برای چندمین بار حرف از تعویق کنکور سراسری ۱۳۹۹ به میان آمد و دلهرهای دیگر به جان داوطلبان افتاد؛ اغلب فکر میکنیم که خوش به حال کنکوریهای این بُرهه کرونایی است که با تعویق کنکور فرصت بیشتری برای درس خواندن و مرور چندباره نصیبشان شد.
این تفکر شاید برای معدود افرادی صدق کند که در همین ماههای آخر شروع کردند، نه افرادی که برای خود برنامه بلند مدت چیده بودند و با اتمام بودجه بندی کنکور و مرورهایشان دیگر رمقی برای تکرار دروس ندارند و حتی از اینکه مبادا محفوظاتشان از خاطرشان پَر بکشد، دلهره و اضطراب عجیبی را متحمل شدهاند.
حالا هم که تنها حرف تعویق کنکور افتاد، ولی نتیجهای حاصل نشد، در کاهش استرس دانشآموزان هم فرقی نکرد! حرف تعویق کافی بود که اضطرابی دو چندان به سراغ داوطلبان بیاید.
برخیهایشان میگویند این آزمون تمام بشود و برود بلکه یک آب خوش از گلویمان پایین رود؛ نه میتوانیم بدون نگرانی از ابتلا به کرونا خارج شویم و نه میتوانیم راحت باشیم ؛ ماندیم بین درسخواندن و نخواندن و یک عالم محفوظات ذهنی که هر لحظه از خاطرمان میرود.
پوریا پژوهان فر روانشناس و مشاور تحصیلی در گفتگو با خبرنگار حوزه آموزش و پرورش، در خصوص درسخواندن، آزمون دادن و اضطراب دوران کنکور اظهار کرد: آزمونهایی که در زندگی همه ما وجود دارند، به چند دسته تقسیم میشوند؛ برخی از این آزمونها در روانشناسی به عنوان آزمونهای خطیر یاد میشوند.
او ادامه داد: یعنی آزمونهایی که به طور خودکار با خودشان استرس حمل میکنند. این استرس باعث میشود که فرد به دلیل نگرانی بابت نتیجه آزمونخود دچار اضطراب شود و یکی از اشتباهات والدین این است که گمان میبرند فرزندشان نباید استرس داشته باشد.
او افزود: به طور مثال وقتی دانشآموز ابراز نگرانی میکند با پاسخهایی مواجه میشوند مانند «استرس؟ استرس معنی نمیدهد! اصلا چرا باید استرس داشته باشی و ...»؛ در واقع اینها پُر آفتترین جملاتی اند که اولیای کنکوری به فرزندانشان میتوانند بگویند.
پژوهان فر گفت: استرس بر خلاف تفکر برخی والدین، بسیار معنا دارد و نیازمند التفات و توجه است؛ در ماهیت هر آزمونی استرس وجود دارد و فرقی نمیکند چند ساله و در چه مقطعی باشید. وقتی به دانش آموز گفته میشود که دلیلی برای استرس وجود ندارد، او دچار دوگانگی میشود و فکر میکند که شاید خود اوست که مشکلی دارد! به همین دلیل دوچندان اضطراب گریبانگیرش میشود.
او تاکید کرد: دانش آموزانی بودند که با وجود استرس نامحدود، رتبههای تک رقمی آوردند. روشهایی برای کنترل استرس است و توصیه میشود قبل از اینکه دانشآموز قصد مراجعه به دکتر داشته باشد، دقیقا علائم خود را بررسی کند و متوجه شود که دچار استرس است یا اضطراب! چرا که اضطراب با علایم خاصی همراه است.
او افزود: قرمز شدن گوش، سرخ شدن گونهها، عرق کردن کف دستها، افزایش نامتعارف ضربان قلب از جمله نشانههای اضطراب است و با استفاده از توصیههای دکتر متخصص میتوان برای کاهش و رفع این شرایط اقدام کرد. سه راهکار غیر از اینگونه درمان دارویی وجود دارد که دانشآموزان میتوانند با استفاده از آن در حین کنکور، کمک زیادی به کاهش استرس خود کنند.
این روانشناس و مشاور تحصیلی با اشاره به تکنیک دو انگشت گفت: داوطلبان میتوانند انگشت سبابه و شست خود را هر موقع اضطراب به سراغشان آمد روی هم فشار دهند. در حین اعمال این فشار باید ذهن خود را به هر چیزی که حس خوشایندی به آنها میدهد، معطوف کنند.
او افزود: نکته بعدی مرور و تکرار آیه «أَلا بِذِکرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ القُلُوبُ» است. یاد خدا بی شک موجب آرامش آزمون دهنده میشود و ترکیب این ذکر همراه با تکنیک دو انگشت تاثیر خوبی دارد. اگر داوطلبان کنکور لحظهای احساس کردند ضربان قلبشان بالا رفت، وقفهای کوتاه در آزمون داشته باشند و شروع کنند به استفاده از تکنیک پنج پنج. یعنی (پنج ثانیه دم و پنج ثانیه بازدم) داشته باشند و به تعداد پنج بار این حرکت را انجام دهند و حداکثر تا یک دقیقه به طول بینجامد.
او تاکید کرد: همراه داشتن آب و نوشیدن آن به اندازه یک جرعه کمک کننده خواهد بود. از دیگر روشها میتوان به فوت کردن شست راست یا چپ که بسیار ساده و موثر است اشاره کرد. داوطلب حین آزمون میتواند دست دیگرش را با فوت کردن به کار گرفته تا ذهن آرامتری داشته باشد.