دکتر نازنین گرگ زاده با اشاره به اینکه بیشتر اقلام دارویی بیماران و مراجعه کنندگان به مطب و مراکز بیمارستانی را قرصها و کپسولها تشکیل میدهند، تاکید کرد: موضوع مهمی که وجود دارد این است که در صورت درج 'در دمای دو تا هشت درجه سانتیگراد نگهداری شود ' این نوع اقلام دارویی باید در یخچال نگهداری شوند.
چرا قرص و کپسول را در یخچال نگه نداریم؟
وی یادآوری کرد: نگهداری انواع قرص و کپسول در یخچال به دلیل رطوبت بالایی که در آن وجود دارد، موجب زودتر فاسد شدن این داروها میشود. گرگ زاده بابیان اینکه مواد غذایی مختلفی در یخچال نگهداری میشود و که اینها میتواند منبع رشد انواع میکروبها و انتقال آن به داروها باشد، تصریح کرد: بر این اساس توصیه میشود اقلام دارویی مانند کپسول و قرص به صورت مجزا و در درب یخچال قرار داده شود.
محل نگهداری قرص و کپسول
وی با بیان اینکه اغلب قرصها و کپسول ها، باید در جای خشک و خنک نگهداری شوند، ابراز کرد: بهترین مکان برای نگهداری این نوع داروها قرار دادن آن در کمد کوچک یا کشویی در اتاق با داشتن کلید امنیتی برای پیشگیری از دسترسی کودکان به آن است. این کارشناس دارویی مرکز اطلاع رسانی دارو و سموم معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی زنجان اظهار کرد: تاریخ انقضای قرصها و کپسولها بر روی جعبهی آنها درج شده است که اغلب اوقات ناخواناست و افراد میتوانند هنگام خریداری دارو از مسوول فنی داروخانه نسبت به کسب اطلاعات لازم در این خصوص اقدام کنند.
روش نگهداری از دارو در منزل
ابراهیم هاشمی داروساز، در گفت و گویی دیگر گفت: نحوه نگهداری همه داروها در بروشور داخل جعبه آنها نوشته شده است افرادی که داروها را با جعبه آن خریداری میکنند باید با توجه به نوشته داخل جعبه کنند و دارو را در شرایط مناسب نگهداری کنند و یا در موقع خرید داروها از داروساز، راهنمایی لازم را کسب کنند.
وی با بیان اینکه داروها به سه دسته تقسیم میشوند اظهار داشت: دسته اول داروهایی هستند که باید در درمای «زیر ۲۵ درجه سانتیگراد» نگهداری شوند، دسته دوم آنهایی هستند که در جای خنک نگهداری آنها الزامی است و باید در دمای «کمتر از ۱۵ درجه سانتیگراد» نگهداری شوند، علاوه بر آن داروهای دیگر نیز باید در دمای «بین ۲ تا ۸ درجه سانتیگراد» نگهداشته شوند.
هاشمی تصریح کرد: جلوگیری از یخ زدن داروهای مذکور، اهمیت فراوانی دارد و تنها در مورد داروهای خاصی است که یخ زدن مانعی نداردمعمولا این نوع داروها در منزل نگهداشته نمیشوند، لازم به ذکر است یخ زدن داروهایی که باید در درمایی بالاتر از ۲ درجه سانتیگراد نگهداری شوند، موجب سمی شدن دارو میشود، بنابراین باید در این زمینه دقت لازم به عمل آید.
این داروساز گفت: ساکنین شهرهایی مانند اهواز که دمای محل سکونت آنها در منزل بالاتر از ۲۵ درجه سانتیگراد است و شرایط نگهداری دارو را در دمای طبیعی ندارند، چنانچه به قصد مسافرت کولر را خاموش میکنند، با توجه به نکات مذکور، داروها را باید در طبقهای از یخچال که میوهها قرار داده میشود و دمای آن بالای ۸ درجه است نگهداری شود.
وی در مورد نحوه نگهداری شربتهایی که برای کودکان تجویز میشود مانند سفالکسین و اریترومایسین توضیح داد: این داروها تا زمان مصرف باید در یخچال نگهداری شوند که معمولا زمان مصرف آن از زمان باز شدن تا دوهفته است. علاوه بر آن از قطرههای چشمی نیز پس از بازکردن، دو هفته بیشتر نباید استفاده کرد و باقیمانده آن باید دور ریخته شود.
به گفته هاشمی، شرکت سازنده دارو با ایجاد خط در وسط قرصها در حقیقت اجازه نصف شدن برخی از قرصها را داده است، لازم به ذکر است قرصهایی که وسط آنها هیچ خطی برای نصف کردن ندارند به این معنی است که نباید شکسته و نصف شوند، در میان این نوع داروها میتوان به دراژهها اشاره کرد که نصف کردن آن موجب تهوع در فرد مصرف کننده میشود، بنابراین به هیچ عنوان نباید داروهای بدون خط را نصف کرد، اما متاسفانه برخی افراد بسیاری از قرصها به ویژه دراژهها را خودسرانه نصف و مصرف میکنند.
وی افزود: همچنین مصرف برخی از داروها پس از به انقضاء رسیدن علاوه بر کاهش اثرات دارویی آنها میتواند سمی شود که از جمله آنها میتوان قرصهای آهن، ویتامین A، ایندومتاسین و تتراسایکلین را نام برد.
این داروساز با بیان این که به طور کلی سه عامل نور، دما، رطوبت در نگهداری قرصها حائز اهمیت است، اظهار کرد: بیماران توجه داشته باشند روکش جلد بعضی از داروها و یا شیشهای که در آن دارو قرار گرفته و از داروخانه خریداری میشود تیره و مات است که نشان میدهد، این داروها به نور حساس هستند، همچنین در مورد قرصهایی که دوز مصرف آنان به صورت یک دوم است، بهتر است در غلاف خود مانده به طوری که نور و هوا به آن نرسد و یا در ظرف در بسته نگهداری شود.
به گفته وی، علاوه بر موارد ذکر شده داروهای مانند قرصهای جوشان هم دارای رطوبت گیر هستند؛ بنابراین باید از رطوبت دور نگهداشته شوند، با توجه به موارد مذکور باید گفت بسیاری از علائم درباره نحوه نگهداری داروها با دقت در رنگ جلد، خود دارو و خواندن بروشور قابل مشاهده استو با راهنمایی گرفتن از داروخانهها میتوان اطلاعات لازم را در این زمینه کسب کرد.
قرصها را خودسرانه نصف نکنید
همچنین دکتر آرش محبوبی، عضو هیات مدیره انجمن داروسازان تهران نیز درباره نحوه نگهداری درست از داروها توضیح داد: به جز اینکه ممکن است اثرات درمانی داروها با قرار گرفتن در معرض نور و اکسیژن کمتر شود، نصف کردن داروها و قرار گرفتن آنان در معرض هوا و نور موجب تخریب آنها میشود که از جمله این داروها میتوان به داروهای قلبی مانند نیتروگلیسیرین اشاره کرد که لازم است مصرف کنندگان آن را درون ظروف در بسته با شرایط مناسب و دور از نور، نگهداری کنند.
محبوبی اظهار داشت: بازشدن و جذب برخی از داروها، ممکن است در روده انجام شود، این داروها به دلیل داشتن روکش رودهای حاوی پتاسیم لازم است بدون هیچ گونه تخریب در بافت دارو در روده شکسته و جذب بدن شود، بنابراین هر دارویی را نباید خودسرانه نصف کرده و یا روکش آن را باز کرد، آسیب به روکش آنان میتواند موجب از بین رفتن خاصیت آن و تخریب دارو شود.
عضو هیات مدیره انجمن داروسازان تهران افزود: هنگام خرید دارو از داروخانه معمولا اگر موارد خاصی از دارو تجویز شده باشد توضیحات لازم به بیمار توسط مسئولان داروخانه داده خواهد شد و داروهایی که لازم است به صورت خاصی مصرف و نگهداری شود را به بیمار اعلام میکنند و در صورتی که دارای بروشور به زبان ساده باشد میتوان از آن استفاده کرد
منبع: ایرنا / میزان