ممنوعیت نمایش تصویر بیماران در همه برنامه‌های رسانه ملی

باقر لاریجانی، مشاورعالی وزیر بهداشت، در نامه‌ای به علی عسکری، رییس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، ضمن تاکید بر اصل اخلاقی رعایت محرمانگی و حریم خصوصی بیماران، پیشنهاد داد که «ممنوعیت نمایش تصویر بیماران در همه برنامه‌های رسانه ملی» به عنوان یک قاعده کلی، از سوی ریاست سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، مصوب و ابلاغ شود.

لاریجانی در این نامه همچنین، با بیان اینکه دغدغه موجود در خصوص موج دوم کرونا، رسانه ملی را بر آن داشته تا گزارش‌های تاثیرگذاری را برای روشنگری بیشتر، برای جامعه، بیماران و اطرافیانشان تهیه کند، انعکاس تصاویر بیماران خصوصا در بخش‌های مراقبت‌های ویژه که بیماران در آن شرایط مناسبی را ندارند و طبعا امکان اخذ رضایت برای انعکاس تصاویر را ندارند نگرانی‌هایی را به درستی خصوصا در میان کادر درمان و خانواده بیماران در خصوص حفظ کرامت و حریم خصوصی بیماران، ایجاد کرده است.

او با اشاره به ضوابط مصرح اخلاقی در ماده ۸۷ راهنمای اخلاقی شاغلین حرف پزشکی، یادآور شد، «انجام هرگونه عکسبرداری و فیلمبرداری از بیماران تنها پس از کسب اجازه از بیماران مجاز است».

متن کامل این نامه را در ادامه می‌خوانید.

جناب آقای دکتر علی عسکری
رییس محترم سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران

از زمان مواجهه کشور با بیماری پر رمز و راز کرونا چند ماه می‌گذرد و در این مدت شاهد صحنه‌هایی به یادماندنی از رشادت، ایثار و مسئولیت پذیری اقشار و آحاد مختلف جامعه به ویژه گروه پزشکی بوده ایم. اگرچه کادر درمان در خط مقدم مبارزه با کرونا بودند، اما نباید از حضور نیرو‌های داوطلب و ایثاگر از اقشار مختلف جامعه در این مبارزه غافل بود. بدون تردید خبرنگاران متعهد و مسئولیت پذیر یکی از مهمترین این اقشار هستند.

ضمن سپاس و تکریم تلاش‌های ارزنده جامعه خبری کشور و رسانه‌های عمومی خصوصا سازمان صداوسیما و شخص جنابعالی در همکاری با نظام سلامت کشور، به نظر می‌رسد، شرایط خاص بخش‌های کرونا و نیز نگاه ویژه جامعه به گزارش‌های تهیه شده در این خصوص اقتضا می‌کند، هم نظام سلامت و هم رسانه‌های عمومی در حوزه اطلاع رسانی دقت بیشتری به جنبه‌های اخلاقی و ظرافت‌های موجود در این حوزه داشته باشند.

در روز‌های اخیر، دغدغه موجود درخصوص موج دوم بیماری، رسانه را به درستی برآن داشته که گزارش‌های تاثیرگذاری را برای روشنگری بیشتر، برای جامعه، بیماران و اطرافیانشان تهیه کنند. اما انعکاس تصاویر بیماران خصوصا در بخش‌های مراقبت‌های ویژه که بیماران در آن شرایط مناسبی را نداشته و طبعا امکان اخذ رضایت برای انعکاس تصاویر ندارند، نگرانی‌هایی را به درستی خصوصا در میان کادر درمان و خانواده بیماران در خصوص حفظ کرامت و حریم خصوصی بیماران، ایجاد کرده است.

از آنجا که براساس ضوابط مصرح اخلاقی که در ماده ۸۷ راهنمای اخلاقی شاغلین حرف پزشکی نیز آمده، "انجام هرگونه عکسبرداری و فیلمبرداری از بیماران تنها پس از کسب اجازه از بیماران مجاز است. " سپاسگزار خواهیم بود چنانچه ضمن ابلاغ این مهم به دست اندکاران تهیه گزارش‌ها دستور فرمایید از تکرار چنین مواردی جلوگیری شود و در گزارش‌های تهیه شده تصاویر بیماران بدون اخذ رضایت از ایشان یا تصمیم گیرنده جایگزینشان منتشر نشده و در موارد ضروری با انتخاب مناسب زاویه دوربین و یا با محو تصویر چهره به صورتی که چهره بیمار مشخص نشود به این مهم توجه شود. البته وظیفه مدیریت مراکز درمانی خصوصا بخش‌های مراقبت ویژه نیز توجه به این امر و جلوگیری از ضبط چنین گزارش‌هایی بدون هماهنگی و رضایت بیماران است.

در پایان پیشنهاد می‌شود، ممنوعیت نمایش تصویر بیماران در همه برنامه‌های رسانه ملی به عنوان یک قاعده کلی مصوب و ابلاغ گردد و موارد استثنایی که حتما لازم است چهره بیماران نشان داده شود، تنها با اخذ رضایت معتبر انجام گیرد. قطعا این حرکت رسانه ملی علاوه بر اینکه تاکید بر اصل اخلاقی رعایت محرمانگی و حریم خصوصی بیماران است، براساس تجربیات شواهد علمی موجود در حوزه جامعه شناسی سلامت، با تاثیرات مستقیم و غیرمستقیم زمینه ساز اعتماد بیش از پیش مردم به صدا و سیما خواهد بود.

پیشاپیش از حسن نظر و همکاری جنابعالی نهایت سپاس را دارم

دکتر باقر لاریجانی
مشاورعالی وزیر بهداشت