جشنواره فیلم کوتاه امسال شور و حال دارد؟

سی‌ودومین جشنواره فیلم کوتاه تهران به دبیری سید صادق موسوی در آبان‌ماه برگزار شد، اما به دلیل بالارفتن آمار پاندمی در تهران و اینکه برخی صاحبان فیلم‌ها به نمایش اثرشان به صورت مجازی رضایت نداشتند، جشنواره به دو بخش تقسیم شد؛ یک بخش مربوط به کارگاه‌ها و نشست‌های تخصصی که در همان مقطع در فضای مجازی برپا و تمام شد و بخش نمایش فیلم‌ها که منوط شد به مساعد شدن شرایط و بازگشایی سینماها.

حال بعد از آنکه وضعیت شهر تهران از قرمز به زرد تغییر کرد و شرایط برای بازگشایی سینما‌ها میسر شد، دست‌اندکاران این جشنواره که قصد داشتند تحت هر شرایطی این دوره را امسال به پایان برسانند، اعلام کردند که جشنواره به دو صورت فیزیکی (در ایران مال) و مجازی از اول بهمن برگزار می‌شود.

اگرچه امسال استثنائا از بین آثار این دوره از جشنواره فیلم کوتاه تهران، ۳۹ فیلم به جشنواره فجر راه یافته‌اند، اما وقفه پیش آمده بین اعلام اسامی فیلم‌ها و نمایش آن‌ها شور و حال جشنواره را تا حدود زیادی از بین برده و بسیاری از شرکت‌کننده‌های جشنواره هم بر این موضوع تاکید دارند.

در آستانه برگزاری بخش دوم و جذاب جشنواره فیلم کوتاه با سه نفر از فیلمسازانی که در بخش مسابقه داستانی این دوره اثری دارند گپی کوتاه زده و نظر آن‌ها را درباره تجربه متفاوت دوره سی‌وهفتم این جشنواره جویا شدیم.

فردین انصاری که با فیلم «فشن» در بخش مسابقه داستانی حضور دارد، به ایسنا می‌گوید: اصولاً هر جشنواره وقتی در زمان خود برگزار نشود انگار با نوعی بی‌نظمی همراه است و از اعتبار آن کم می‌شود. برای ما فیلمساز‌ها هم به اصطلاح یک ضد حال بزرگ بود، ولی به هر حال می‌دانیم که تعمدی نبوده است.

او ادامه می‌دهد: جشنواره فیلم کوتاه از آن دسته جشنواره‌های ایران است که واقعاً پشت در سالن‌هایش صف کشیده می‌شود. همه به معنای واقعی دور هم جمع می‌شدیم و گپ می‌زدیم. امسال هم دوست داشتم این حس و حال را می‌داشتیم که شرایطش مهیا نبود. ضمن اینکه می‌دانم مسئولان جشنواره تلاش کردند از آثار این دوره حفاظت کنند و بر همین اساس برای رسیدن به تصمیم نهایی زمان را به تعویق انداختند.

وی که به اکران فیلمش در بخش مجازی هم رضایت داده است، می‌گوید: وقتی قرار باشد در بخش حضوری فقط ۲۵ درصد ظرفیت سالن‌ها پر شود، پس یعنی بیشتر با عوامل فیلم‌ها همراه است؛ بنابراین تصمیم ما هم براین شد که برای اکران حضوری و آنلاین موافقت کنیم، چون قطعا در شکل فیزیکی آن حجم از مخاطبی را که در دوره‌های پیش شاهد بودیم، نمی‌توانیم امسال داشته باشیم. البته نگرانی‌هایی هم برای حفظ امنیت فیلم وجود دارد، ولی دیده شدن فیلم توسط مخاطب برایم از هر چیزی مهم‌تر است.

انصاری به برگزاری جشنواره سینما حقیقت که به صورت مجازی برگزار شد اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: پلتفرم‌هایی که به طور جدی در حوزه فیلم کوتاه فعال هستند، نشان می‌دهند که شاید آن چنان حفره‌ای در آن‌ها وجود نداشته باشد. با این حال با وجود تمام این مباحث، معتقدم در این برهه زمانی فیلمساز باید برای حضور در چنین موقعیتی تصمیم بگیرد، چون اکران مجازی برای فیلم‌های کوتاه فرصتی است که شاید سال آینده دیگر امکان تجربه کردن آن را نداشته باشیم و من دوست داشتم این تجربه را حتماً امتحان کنم.

«ونیز» برای ما هم می‌توانست الگو شود

صادق داوری یکی دیگر از فیلمسازانی است که در این دوره از جشنواره فیلم کوتاه تهران هم در مقام کارگردان و هم تهیه‌کننده حضور دارد. او که تهیه‌کننده فیلم «فشن» است، می‌گوید: مدتی قبل از انجمن سینمای جوانان فرمی فرستاده شد که اگر برای اکران آنلاین فیلم‌ها تمایل داریم، موافقت خود را اعلام کنیم. من هم با توجه به دو فیلمی که در جشنواره دارم موافقت کردم، چون اساساً معتقدم دیده‌شدن فیلم و به ویژه در جمع دیده شدن آن، بسیار مهم است.

او درباره تاخیر زمانی جشنواره هم می‌گوید: می‌دانیم که کشور در شرایط بحرانی بوده و تصمیم‌گیرندگان جشنواره نیز بر اساس همین شرایط برنامه‌ریزی کردند. البته من فکر می‌کردم برنامه‌ریزی مدون‌تری اتفاق بیفتد. جشنواره فیلم کوتاه تهران یکی از معتبرترین رویداد‌های مربوط به حوزه فیلم کوتاه در ایران است و می‌توانست با الگوگیری از فستیوال‌های معتبر دنیا کار‌ها را به شکلی دیگر پیش ببرد، اما در نهایت جشنواره و بخش نمایش فیلم‌ها به تعویق افتاد و گفتند می‌خواهیم آن را به صورت حضوری برگزار کنیم.

وی ادامه می‌دهد: در ماه‌های گذشته فستیوال‌های دیگری را در دنیا داشتیم که به شکل حضوری برگزار شدند مثل ونیز که می‌توانست یک الگو باشد و بر اساس آن راهکار‌هایی اندیشیده می‌شد، با وزارت بهداشت هم‌اندیشی می‌شد تا به یک راه مشخص برسیم. البته فکر می‌کنم پیدا کردن دلیل این که چرا چنین اتفاقی نیفتاد کار دشواری باشد.

کارگردان فیلم «کوک» می‌گوید: وقفه به وجود آمده قطعا از حال و هوای جشنواره کاسته، چون از اعلام اسامی فیلم‌ها تاکنون زمان زیادی گذشته است، وقتی فیلم‌ها اعلام شدند فیلم‌ساز پر از تب و تاب بودند و دوست داشتیم برای نمایش فیلم اطلاع‌رسانی کنیم، اما همه دیدیم بعد از اعلام اسامی هیچ خبری نیست و آینده روشنی همه پیش‌رو نداشتیم. همه چیز پر از سوال و ابهام بود که قرار است این جشنواره به چه شکلی و در چه زمانی برگزار شود. با این وجود حالا که به اینجا رسیده‌ایم، فکر می‌کنم دیده شدن فیلم‌ها در این مدل از اینکه اصلا دیده نمی‌شدند خیلی بهتر است.

داوری در پایان صحبت‌های خود درباره روند برپایی جشنواره فیلم کوتاه تهران در این سال‌ها می‌گوید: امسال که متغیر‌های زیادی در این دوره دخیل هستند که قطعا کسی هم نمی‌خواست پیش بیایند، ولی در کل به عنوان یک مخاطب و کسی که در این عرصه با فعالان فیلم کوتاه همکاری داشته‌ام، معتقدم جشنواره فیلم کوتاه تهران حکم جشنواره فجر را برای فیلمسازان کوتاه دارد و متاسفانه خود ما آن قدر که باید آن را جدی نمی‌گیریم. می‌گویند حرمت امامزاده به متولی آن است و من فکر می‌کنم آنچه ما در این رویداد می‌بینیم با مناسبات یک جشنواره بین‌المللی تفاوت دارد. یک جشنواره می‌تواند این باشد که فیلمساز‌ها در آن جمع شوند، پس از دیدن فیلم‌ها به تبادل نظر بپردازند، رابطه‌های جدید ایجاد شود و مثلا برای من که از شهری دیگر در این جشنواره حضور دارم فرصت آشنایی و گپ و گفت بیشتری با فیلمسازان تهران یا شهر‌های دیگر فراهم شود، اما این اتفاق چندان در جشنواره کوتاه تهران رخ نمی‌دهد و انگار همه چیز بر مبنای جدول زمان‌بندی و نمایش فیلم‌ها است. حداقل من آن‌طور که انتظار دارم و آن مناسباتی را که دوست دارم در این جشنواره ببینم تجربه نکردم.

از برگزاری جشنواره ناامید شده بودم

در ادامه آمین صحرایی که با دو فیلم «مرگ تدریجی» و «سنگ بال» در این دوره از جشنواره فیلم کوتاه تهران حضور دارد، با اشاره به شروع بخش نمایش فیلم‌ها از ابتدای بهمن به ایسنا می‌گوید: واقعیت این است که من از برگزاری جشنواره بسیار ناامید شده بودم و خوشحالم که تا آخرین لحظه فیلم‌ها را اکران آنلاین نکردند و دست نگه داشتند تا شرایط مناسب‌تری فراهم شود.

او که مخالف اکران مجازی فیلم‌هایش بوده ادامه می‌دهد: بسیاری از همکاران و فیلمسازان معترض و نگران بودند که آثارشان به صورت آنلاین نمایش داده شود، چون همه نگران حضور فیلم‌های خود در جشنواره‌ها و همان بحث پریمیر هستیم، بویژه آنکه خیلی از این فیلم‌ها در سال ۹۹ تولید شده‌اند. علاوه بر این موضوع، عده‌ای هم معتقدند امکان کپی شدن فیلم‌ها در فضای مجازی وجود دارد و دغدغه مهم فیلمسازان نبود شرایط لازم برای حفظ امنیت فیلم‌هاست که اطمینان خاطر چندانی نسبت به آن وجود ندارد.

صحرایی در این باره تاکید می‌کند: بچه‌های فیلم کوتاه به سختی فیلم می‌سازند و به همین دلیل روی پخش و حفظ امنیت آن وسواس دارند.

او که برای سومین دوره در جشنواره فیلم کوتاه تهران شرکت می‌کند و امسال هر دو اثرش در جشنواره فیلم فجر داوری می‌شود، درباره حضور در جشنواره فجر و اهمیت آن برای فیلمسازان کوتاه بیان می‌کند: پیش از این ۱۰ فیلم کوتاه به جشنواره فجر می‌رسیدند و این یک اتفاق خوب است که امسال ۳۹ فیلم داوری می‌شوند. فجر یک اتفاق مهم است، مخصوصاً برای فیلمسازان کوتاه، چون بسیاری از آن‌ها می‌خواهند در آینده فیلم داستانی بلند بسازند و حضورشان در جشنواره فجر کسب یک برند است، یعنی همین‌که حتی در میان ۳۹ راه یافته به فجر باشی هم یک اتفاق خوب است.

وی در پاسخ به اینکه چرا برای فیلمسازان کوتاه با وجود داشتن یک جشنواره بین المللی تخصصی، شرکت در جشنواره فجر بسیار اهمیت دارد؟ می‌گوید: این مسئله دلایل متعددی دارد؛ از جمله اینکه پیدا کردن تهیه کننده برای فیلم کوتاه دغدغه مهمی است و هرچه در رویداد یا اتفاقی معتبر مثل فجر شرکت کرده باشی شرایط سهل‌تر می‌شود. جدا از آن جشنواره فیلم کوتاه جایی برای مطرح شدن فیلمسازان کوتاه است، اما فجر همیشه یک ویترین خیلی جذاب است و فیلمسازان کوتاه دوست دارند، اسمشان کنار بزرگان سینما باشد. در جشنواره فیلم کوتاه تهران، نوع داوری‌ها تخصصی‌تر و اهدای جوایز متفاوت‌تر است و از آن سو در جشنواره فجر فقط یک جایزه داریم، اما انگار همه در رقابت هستند برای همان یک سیمرغ.

صحرایی تاکید می‌کند: البته برای شخص خودم جشنواره در درجه دوم اهمیت قرار دارد، چون معتقدم یک فیلمساز اثری را می‌سازد تا پیامی را منتقل کند. ضمن اینکه لذت خلق اینکه یک اثر از حضور در جشنواره‌ها مهم‌تر است، اما متاسفانه امسال با شرایطی که وجود دارد امکان دیده شدن فیلم‌ها برای مخاطب بیشتر نیست و بابت این موضوع ناراحتم، چون بازخورد مخاطب برای من فیلمساز بسیار اهمیت دارد.

 

منبع: ایسنا