وارد نیروی هوایی شد. پس از طی دوره پیشرفته پرواز در سال ۵۲ به ایران بازگشت و به عنوان خلبان «اف ۵» آغاز به کار کرد. با توجه به توانایی بالای پروازی در کمتر از دوسال به عنوان معلم خلبان اف ۵ انتخاب می‌شود. صبح روز ۲۷ شهریور ماه سال ۱۳۵۹ خبر می‌رسد نیرو‌های متجاوز عراقی به مهران حمله کرده‌اند. بلافاصله دو فروند اف ۵ به لیدری سروان محمد زارع نعمتی و شماره دو ستوان یکم بیژن هارونی جهت مقابله با آن‌ها به پرواز در می‌آیند.

با رسیدن روی مهران بمباران انجام می‌شود، ولی هواپیمای زارع نعمتی هدف قرار می‌گیرد و هواپیما به زمین برخورد کرده و خلبان موفق به خروج نمی‌شود. ولی محمد مجروح شده بوده و هواپیما با سینه به زمین برخورد می‌کند و خلبان به صورت ایمپکت اجکت به بیرون پرتاب می‌شود. در این حالت اگرچه پیکر خلبان در ظاهر سالم است، ولی از درون کاملا متلاشی می‌شود. تا پس از آزادی شهید لشکری ایشان جزو خلبانان مفقودالاثر جنگ بودند که پس از گواهی شهید لشکری مبنی بر شهادت ایشان و تقاضای رسیدگی ایران از دولت عراق آن‌ها اعلام می‌کنند. سرانجام پیکر این شهید بزرگوار که در قبرستان العماره دفن شده بود، مدتی بعد با حضور نماینده ایران، راهی میهن اسلامی شد.

خالد حیدری که از او با عنوان نخستین شهید خلبان دوران دفاع مقدس یاد می‌شود، در سال ۱۳۲۹ در روستای قلقله از توابع شهرستان مهاباد چشم به جهان گشود. وی علاقه خاصی به ادبیات و شعر داشت و در نقاشی سیاه قلم و خوشنویسی به حدی تبحر داشت که آثار ماندگاری از خود در این زمینه به یادگار گذاشته است. در سال ۱۳۵۰ برای گذراندن دوره مقدس سربازی در نیروی هوایی مشغول به خدمت شد. پس از سپری کردن دوره خدمت سربازی در آزمون ورودی دانشکده خلبانی شرکت کرد و با قبولی در این آزمون به نیروی هوایی و دانشکده خلبانی وارد شد.

 

خالد حیدری پس از طی دوره یک ساله مقدماتی در ایران سال ۱۳۵۳ جهت فراگرفتن دوره‌های تکمیلی به مدت دو سال به امریکا اعزام شد. وی پس از آموزش پرواز با هواپیما‌های «تی ۳۷» و «تی ۳۸» و «اف ۴» به عنوان خلبان شکاری به ایران بازگشت و پس از ۶ ماه حضور در پایگاه یکم شکاری در سال ۱۳۵۶ به پایگاه سوم شکاری منتقل شد. خالد حیدری با آغاز جنگ تحمیلی همگام با سایر خلبانان شجاع به پاسداری از آسمان میهن خویش پرداخت.
وی سرانجام در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ در عملیاتی معروف به «انتقام» درحالی که به همراه «تیم آلفارد» از پایگاه سوم شکاری مامور بمباران پایگاه هوایی کوت در استان میسان عراق بود، هواپیمایش مورد اصابت یک فروند موشک «سام» قرار گرفت و در رودخانه دجله سقوط کرد و به همراه کمکش محمد صالحی به شهادت رسید. خالد حیدری به عنوان اولین شهید برون‌مرزی نیروی هوایی در دوران دفاع مقدس و نیز شهید وحدت در استان آذربایجان‌غربی شناخته می‌شود. افزون بر این، تندیس خلبان شهید خالد حیدری، نخستین خلبان شهید نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در کنار ماکت هواپیمای آن شهید بزرگوار، در ورودی مهاباد - ارومیه نصب شده است.

محمد صالحی در خانواده چهار پسر و یک دختر به دنیا آمدند که محمد آخرین فرزند خانواده است. او یک بار در دوران کودکی مریض می‌شود و مادرش نذر می‌کند که اگر شفا گرفت، اسم دیگر او را «عباس» صدا بزند و بعد از شفای او، همین کار را انجام می‌دهد. به گفته خانواده‌اش، «محمد» خیلی باهوش بوده و در سال ۱۳۴۶ در رشته پزشکی پذیرفته می‌شود، اما به دلیل علاقه‌ای که به پرواز داشت، به نیروی هوایی ارتش رفت؛ او دوره آموزش اولیه را در ایران سپری کرده و برای تکمیل دوره تخصصی پرواز به آمریکا اعزام شد.

محمد در سال ۱۳۵۴ با «ناهید حسن‌علی» ازدواج کرد و تنها فرزندش به نام «پانته‌آ» در سال ۱۳۵۶ به دنیا آمد. وقتی که حضرت امام (ره) در بهمن ۱۳۵۷ وارد ایران شدند، محمد جزو نخستین افراد نظامی بود که به دیدار ایشان رفت. وی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در پایگاه هوایی شهید نوژه و به ویژه افشای جریان کودتای «نقاب» که همان ابتدای انقلاب در پایگاه هوایی همدان (شهید نوژه) طراحی شد، نقش مهمی ایفا کرد.
صالحی علیرغم اینکه در رشته پزشکی پذیرفته شده بود، به دلیل شوق پرواز، به جرگه تیزپروازان نیروی هوایی ارتش پیوست. پس از طی دوره آموزشی مقدماتی، برای گذراندن دوره تکمیلی به آمریکا سفر کرد و با موفقیت به کشور بازگشت. وی در ۳۱ شهریور سال ۱۳۵۹ تنها دو ساعت پس از حمله ناجوانمردانه رژیم بعث به ایران تصمیم گرفت اولین پاسخ کوبنده را به دشمن بدهد. محمد صالحی به همراه خالد حیدری به عنوان خلبانان جنگنده اف - ۴ از پایگاه شهید نوژه همدان در قالب گروه آلفارد به پایگاه «شعبیه» و «کوت» عراق حمله‌ور شدند و اولین پاسخ کوبنده را به دشمن بعثی دادند.

 

منبع: ایسنا