پیشنهادی به روسیه برای کاهش قیمت گوشت در ایران

کاظم خاوازی، وزیر جهاد کشاورزی جمهوری اسلامی ایران در گفت‌و‌گوی با خبرگزاری اسپوتنیک به طیف وسیعی از موارد همکاری دوجانبه که در دیدار با دیمیتری پاتروشف، وزیر کشاورزی فدراسیون روسیه مطرح شده است، اشاره کرد.

وزیر جهاد کشاورزی ایران در این گفتگو همچنین به تشریح موضوعات مختلف از قبیل ادعا‌های مطرح‌شده توسط رسانه‌های غربی در خصوص رشد برنج اصلاح‌شده ژنتیکی در ایران، گرانی برخی محصولات کشاورزی، توافق‌نامه ۲۵ ساله با چین، حمله ملخ‌ها به ایران، حضور ضعیف ایران در بازار میوه روسیه و... پرداخت.

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت جهاد کشاورزی، مشروح این مصاحبه در ذیل تقدیمتان می‌شود:

۱. مهمترین بحث و گفتگو‌های وزرای کشاورزی ایران و روسیه

نشست بسیار خوبی برگزار شد و در خصوص مسائل مختلفی بحث شد. یکی از مهم‌ترین بحث ها، سهم تجاری طرفین در حجم کالا‌هایی که مبادله می‌شود. همانطور که مستحضر هستید، سهم ما از تجارت و از این حجم تجارت به لحاظ ارزشی کمتر است، ولی پتانسیل‌های تجاری برد - برد بسیار خوبی وجود دارد. به این دلیل که روسیه یکی از کشور‌هایی است که غلات بسیار زیادی دارد و می‌شود آنرا در یک چرخه برد - برد طراحی کرد و ما این موضوع را پیشنهاد دادیم.

ایران می‌تواند یک هاب منطقه‌ای خوب برای غلات روسیه باشد، چون ظرفیت‌های بسیار خوبی در بحث آرد، فرآورده‌های جانبی از گندم دارد. در بحث ظرفیت‌های خوراک دام دارد و ما در حدود ۲۷ میلیون تن ظرفیت کارنجات خوراک دام ما است که بخش زیادی از آن خالی می‌باشد به نظر می‌آید اگر این همکاری در بخش خصوصی روسیه و ایران شکل بگیرد و دولت‌ها نقش حاکمیتی خود را خوب بازی کنند، اتفاق‌های بسیار خوبی هم برای روسیه و هم برای بخش کشاورزی ایران رخ خواهد داد و حجم مراودات ما به لحاظ ریالی به شدت افزایش پیدا خواهد کرد.

یک موضوع که بحث شد، موضوع غلات بود توقع بر این است که قیمت ها، قیمت‌های مناسبی و قابل رقابت با سایر کشور‌ها باشد، همچنین خط اعتباری که پیش از این قول آن داده شده بود در اختیار تجار ما قرار بگیرد، به نظر من اگر وزیر کشاورزی روسیه با دعوتی که از ایشان صورت گرفته به ایران سفر کنند، این ظرفیت‌ها را خواهند دید و زمینه برای اینکار فراهم خواهد شد.

بخش دیگری که در خصوص آن گفتگو شد، استحضار دارید که لازمه واردات و صادرات یک کالا، پروتکل‌های بهداشتی است که بین دو کشور رد و بدل می‌شود و کشور‌ها بایستی این پروتکل را قبول داشته باشند و امروز بحث‌های بسیاری شد. همانطور که مطلع هستید برای سه کارخانه بزرگ ما مشکلاتی بوجود آمده است، به عنوان کیس به آن‌ها ورود کردیم، توضیحاتی و ادله‌هایی را رئیس محترم سازمان دامپزشکی ارائه دادند و طرف روسی نیز ادله‌های خود را بیان کردند و قرار بر این شد که این بحث ادامه پیدا کند و در خصوص جزئیات آن بیشتر بحث شود، به این دلیل که ما معتقد هستیم هم در این استانداردی که مطرح شده، جای مباحث علمی بسیار زیاد است و کشور‌های شاهد، همانند اتحادیه اروپا، کانادا و خیلی از کشور‌هایی که در این بخش صاحب نظر هستند و ما با آن‌ها مراودات داریم، پروتکل‌های ما را در این زمینه با این کشور‌ها و استاندار‌های جهانی را به عنوان ملاک قرار بدهیم و بخشی از آن‌ها را ما معتقد هستیم که اصلا مربوط به کارخانه تولید کننده نبوده و در حمل اتفاق افتاده است و اشکالی بوده که در تفاهم نامه بین دو بخش خصوصی وجود دارد.

در این خصوص نیز بحث‌های بسیاری صورت گرفت. متقاضی یک نمایشگاه بزرگ محصولات کشاورزی در روسیه، بخصوص در شهر مسکو بودیم که با استقبال وزیر محترم روبرو شد و تمام مباحثی که ما در خصوص سرمایه گذاری مطرح کردیم، قرار بر این شد که در یک پکیج سرمایه گذاری مشترک دیده شود و گروهی را پیشنهاد دادند که بر روی بخش روسی کار کنند و این پکیج بخته‌تر شود و قرار بر این شد که ما نیز فهرستی از سرمایه گذاران خود را در خصوص پیشنهاد‌هایی که عرض کردم، ان‌ها را به وزیر محترم کشاورزی روسیه ارائه بدهیم.

۲. پروژه‌های مورد بحث ایران و روسیه (دامداری یا کشاورزی) و موضوع صادرات و واردات

البته ما تمام این موارد را کشاورزی می‌دانیم، دامپروی، شیلات و همه این ترم‌ها را تحت یک ترم عمومی کشاورزی می‌دانیم. قسمتی از این‌ها بخش‌هایی هست که ما ذاتا مجبور به واردات هستیم، به این دلیل که در یک کشور خشک و نیمه خشک واقع شدیم و مجبور هستیم یک دانه همچون دانه ذرت که یک گیاه کشت تابستانی و آب بر هست را برای گردش صنایع تولید پروتئین وارد کنیم. در اینجا ما مجبور به واردات هستیم، خوب می‌توانیم واردات خود را جهت دار با روسیه ببندیم و در مقابل آن بحث‌های مربوط به خودمان را داشته باشیم، به این دلیل که ما ظرفیت‌های خیلی خوبی در تولید سبزی و صیفی و گیاهان دارویی، ظرفیت عظیمی در خصوص پرورش آبزیان داریم و می‌توانیم آن‌ها را با یکدیگر در قالب یک پکیج سرمایه گذاری مشترک روی آن‌ها بحث کنیم و این بالانس را تعدیل کنیم، ولی، چون عملا ذات حجم واردات دانه‌ها بسیار بالاست، قطعا این حجم از نظر ارزشی به سمت روسیه است، ولی من معتقد هستم که با وجود اینکه روسیه مقدار بسیار زیادی سبزی و صیفی و محصولات کشاورزی مصرف می‌کند، اگر نقاطی که ما امروز به آن اشاره کردیم، همچون حمل و نقل و مباحث مرتبط بتوانیم وضعیت آن‌ها را بهتر بکنیم و همچنین پروتکل‌های بهداشتی، این به شدت افزایش پیدا می‌کند، چون این ظرفیت در ایران بسیار بسیار زیاد است.

۳. پروژه کشت فراسرزمینی و پرورش زنبور عسل

در خصوص کشت فراسرزمینی بحث ویژه‌ای با وزیر محترم روسیه نداشتیم، ولی یکی از اولویت‌های ما در پکیج غلات هست. الان نیز در دستورالعمل‌هایی که برای واردات انواع دانه‌ها داریم، اولین اولویت ما، کشت فراسرزمینی است. یعنی اگر وارد کننده‌ای باشد، ایرانی و یا مستقلا با یک سرمایه گذار خارجی در خصوص کشت فراسرزمینی قراردادی داشته باشد، مستندات مربوط به اجاره و کشت و کار را نشان می‌دهد، از نظر ما برای واردات دانه و ارزی که باید به آن تخصیص داده شود در اولویت هست و بعد از آن تجاری هستند که به صورت اعتباری وارد می‌کنند.

در خصوص زنبور عسل صحبتی نشد، به این دلیل که یکی از به اصطلاح موانعی که امروزه در خصوص بحث زنبور عسل وجود دارد، موضوع پروتکل‌های بهداشتی آن است که ما در این خصوص با روس‌ها گفتگو‌های خود را آغاز نکردیم، ولی با اتحادیه اروپا تقریبا روبه اتمام است و فکر می‌کنم که یک بستری بشود برای ایران و ما تقریبا ۱۱۵ هزار تن عسل در داخل ایران تولید می‌کنیم و عسلی که در داخل ایران تولید می‌شود، عسلی است که به دلیل تنوع آب و هوایی که داریم از ارزش بسیار زیادی برخوردار است و بسیار متوع است.

به طور مثال عسلی که در کهکیلویه و بویر احمد تولید می‌شود، ویژگی‌های خاص خودش را دارد و عسلی که در دل کویر تولید می‌کنیم، ویژگی‌های خاص دیگری دارد.

من فکر می‌کنم آن پروتکل ما که زودتر شروع شده و کار‌های نهایی آن در حال انجام است، زمینه بسیار مناسبی خواهد بود که ما پروتکل‌های بهداشتی را نیز با طرف‌های روس ببندیم.

۴. واردات گوشت حلال از روسیه

نکته‌ای که دوستان سازمان دامپزشکی روسیه مطرح کردند در خصوص واردات گوشت به ایران بود که بیشتر بحث‌های حاکمیتی و بحث‌های پروتکلی حاکم بر سازمان دامپزشکی را مطرح کردند، ولی با اطلاعاتی که من دارم، این موضوع مرتبط با سازمان دامپزشکی نیست. چون سازمان دامپزشکی، پروتکل‌ها را خیلی خوب دیده که این اتفاق بیقته. ولی عملا با توجه به اینکه با ارز نیمایی وارد می‌شود، اون کشش قیمتی برای مصرف وجود ندارد و ایرانی‌ها بیشتر ترجیح می‌دهند گوشت یخ زده گوساله را مصرف کنند تا گوشت گوسفند و علاقه دارند که گوشت گوسفند را تازه مصرف کنند. این اتفاقات مربوط به بازار است و مربوط به سازمان دامپزشکی نیست.

۵. خشکسالی و کمک‌هایی که روسیه می‌تواند داشته باشد

امسال اتفاقات تلخی رخ داد و بارندگی به شدت کاهش یافت و تقریبا حدود ۵۰ درصد به طور متوسط بارندگی در سطح مزارع ما کمتر بود و میزان تولید علوفه در سطح مراتع خیلی کاهش پیدا کرد، جو نیز کاهش پیدا می‌کند و کمکی که روس‌ها می‌توانند داشته باشند، این مراوداتی که ما در خصوص واردات جو داریم و اگر این‌ها وارد بشوند، من امروز نیز پیشنهادی را به وزیر کشاورزی روسیه ارائه دادم که کشاورزی قراردادی بود.
آن‌ها منابع عظیمی از جو و غلات دارند که جو برای ما بسیار مهم است و ما ظرفیت عظیمی از دامدار‌های خیلی خوب داریم که می‌توانند دامداری کرده و پرورش دام داشته باشند و سپس محصول آنرا می‌توانند سرمایه گذاری مشترک داشته باشند و هم روسیه می‌تواند به کشور‌های عربی صادر کند و هم ایران می‌تواند به کشور‌های عربی و سایر کشور‌ها صادر کند. فکر می‌کنم این نکته مهمی باشد، در سطح خیلی پائین‌تر و ضعیف تر. یکی دیگر از بحث‌هایی که داشتیم، ورود فناوری و تکنولوژی در حوزه بخش کشاورزی بود. روسیه تکنولوژی‌های بسیار خوبی دارد که در این زمینه بحث خشکسالی می‌تواند به ما کمک کند. در این راستا نیز رئیس مرکز همکاری‌های علمی ریاست جمهوری و هم معاون تحقیقاتی ما حضور دارند که طی دو روز آینده با همتا‌های خود در روسیه دیدار و گفتگو خواهند داشت.

۶. موضوع حمله ملخ‌ها

امسال خداراشکر تمامی این بلایا با هم نیامد، چون وقتی بارندگی زیاد می‌شود، علف‌های هرز نیز زیاد می‌شود و کشور‌هایی مثل عربستان و یا کشور‌هایی در آفریقا که مبارزه نمی‌کنند، ما مجبور می‌شویم که میزبان هجوم سیل عظیم ملخ‌ها باشیم که الحمدلله مقداری نبود که بخواهیم در مورد آن صحبت کنیم، به این دلیل که خشکسالی بود. البته سال گذشته فشار زیادی به بخش کشاورزی وارد شد، ولی اجازه ندادیم به مزارع برسد و تنها با ذات خود ملخ مبارزه می‌کردیم که مبارزه بسیار گسترده‌ای بود و بیش از یک میلیون هکتار با ملخ‌ها مبارزه کردیم، هرچند پیش‌بینی‌ها می‌گفتند که دچار صدماتی می‌شویم، خوشبختانه در لکه‌های بسیاری کوچکی بود که به‌خوبی کنترل شد.

۷. برنج تراریخت

در اینجا ما باید دو بحث را از یکدیگر جدا کنیم، یکی موضوع بذر است. ما اجازه ندادیم که هیچ بذر تراریختی وارد عرصه کشاورزی بشود، ولی این به این معنا نیست که ما بذر تراریخت در سیستم‌های پژوهشی نداشته باشیم. ولی اجازه رلیزه آنرا به داخل مزارع کشاورزی ندادیم.

تنها بذری که ما متقاضی داشتیم به کشاورزی ایران ورود کند، بذر پنبه تراریخت بود که شاید سه سال پرونده این بذر در وزارت جهاد کشاورزی بود و بحث‌های علمی زیادی صورت گرفت و در نهایت مورد تایید ما قرار نگرفت و برگشت خورد؛ بنابراین از نظر بذر هیچ اجازه‌ای به بذر‌های داخلی و خارجی تراریخت برای ورود به کشور ندادیم و کشوری پاک در زمینه بذر هستیم و برای ما خیلی اهمیت دارد که گیاهانی که به ویژه خوراکی هستند و مستقیما مورد مصرف قرار می‌گیرند، به هیچ وجه تراریخت نباشند. اما در خصوص تحقیقات، تقریبا می‌توان گفت که ما تحقیقات را تقریبا باز گذاشته ایم و تمام پژوهشگر‌ها می‌توانند پژوهش کنند و آماد گیاهان تراریخت داشته باشند، ولی به جز پنبه به نتیجه‌ای نرسیده بودند که پنبه نیز در مرکز صدور مجوز‌های تراریخت رد شد.

در خصوص واردات ما تنها کالایی را که وارد می‌کنیم و در آن تراریخت وجود دارد، ذرت و دانه سویا است.

دانه سویا به دلیلی که از آن روغن گرفته می‌شود و حدود ۲۰ درصد آن روغن هست، توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از نظر ترا ریخت مورد بررسی قرار می‌گیرد. در مورد ذرت حدود ۲۳۰ رخداد در دنیا داریم که ایران ۲۳ مورد آنرا پذیرفته است و یک اتاقی را ما طراحی کردیم که در این اتاق وزارت علوم، وزارت کشاورزی، وزارت بهداشت، انجمن ایمنی زیستی، سایر انجمن‌ها و دانشمندان مربوط به این موضوع حضور دارند و هنگامی که وارد کننده قصد وارد کردن این ذرت را دارد، باید اظهار کند که تراریخت هست یا خیر.

سپس رخداد‌های آن را اعلام کند. پیش از توقف کشتی، قایق‌هایی روانه می‌شوند، نمونه برداری می‌کنند و در پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی ایران و پژوهشگاه مهندسی زیستی وزارت علوم مورد آزمایش قرار می‌گیرند و اگر خارج از ۲۳ رخداد تعیین شده باشد، به طور کلی رد می‌شود، ضمن اینکه براساس پروتکل‌های ما بایستی حداقل در ۳ کشور توسعه یافته و کشور صادر کننده، مصرف شده باشد؛ بنابراین پروتکل بسیار سنگینی است و اینکه مصرف خوراکی ندارد و مستقیم برای مصرف دام وارد شده و دارای برچسب است.

۸. گرانی محصولات دامی

در مجموع محصولات پروتئینی در ایران محصولات ارزان‌قیمتی هستند. اگر ارز ۴۲۰۰ تومانی را برداریم، قیمت مرغ از ۳۵ هزار تومان افزایش پیدا نخواهد کرد و قیمت مرغی که در ایران تولید می‌شود با مرغی که در روسیه، اروپا و یا ترکیه تولید می‌شود، هم قیمت است و نشان می‌دهد که ظرفیت‌های تولیدی یکسان است.

مشکل ما این است که ایران تحریم است. ایران در سال ۱۳۹۹ بیشترین فشار‌ها را تحمل کرده وقتی بانک‌ها تحریم هستند و مراودات پولی و ارری به سختی صورت می‌گیرد و ما از پول‌های خود در بانک‌های جهانی نمی‌توانیم استفاده کنیم، بنابراین تدارک یک عدد سنگین ۱۷ میلیون تن کالا برای تولید مرغ و گوشت و تخم مرغ و ... کار بسیار سختی است. بخشی از این مشکلات مربوط به این موضوع است و بخش دیگر مربوط به این است که اگر شما از اسفند ماه سال ۹۹ تا به امروز قیمت‌ها را مقایسه کنید، برخی کالا‌ها ۲۰ تا ۳۰ گران شده اند. قیمت دانه سویا را اگر نگاه کنید، ۱۰۰ الی ۱۱۰ دلار افزایش قیمت داشته و مربوط به افزایش قیمت غلات در دنیا است، بویژه که الان خشکسالی نیز در برزیل و خیلی از جا‌های دیگر هم نسبت به سال‌های دیگر رخ داده است.

نکته بعدی که خیلی مهم است این زنجیره است که ایران در شرایط خوبی بوده است. نفت می‌فروخته، پول در اختیار داشته و کالا وارد می‌کرده و بخشی از این گره‌های زنجیره در پوشش این فراوانی دیده نمی‌شده و پس از تحریم، یکی از اتفاقاتی که برای مرغ در سال ۹۸ رخ داد، تحریم گله اجداد بود و این تحریم ضربه زد به اصطلاح به مادر گوشتی و بعد از آن جوجه ریزی و بعد از آن تولید مرغ، اما حالا به لطف خدا این موضوع کنترل شد، ولی نکات بسیار ریزی دارد که در حال برنامه ریزی هستیم که بتوانیم نوسانات این موضوع را بگیریم و من فکر می‌کنم اگر ارز ۴۲۰۰ تومانی در یک شرایط مناسبی، پس از اینکه دولت‌ها تغییر و تحول آن‌ها اتفاق افتاد، انجام شود، به نظر من بازار، مصرف کننده و تولید کننده یکدیگر را پیدا می‌کنند.

به هر حال دهک‌های مختلف جامعه از نظر در آمدی تحت تاثییر تحریم‌ها قرار گرفته و ما باید یشتر از پیش کار بکنیم تا این پروتئین را با قیمت ارزان‌تر در اختیار مردم قرار دهیم. اگر پیشنهادی که به وزیر کشاورزی روسیه داده ام، عملیاتی شود، قیمت گوشت در ایران بسیار پایین می‌آید، چون جو فراوان می‌شود و واحد‌های دامپروری خوب بسیار شکل می‌گیرد، اشتغال رشد پیدا می‌کند و در نهایت قیمت گوشت پائین‌تر می‌آید.

۹. ماهیگیری چینی‌ها در ایران

تفاهم‌نامه ۲۵ ساله همکاری ایران و چین بر خلاف تصوری که در جامعه ما وجود دارد و مردم روی آن حساس شدند، در واقع یک تفاهم نامه بسیار ساده است نه یک قرارداد است. ما با همتایان چینی بر اساس این سند قدم‌های جدی تری را بر داشته باشیم. در این صورت حتی در بخش کشاورزی یک بازی برد - برد خواهد بود. شخصا من هیچ نگرانی در بخش کشاورزی در این تفاهم نامه بلند مدت با چین نمی‌بینم.

۱۰. آیا ایران برنامه‌ای برای مدرن‌سازی بخش کشاورزی خود دارد؟

ما با کشاورزی مدرن فاصله زیادی داریم و سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در بخش کشاورزی (حدود ۳-۴ درصد) بسیار کم است و بخش قابل توجهی از این موضوع به عوامل دولتی باز می‌گردد. مقام معظم رهبری امسال را سال پیشتیبانی از تولید نامیدند و بحث مانع زدایی‌ها مطرح شدند که شاید یکی از نمونه‌های بارز آن در بخش کشاورزی باشد. یکی از غصه‌های بنده در بخش کشاورزی این است که وقتی یک سرمایه گذار می‌خواهد آغاز کار کند چقدر با بروکراسی اداری مواجه می‌شود تا کاری را انجام دهد. الگو‌های بسیار خوبی در بخش کشاورزی داریم که به صورت لکه کوچک کشاورزی پیشرفته دارند و حتی آبیاری با سیستم‌های نوین اتفاق می‌افتد، اما این موضوع در سطح بزرگتری توسعه نیافته است و باید طرح و نگاه دیگری آماده شود.

از سوی دیگر زمین‌های کشاورزی ما در اختیار بهره برداران خرد است و این تعداد زیاد بهره برداران و یکپارچه سازی اراضی خرد نیازمند مشوق‌های دولتی و حاکمیتی سنگین است، ولی ما از این نگاه خیلی عقب هستیم.

روسیه وضعیت کشاورزی خوبی دارد که بخشی از آن نعمت‌های خداوندی است که مشابه آن نیز در جا‌هایی خداوند به ما نعمت‌های خیلی بیشتری داده است که بهره برداری خوبی از آن نکردیم. روسیه می‌تواند با دانش، تکنولوژی و ماشین آلاتی که دارد در قالب سرمایه گذاری مشترک به ایران کمک کند، اما باید مشکل خرده مالکی در ایران حل شود.


۱۱. مشکل اصلی ایران برای صادرات میوه با روسیه در کدام بخش است؟

مارکتینگ یک دانشی است که ما در مراودات با روسیه نمی‌بینیم؛ گاهی یک نفر تولید کننده خود می‌خواهد یک بازرگان و توزیع کننده نیز باشد. خیلی از افراد به اشتباه به این موضوع ورود پیدا می‌کنند و به تولید و صادرات ضربه می‌زنند. این موضوع نیاز به یک سری زیر ساخت‌ها دارد که با وزیر کشاورزی روسیه نیز در مورد آن بحث شد.

یکی از بحث‌های مهمی که در خصوص صادرات محصولات کشاورزی وجود دارد، بحث حمل و نقل است و در صورتی که ما بتوانیم حمل و نقل را از طریق دریای خزر طراحی کنیم و اگر مراوداتی که ما پیش بینی می‌کنیم با ورود کشتی‌های سنگینی که بتوانند غلات را از روسیه وارد ایران کنند و هم بتوانند کانتینر‌های بسیار بزرگ را جابجا کنند، انجام شود، در آن صورت محصولات کشاورزی در یک فاصله کوتاه و بدون واسطه و ماندگاری به سرعت به روسیه می‌رسند و بازار خود را پیدا می‌کنند.

 

منبع: تسنیم