در فرهنگ و ادبیات شیعه
روز پرستار
در ایران روز ولادت حضرت زینب (س) به عنوان روز پرستار نامگزاری شده است. برخی سبب این نام گزاری را پرستاری وی از امام سجاد (ع) و دیگر بیماران و اسیران کربلا دانستهاند. شیعیان به مناسب سالروز تولد حضرت زینب (س) در نقاط مختلف مراسم جشن برگزار میکنند.
نامگذاری دختران
بسیاری از شیعیان نام دختران خود را زینب میگذارند. طبق آمار اعلامشده در سال ۱۳۹۲ش در ایران، نام زینب جزو ده نام نخست دختران قرار گرفته است.
کنگره و همایشها
در سال ۱۳۹۱ش در شهر قم، کنگره بین المللی حضرت زینب (س) برگزار شد. در این کنگره آثار فراوانی از جمله دانشنامه حضرت زینب (س) منتشر شد. همچنین همایشهایی درباره حضرت زینب (س) در حرم امام حسین (ع)، اردبیل، بوشهر، و تهران برگزار شده است.
بیشتر بخوانید
شعر و ادبیات
شاعران بسیاری درباره حضرت زینب (س) به زبانهای مختلف شعر سرودهاند. برخی از این اشعار در موضوعات مختلفی از جمله مدح، مرثیه و حضور زینب (س) در کربلا است. نیر تبریزی، شاعر مشهور ایرانی، درباره حضور حضرت زینب (س) در روز عاشورا ابیاتی چنین سروده است:
زینب، چو دید پیکر آن شه به روی خاک
از دل کشید ناله به صد درد سوزناک
کای خفته خوش به بستر خون، دیده باز کن
احوال ما ببین و سپس، خواب ناز کن
ای وارث سریر امامت، به پای خیز
بر کشتگان بیکفن خود نماز کن
طفلان خود، به ورطه بحر بلا نگر
دستی به دستگیری ایشان، دراز کن
برخیز، صبح، شام شد،ای میر کاروان
ما را سوار بر شتر بیجهاز کن
همچنین شعر دیگری که شهرت یافته است:
سر نی در نینوا میماند اگر زینب نبود
کربلا در کربلا میماند اگر زینب نبود
چهره سرخ حقیقت بعد از آن توفان رنگ
پشت ابری از ریا میماند اگر زینب نبود
چشمه فریاد مظلومیت لب تشنگان
در کویر تفته جا میماند اگر زینب نبود
در عبور بستر تاریخ، سیل انقلاب
پشت کوه فتنه جا میماند اگر زینب نبود
کتاب شناسی
درباره حضرت زینب بیش از ۲۰۰ اثر تا کنون چاپ شده که برخی از آنها عبارت است از:
- سیمای حضرت زینب علیها السلام، محمدمهدی تاج لنگرودی، تهران، نشر ممتاز، ۱۳۷۵ش.
- خصائص زینبیه، سیدنورالدین جزائری، قم، انتشارات مسجد مقدس جمکران، ۱۳۸۱ش.
- السیدة زینب بطلة التاریخ و رائدة الجهاد فی الاسلام، باقرشریف القرشی، بیروت، دارالمحجة البیضاء، ۱۴۲۲ق.
- مادر مصیبتها (سوگنامه حضرت زینب)، علیرضا رجالی تهرانی، قم، انتشارات نبوغ، ۱۳۸۰ش.
- زیباترین شکیب، زندگانی حضرت زینب علیها السلام، مهدی رضایی، تهران، انتشارات بنیاد مستضعفان، ۱۳۷۹ش.
- بانوی عاشورا حضرت زینب، رسول سیف، تهران، سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی، انتشارات مدرسه، ۱۳۷۷ش.
- حضرت زینب بزرگ بانوی کربلا، عبدالامیر فولادزاده، قم، کانون نشر اندیشههای اسلامی، ۱۳۷۰ش.
- پیامآور کربلا حضرت زینب، مرتضی فهیم کرمانی، تهران، انتشارات دارالسلام، ۱۳۷۶ش.
- اسوههای ایثار (نگاهی به زندگانی حضرت زینب)، عباس قدیانی، تهران، انتشارات فردابه، ۱۳۸۱ش.
- حضرت زینب پیامرسان شهیدان کربلا، محمد محمدی اشتهاردی، تهران، نشر مطهر، ۱۳۷۶ش.
هجوم به حرم حضرت زینب
در پی بحران و جنگ در سوریه اقداماتی توسط گروههای تروریستی و داعش برای تخریب حرم حضرت زینب (س) درسال ۱۳۹۱ش تا ۱۳۹۴ش صورت گرفت که منجر به آسیبدیدگی بخشی از حرم از جمله گنبد و همچنین شهادت برخی از ساکنان و زائران حرم شد، که این هجوم با رشادت های مدافعان حرم خنثی گردید.