تست‌های کرونا در ایران چه انواعی دارد؟

این روزها که تب کرونا داغ تر از همیشه شده تست های کرونا نیز بازار داغی دارد. با بالارفتن آن محدودیت های کرونایی به شهرها آماده است توجه به علائم ابتلا به کرونا و انجام روش های تشخیصی و مراجعه زودهنگام به پزشک بسیار مهم است، پزشکان در شرایط کنونی هشدار داده اند که هر نوع علامت سرماخوردگی را باید کرونا فرض کرد و در صورت تداوم علائم فرد باید به پزشک مراجعه کند تا با تجویز پزشک روش تشخیصی مورد نظر به بیمار توصیه شود.
 
تست های کرونا انواع و اقسام مختلفی دارند از تست های PCR گرفته که ازحلق یا بینی گرفته می شوند تا آزمایش هایی که از خون فرد اخذ می شود و این آزمایش ها به تست سرولوژی مشهور هستند البته این روزها تست های سریع و رپید هم در حال توزیع در مراکز غربالگری کروناست تا بتوان افراد علامت دار را به سرعت غربارلگری و قرنطینه کرد.
 

امیرحسین بحرالعلومیان رئیس کمیته صنفی انجمن متخصصین تجهیزات پزشکی کشور در گفت‌وگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان درباره روش‌های تشخیص آزمایشگاهی ویروس کرونا اظهار کرد: روش‌ نخست تشخیص آزمایشگاهی ویروس کرونا بر اساس شناسایی ویروس است که با دو روش  یافتن ژنوم ویروس با استفاده از روش پی سی آر Real Time PCR  و یافتن آنتی ژن ویروس با تست های سریع یا رپید صورت می‌گیرد، همچنین در روش دوم تشخیص بر اساس آنتی بادی‌های تولید شده در بدن فرد مبتلا به کرونا، علیه آنتی ژن ویروس انجام می‌شود.
 
رئیس کمیته صنفی انجمن متخصصین تجهیزات پزشکی کشور درباره اینکه گاهی پزشکان آزمایش های خون مختلفی را برای تشخیص کرونا تجویز می‌کنند، گفت: البته گاهی اوقات پزشک معالج ممکن است آزمایشات غیر اختصاصی دیگری را براساس سایر واکنش‌های بدن علیه ویروس کرونا درخواست کند که این آزمایشات اختصاصی ویروس کرونا نیست و صرفاً وجود یک عامل ایجاد کننده التهاب یا عفونت در بدن را تأیید می‌کند نظیر آزمایشات ESR , CRP , CBC، ولی آزمایشات اختصاصی همان دو دسته فوق الذکر است.

تست های PCR یا همان تست های مولکولی از حلق و بینی گرفته می شود و روش تشخیص اختصاصی Covid-۱۹ است البته این تست ها منفی کاذب دارد اما مثبت شدن آن به معنای ابتلای قطعی به کروناست.
بحرالعلومیان با اشاره به روش تشخیص کرونا یافتن ژنوم ویروس با استفاده از روش ‌PCR  اظهار کرد:در آزمایش کرونا به روش Real Time PCR، نمونه برداری از سطح مخاطی انتهای حلق و بینی انجام و سپس نمونه برداشت شده به آزمایشگاه منتقل می شود، در این روش آزمایشگاه ابتدا ماده ژنتیکی (ژنوم) ویروس استخراج می‌کند و سپس مناطق خاصی از زنجیره ژنتیکی آن که مخصوص ویروس کروناست(در صورت وجود داشتن) به وسیله دستگاه Real Time PCR تکثیر و تشخیص داده می‌شود و نتیجه بصورت مثبت برای ویروس Covid-۱۹ گزارش می‌شود.
 

رئیس کمیته صنفی انجمن متخصصین تجهیزات پزشکی کشور با اشاره به معایب تشخیص کرونا به روش ‌PCR اظهار کرد:  نتایج این آزمایش از دقت بسیار خوبی برخوردار است ولی این روش معایبی نیز دارد که از جمله آنها می‌توان به قیمت آزمایش و مواد مصرفی و تجهیزات مورد نیاز بسیار بالا و نیاز به افراد بسیار ماهر برای انجام آزمایشات مولکولی اشاره کرد.افزون بر اینها زمان مورد نیاز برای انجام آزمایش زیاد است و گاهی نتایج آزمایش چند روز بعد به بیمار داده می‌شود.
 بحرالعلومیان درباره اینکه برخی افراد تست کرونایشان منفی می شود اما پزشک تشخیص کرونا می دهد، گفت: همچنین در این روش احتمال منفی کاذب به دلیل شرایط نمونه برداری و سایر عوامل مداخله گر وجود دارد و از علل منفی شدن تست PCR می‌توان به جمع‌آوری نامناسب نمونه، نوع نامناسب نمونه، ذخیره سازی و حمل نامناسب و اشکال در مواد و تکنیک اشاره کرد لذا گاهی پزشک با وجود نتیجه منفی آزمایش PCR بر اساس علائم بالینی یا سی تی اسکن تشخیص کرونا می‌دهدو  اقدام به درمان می‌کند.
 

به تازگی تولید کیت های تشخیص Covid-۱۹ با آنتی ژن در کشور آغاز شده است و این تست ها قرار است در مراکز غربالگری سرپایی مورد استفاده قرار گیرد.
رئیس کمیته صنفی انجمن متخصصین تجهیزات پزشکی کشور به روش تشخیص کرونا مبتنی بر یافتن آنتی ژن ویروس یا تست های سریع اشاره کرد و گفت: آزمایش آنتی ژن که در ایران نیز بزودی در دسترس خواهد بود، برروی نمونه‌های مخاطی نظیر خلط انجام می‌شود ولی به جای ردیابی ژنوم ویروس به دنبال پروتئین‌های اختصاصی ویروس (آنتی ژن) می‌گردیم، این تست با سرعت بسیار بالاتر (حدود بیست دقیقه) و ارزانتر (حدودا نصف قیمت روش PCR) قابل انجام است و دقت نسبتا مناسبی هم دارد.

وی درباره کاربرد تست های آنتی ژن یا رپید تست ها کروناو دقت آنها نسبت به تست PCR برای تشخیص کرونا اظهار کرد: این تست‌ها آنتی ژن های اختصاصی ویروس ها را تشخیص می‌دهند و ابتلای فرد به کرونا در همان زمان را می‌توان با این تست ها مشخص کرد قبل از کرونا تست های آنتی ژن و برای ویروس های آنفولانزا وRSV مورد تایید قرار گرفته بود.
 
رئیس کمیته صنفی انجمن متخصصین تجهیزات پزشکی کشور تست های آنتی ژن یا تست های سریع کووید ۱۹ در حال حاضر با نمونه برداری از نازوفارنکس و بینی تایید شده اند و برای انجام تست در رده سنی خاصی محدودیت وجود ندارد و از مزایای این تست های سریع می توان به این موضوع اشاره کرد که این تست‌ها نسبتاً ارزان هستند و قابلیت انجام در بالین بیمار و خارج از آزمایشگاه‌های تشخیصی را دارند.
 
وی افزود:‌ باید توجه داشت تست های سریع کرونا حساسیت کمتری نسبت به تست های PCR دارند ولی به واسطه در دسترس بودن، سرعت جوابدهی ۲۰  دقیقه ای، عدم نیاز به تجهیزات گران قیمت و پرسنل با تخصص بسیار بالا و قیمت مناسب برای تشخیص و غربالگری بیماران به صورت انبوه بسیار کمک کننده هستند و بیشتر در افراد علامت دار مورد استفاده قرار می گیرند و بهتر است برای تشخیص افراد ناقل از تست‌های PCR استفاده کرد.
 

شاید بسیاری از شما با تست خون کرونا آشنا باشید اغلب این تست ها برای آن انجام می شود تا ببینند فرد پیش از این به کرونا مبتلا شده است یا نه؟
 
بحرالعلومیان درباره تشخیص کرونا بر اساس آنتی بادی‌های تولید شده در بدن فرد مبتلا به کرونا علیه آنتی ژن ویروس یا تست های سرولوژی بیان کرد: باید توجه داشت که بدن انسان در مواجه با عوامل بیماری زا بصورت اختصاصی بر علیه هر ویروس یا باکتری و سایر عوامل توسط لنفوسیت‌های B با همکاری سایر سلول‌های سیستم ایمنی آنتی بادی یا پادتن تولید می‌کند.
 
رئیس کمیته صنفی انجمن متخصصین تجهیزات پزشکی کشور  ادامه داد: آنتی بادی‌ها علیه هر آنتی ژن می‌تواند از انواع مختلف (IgA , IgE , IgM , IgG) باشد که هر کدام از این کلاس‌های آنتی بادی در زمان و شرایط خاصی در بدن علیه آنتی ژن یا ویروس کرونا تولید می‌شود و باید توجه داشت که نمونه مورد نیاز برای انجام آزمایش آنتی بادی خون (سرم خون) است.
بحرالعلومیان با بیان اینکه علیه ویروس کرونا دو نوع مختلف آنتی بادی اختصاصی IgG و IgM تولید می‌شود، گفت: در ابتدای ورود ویروس به بدن و پس از واکنش ایمنی اولیه، آنتی بادی از کلاس IgM بر علیه آنتی ژن‌های ویروس تولید می‌شود و بین سه الی هفت روز پس از ورود ویروس به بدن مقدار آن در خون بیمار افزایش می‌یابد و سپس از حدود روز دهم، آنتی بادی از کلاس IgG شروع به افزایش در خون بیمار می‌کند.
 
رئیس کمیته صنفی انجمن متخصصین تجهیزات پزشکی کشور اظهار کرد: از هفته دوم الی سوم آنتی بادی‌های کلاس IgM کم کم کاهش پیدا و آنتی بادی‌های کلاس IgG شروع به افزایش می‌کنند، پس بنابراین در صورتی که IgM به تنهائی در نمونه خون بیمار شناسائی شود نشان دهنده فاز اولیه شروع بیماری است و در صورت حضور همزمان IgM و IgG در خون بیمار می‌توان فهمید شخص مبتلا در فاز‌های انتهائی بیماری است و در صورتی که فقط IgG در خون بیمار حضور داشته باشد به احتمال قوی بیمار بهبود یافته و فقط یک سابقه ابتلا به بیماری در گذشته نزدیک قابل تشخیص است.

بحرالعلومیان بیان کرد: توجه داشته باشید ارزش تشخیصی آزمایش آنتی بادی که روی نمونه خون بیمار انجام می‌شود و از دقت مناسب و سرعت نسبتا خوب (حدودا ۲ الی ۳ ساعت) و قیمت بسیار مناسب (حدودا نصف قیمت روش آنتی ژن و یک چهارم روش PCR محدود است و عمدتا برای مطالعات اپیدمیولوژیک بیماری ارزش دارد. اکنون اطلاعات زیادی در دسترس نیست که عمر و میزان ایمنی زائی IgG برای ویروس کووید ۱۹ تا چه حد است.
 
رئیس کمیته صنفی انجمن متخصصین تجهیزات پزشکی کشور اظهار کرد: نمودار زیر بصورت کلی تفسیر سطح IgG و IgM را توضیح می دهد که ابتدا فقط IgM و در اواسط بیماری هر دو نوع و در انتهای دوره فقط IgG قابل تشخیص است، سطح IgG ممکن است برای مدت طولانی و حتی ماه‌ها و سالها بالا بماند و در صورت عفونت مجدد همین سطوح بالا باعث پاسخ ایمنی سریع و مناسب می‌شود و در عفونت مجدد دوباره سطح IgM کمی بالا می‌رود و مجددا کاهش می یابد.
 
بحرالعلومیان گفت: در نمودار نشان داده شده است که ویروس کرونا تقریباً بین یک تا دو هفته قبل از علائم در نمونه‌های مخاط تنفسی قابل تشخیص است و این موضوع ارزش تست‌های PCR و آنتی ژن را برای تشخیص بیماری به ویژه در ناقلان کرونا نشان می دهد ضمن آنکه IgM و IgG  از زمان شروع علائم در بدن تولید می‌شوندودر ابتدا سطح IgM سریع بالا می رود و این آنتی بادی قابل ردیابی و تشخیص است ولی  IgG به کندی بالا می‌رود و تقریباً دو هفته بعد قابل تشخیص می شود. /باشگاه خبرنگاران