سوزن زدن هم هنر می خواهد + تصاویر

پیشینه سوزن‌دوزی را نمی‌توان به زمان مشخصی نسبت داد؛ اما گفته می‌شود که ریشه این هنر به حدود ۱۰۰ یا ۲۰۰ سال پیش از ظهور اسلام برمی‌گردد؛ این درحالی است که خوشبختانه قدمت طولانی این هنر باعث فراموش شدن آن در این سال‌ها نشده است و همچنان نیز سوزن دوزی بخش اصلی پوشش زنان استان سیستان و بلوچستان را تشکیل می‌دهد. هنری که مدت‌هاست نه تنها از مرز‌های استانی بلکه از مرز‌های ملی نیز عبور کرده و به عنوان یکی از زیباترین هنر‌های سنتی ایران به جهان معرفی شده است.

 

سوزن دوزی (سوچن‌دوزی) یا بلوچ دوزی تلفیقی است از رنگ‌های خالص و طبیعی که به همت زنان و دختران بلوچ همچنان زنده است و البته نقش بسیار مهمی را در تامین مایحتاج خانوار‌های روستایی ایفا می‌کند. به هر حال اغلب کسانی که در این هنر ایفای نقش می‌کنند زنانی هستند که از سنین کودکی و در خانواده با این هنر آشنا می‌شوند.

شهین شهرکی، یکی از سوزن‌دوز‌های استان سیستان و بلوچستان است که کارهایش مهر ملی ایران و خامه‌دوزی‌هایی که انجام می‌دهد مهر اصالت یونسکو را دارد و از دو آکادمی انگلستان و دانمارک گواهی اصالت گرفته است.

این هنرمند که از چهارم دبستان سوزن دوزی را یاد گرفته و حالا حدود ۴۶ سال است که این کار را انجام می‌دهد، درباره علت ماندگاری هنر سوزن‌دوزی در استان سیستان و بلوچستان می‌گوید: این هنر خودآموز است و از سوی مادران به دختران و در خانواده آموزش داده می‌شود. زمان ما اصلا آموزش تخصصی وجود نداشت و در خانواده‌هایمان این هنر را یاد گرفتیم؛ اما اخیرا به منظور توسعه صنایع‌دستی آموزش‌های تخصصی و خارج از خانواده نیز افزایش یافته است. نسل جوان نیز به یادگیری هنر سوزن دوزی علاقه‌مند است، چراکه منبع درآمد خوبی برای آن‌ها محسوب می‌شود.

او ادامه می‌دهد: در این میان طبیعتا قیمت اثری که یک هنرمند قدیمی ارائه می‌دهد، باید با کاری که هنرمندان جوان تولید می‌کند، متفاوت باشد. در همه شغل‌ها و صنف‌ها حقوق افراد باتجربه با جوانان متفاوت است، اما متاسفانه در عرصه صنایع‌دستی این موضوع اصلا در نظر گرفته نمی‌شود. به هر حال کیفیت و ظرافت اثری که یک هنرمند با ۳۰ سال سابقه کار تولید می‌کند، با یک هنرمند تازه‌کار، بسیار متفاوت است؛ اما متاسفانه این تفاوت‌ها به‌درستی ارزش‌گذاری نمی‌شوند.

این هنرمند همچنین درباره میزان استفاده مردم استان از هنر سوزن‌دوزی، می‌گوید: مردم استان ارزش این هنر را به‌خوبی می‌دانند؛ البته باید این نکته را نیز در نظر داشت که اکثر مردم خودشان تولیدکننده هستند و لباس‌هایی که می‌پوشند تولید خودشان است و درصد کمی هستند که خرید می‌کنند. هنر سوزن‌دوزی سخت نیست، اما واقعا طاقت‌فرسا است و واقعا نیاز به حوصله دارد. سوزن‌دوز‌های ما واقعا حساب‌گر‌های خوبی هستند و اگر سواد داشتند مطمئن باشید که حسابدار‌های بسیار خوبی می‌شدند.

شهرکی با بیان اینکه «سوزن دوزی نه تنها در استان سیستان و بلوچستان بلکه در سایر استان‌ها نیز طرفدار دارد»، اظهار می‌کند: ما از استان‌های مختلف ایران هم سفارش داریم و هم اینکه برای تولید و فعالیت در این حوزه آموزش می‌بینند و فعالیت می‌کنند.

در ادامه نمونه‌هایی از کار‌های سوزن دوزی را می‌بینید: