قاسم افشار خواننده موسیقی پاپ با تکآهنگ مشهور «وقف پرندهها» که میانهٔ دهه ۷۰ خورشیدی با صدای او منتشر شد، میان آغازگران موج دوم موسیقی پاپ پس از انقلاب جای گرفت. تقریبا در میان خوانندگان پاپ آثار عاشورایی بیشتر به چشم میخورد و حضور خوانندگان و آهنگسازان ژانر موسیقی پاپ در خلق آثار مذهبی و محرمی مزایا و معایبی به دنبال داشته است. در این خصوص با قاسم افشار گفتگویی ترتیب داده ایم که در ادامه پیش روی شما قرار میگیرد.
* هفت سال پیش زمانی که اثر «تعزیه» را خواندید که اتفاقا با استقبال هم مواجه شد، گفتید که نذرم ادا شد. لطفا در این مورد توضیح دهید که جریان از چه قرار بود و حالا پس از گذشت زمان شاید راحتتر بتوانید در این خصوص صحبت کنید.
یک اتفاقی در بیست و نه، سی سالگی من رخ داد که به بن بست خوردم و در همان ماه محرم متوصل شدم به امام حسین (ع) و حاجت خواستم و حاجتم به خوبی و بهترین شکل ممکن روا شد. سالهای سال گذشت و مدام در این فکر بودم که نذرم را ادا کنم و یک اثر بخوانم. البته سالهای قبلتر نیز یک کار مذهبی خوانده بود.
این بود که اثر «تعزیه» را با دوستان پیش بردیم و خدا را شکر اثر خیلی خوبی هم شد. ولی متاسفانه در کشور خودم حمایت آنچنانی نسبت به این اثر نشد. اثر هم واقعا کار خوبی بود هم شعر و هم ملودی خوبی دارد و از تنظیم خیلی خوبی بهره میبرد و من هم این کار را دلی و با احساس خواندم و دوست داشتم، چون نیت و نذر کرده بودم که انجام دهم و انجام دادم.
* آقای افشار میانه شما از نظر دلی با مراسم دهه اول محرم چگونه است؟ چون بسیاری از خوانندههای حوزه موسیقی پاپ ارادت ویژهای به این ایام دارند.
من هم از این قضیه مستثنی نیستم. از همان دوران خردسالی در ماه محرم به همراه پدرم به هیات میرفتیم. مراسم محرم در آن زمان برایم بسیار بسیار زیبا و باشکوه بود و همین حضور در مراسم برایم برقرار بود تا متاسفانه این دو سال که همه به شدت درگیر بحران کرونا هستیم و نتوانسته ام هیات بروم و در این شرایط خودم بر این عقیده هستم که شایستهتر این است که در خانه بنشینم و عزاداریم را انجام بدهم و روضه گوش کنم و مراسم را از تلویزیون دنبال کنم و در حد توان بهره معنوی ببرم و عزاداری ام را انجام میدهم.
متاسفانه در کشور خودم حمایت آنچنانی نسبت به این اثر نشد. اثر هم واقعا کار خوبی بود هم شعر و هم ملودی خوبی دارد و از تنظیم خیلی خوبی بهره میبرد و من هم این کار را دلی و با احساس خواندم و دوست داشتم، چون نیت و نذر کرده بودم که انجام دهم و انجام دادم.
از دوران بچگی هایتان و از هیات رفتن و دیدن و شرکت کردن در آیینها بگوئید. آیا در اینچنین فضایی بزرگ شده اید؟
بله. در بچگی خیلی بیشتر هیات میرفتم به همراه پدرم. فضای آن زمان بسیار بسیار خوب بود و کودکی من را همراه میکرد با آن جوّ معنوی و باشکوه و خیل عزاداران که برایم بسیار جذاب و منحصر به فرد بود. از این رو تمام آنچه که ذهنیت امروز من را از محرم و عزاداری شکل میدهد به مواجهه و خاطرات خوشایند من در دوران کودکی ام و دیدن و شرکت در هیات سینه زنی و زنجیرزنی بازمی گردد.
* متاسفانه طی یکی دو دهه اخیر میبینیم برخی مداحان مبادرت به استفاده از برخی ترانههای بعضا سطح پایین و شناخته شده میکنند که اینجا وسیله برایشان از هدف مهمتر است. کاری که نه خوشایند است و نه در شان این مراسم. نظر شما در این خصوص چیست؟
این روزها میبینیم که برخی یک سری ملودیهای آشنا را انتخاب میکنند و اشعاری محرمی روی آن ملودیها میگذارند. من نظر خاصی نسبت به این قضیه ندارم، ولی این را میدانم که اگر ما این کار را بکنیم و روی یک ملودی آشنا شعر مداحی بگذاریم و بخوانیم قطعا با واکنش مواجه خواهیم شد. من بر این عقیده ام که ما مداحان خوبی داریم که روی اشعار خیلی خوب، نواهای خوب میگذارند و به نحوی شایسته در مراسم محرم اجرا میکنند و با این قضیه موافق نیستم که برخی از مداحان از ترانهها و آهنگهای تقلیدی که اکثرا به هیچ عنوان در شان محرم نیستند تنها با تغییر شعر مبادرت به خواندن آنها در مراسم عزاداری سالار شهیدان میکنند، مادامیکه خودمان میتوانیم الحان نو و خیلی گیرا و در شان این مراسم بسازیم و برای مشتاقان اجرا کنیم، خواندن کارهای گذشته را زیاد پسندیده نمیبینم.
* شما به عنوان یک خواننده حرفهای و محبوب و پیشکسوت اگر بخواهیم کلیت آثار تولیدی موسیقایی را یکجا ارزیابی کنیم به آن نمره چند میدهید. چرا؟
اگر بخواهم به عنوان یک موزیسین نظرم را در مورد کلیت موسیقی بگویم باید قبول کرد که موسیقی بخصوص طی شش هفت سال گذشته با افول مواجه شده است. موسیقی به نوعی دستخوش یک بیماری شده و چه از منظر شعر و چه از منظر ملودی آثار سیری نزولی یافته اند. اگر بخواهم آماری عرض کنم قطعاً بالای هفتاد درصد موسیقی بسیار ضعیف شده است. از لحاظ شعری هم با افتی محسوس مواجه هستیم. از نظر خوانندگی نیز این پس رفت تا جایی است که من خیلی از این صداها را «سر و صدا» میدانم تا خوانندگی!
* از بعد خوانش اثر «تعزیه» پروژهای محرمی یا مربوط و نزدیک به اینچنین مناسبتهایی خوانده اید یا خیر؟
خیر. متاسفانه بعد از آن اثر خوب که خودم تمام هزینه هایش را تقبل و پرداخت کردم هیچ کار محرمی نخوانده ام، چون خود رادیو تلویزیون درخواست من را رد کرد و دیگر انگیزهای برای کار کردن نداشتم.
* همین اثر تعزیه با شعری زیبا از عبدالجبار کاکایی و آهنگ آقای شاهرخی واقعا اثری شنیدنیست. در خصوص ویژگیهای این اثر که قرار است به بهانه همین گفتگو با شما بازنشر کنیم توضیح بفرمایید.
این کار به واسطه شعر بسیار زیبای آقای «عبدالجبار کاکائی» شاعر مشهور و توانمند کشورمان و با آهنگ شنیدنی دوست خوبمان آقای شاهرخی به اثری زیبا تبدیل شد که با استقبال فراوان مواجه شد. در آن زمان این آهنگ خیلی خیلی به دلم نشست، ولی متاسفانه باید بازهم عرض کنم که کاش این کار آنچنان که باید و حقش بود شنیده میشد مادامیکه کارهای خیلی خیلی ضعیفتر که اصلا ربطی به محرم ندارند، بارها و بارها با عنوان اثر محرمی پخش میشوند، ولی این اثر منحصر به فرد متاسفانه حمایت نشد.
* هیچ وقت تمایل به خواندن در مراسم محرم و هیات و تکایا داشته اید؟ چون خیلی از خوانندهها با وجودیکه از شرایط آرمانی و محبوبیت مردمی برخودار هستند در این ماه برای دلشان و به جهت ارادت به امام حسین (ع) مبادرت به خواندن مرثیه و حتی نوحه میکنند.
خیر. من تا کنون در هیچ هیأت یا جمع مذهبی نخوانده ام تنها به این دلیل که در این حوزه تخصص و مهارت ندارم و کارایی خوانندگی من در حیطهای دیگر است.
به بیان سادهتر بگویم که این توانایی و قابلیت در صدای من نیست که بتوانم نوحه، مرثیه یا روضه بخوانم. البته میتوانم این کار را انجام بدهم، ولی چون میدانم در این زمینه موفق نخواهم شد، مبادرت به انجامش نکرده ام.
* قاسم افشار برای ماه محرم چه نوحه یا نواها و یا چه مداحی را بیشتر گوش میدهد و میپسندد؟
در کشورمان صداها و نواهای خیلی خوبی وجود دارد، ولی من سالیان سال است که از صدای آقای خلج بسیار خوشم میآید و میپسندم.
* سخنتان با مخاطبینی که گفتگوی شما را میخوانند در این ایام محرم که در شرایط بغرنج سویه دلتای کرونا هستیم چیست.
امیدوارم که مردم دعا کنند. از همه مردم میخواهم در این ایام به ائمه متوصل بشوند تا این بیماری دست سازی که همه دنیا را درگیر کرده هرچه زودتر دست از سر مردم کره زمین بردارد و به زودی شاهد این باشیم که همه دنیا زندگی خوبی داشته باشند و لبخندی که فکر کنم مردم دیگر از یادشان رفته دوباره به لبهایشان بازگردد.
کرونا کاری کرده که بوسیدن دست پدر و مادر آرزویمان شده است. امیدوارم خداوند کمک کند تا از این خطر و گرفتاری رها شویم.
منبع: فارس