فردا ماه و ابرغول سرخ همنشین می‌شوند

مسعود عتیقی، مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران درباره همنشینی ماه و سیاره دل کژدم گفت: ساعت ۱۹:۳۸ امروز (شنبه، ۲۰ دی) ستاره دل کژدم (Antares - قلب العقرب) ۵.۶ درجه جنوب ماه قرار می‌گیرد، اما چون این اجرام در این زمان زیر افق هستند، در بامداد فردای این روز (یکشنبه، ۲۱ دی) حدود ساعت ۰۴:۳۰ در تهران (با قدری اختلاف در دیگر نقاط کشور) ماه در وضعیت هلال صبحگاهی از افق شرق طلوع و نزدیک ستاره دل کژدم که در رده ستارگان ابرغول سرخ است، با چشم غیرمسلح دیده خواهد شد.

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران افزود: متاسفانه گاهی اوقات برخی شایعات غیر علمی در فضای مجازی مبنی بر خطر قرار داشتن ماه در زمینه صورت فلکی عقرب شنیده می‌شود. لازم به توضیح است که در نجوم احکامی، به قرار داشتن کره ماه در زمینه برج فلکی کژدم "قمر در عقرب" می‌گفتند و حوادثی نیز برای این رویداد قائل بودند که با واقعیت‌های علمی همخوانی نداشته و هر کدام از این اجرام (ماه و ستارگان صورت فلکی کژدم) در فواصل بسیار بسیار دور و متفاوتی نسبت به یکدیگر در آسمان قرار داشته و هیچگونه تاثیر تایید شده‌ای بر انسان و رویداد‌های زمینی ندارند.

---

بیشتر بخوانید: مهمترین رویداد‌های نجومی سال ۲۰۲۱ چیست؟ + تصاویر

شرح تصویر: نقشه آسمان بامداد یکشنبه ۲۱دی ۹۹ با نمایی از صورت فلکی کژدم، ستاره دل کژدم و هلال صبحگاهی ماه

 

 

دل کژدم ستاره آلفا و روشن‌ترین ستاره صورت فلکی کژدم است؛ ستاره‌ای ابر غول از رده طیفی M ۱.۵ Ib باقدر ۱.۰۳ که تغییراتی بین قدر ۱.۲ تا ۰.۹ درفاصله زمانی حدود ۶ سال دارد.

این ستاره قرمز رنگ بوده و در فاصله ۶۰۴ سال نوری قرار دارد. قطر آن حدود ۷۰۰ برابر خورشید بوده و در صورتی که در جای خورشید قرار می‌گرفت تا نزدیکی مدار مشتری را در دل خود جای می‌داد. قدر مطلق آن منفی ۵.۱۳، درخشندگی آن بیش از ۱۰ هزار برابر خورشید و دمای سطحی آن در حد ۲۷۰۰ درجه کلوین است.

این ستاره در هاله‌ای از گاز‌های درخشان که از خود ستاره بیرون می‌آیند قرار دارد و این مسئله اندازه‌گیری بعضی از کمیت‌های آن را مشکل کرده است.

به دلیل دمای کم، بیشترین انرژی برون داد این ستاره در ناحیه مادون قرمز طیف قرار دارد. درخشندگی این ستاره در طیف مادون قرمز ۶۵ هزار برابر خورشید و جرم آن ۱۵ تا ۱۸ برابر جرم خورشید است.

این ستاره روشن‌تر عضو اجتماع ستاره‌ای عقربی قنطورسی است که نزدیکترین اجتماع ستاره‌ای OB محسوب می‌شود؛ این ستاره دارای همدمی آبی رنگ از رده طیفی B ۴ Ve است که قطر آن ۵.۴ و در فاصله ۳ ثانیه قوسی از آن قرار دارد.

قطر آن ۴ برابر خورشید، دمای آن ۱۸ هزار درجه و درخشندگی آن احتمالاً ۱۹۰۰ برابر خورشید است. دوره چرخش آن به دور ستاره دل کژدم حدود ۹۰۰ سال و فاصله واقعی آن‌ها در حد ۵۵۰ واحد نجومی است. جرم این همدم ۷ تا ۸ برابر خورشید بوده و احتمالاً در آینده به یک ستاره کوتوله سفید ابر تبدیل خواهد شد.

دیدن این ستاره همدم که احتمالا چشمه امواج رادیویی ضعیفی هم بوده به دلیل درخشندگی بسیار زیاد قلب‌العقرب بسیار مشکل است. این ستاره در سال ۱۸۱۹ زمانی که ماه از جلوی ستاره دل کژدم می‌گذشت و نور آن پوشیده شده بود؛ کشف شد. کلمه Antares (نام لاتین این ستاره) به معنای رقیب بهرام (مریخ) است چرا که از لحاظ سرخی به مریخ شبیه بوده و از آنجایی که در نزدیکی دایره البروج قرار دارد گهگاهی با سیاره بهرام اشتباه گرفته می‌شود.

 

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان