روزنامه جام جم: این روزها زندگی کردن در فضای مجازی به حقیقتی انکارناپذیر تبدیل شده است. درصد بالایی از افراد جامعه در فضای مجازی دستکم یک حساب کاربری دارند و هر کسی بنا به شخصیت و روحیات خود عکسی را برای حساب کاربریاش انتخاب میکند. نمایهای از گل، طبیعت، عکس شخصی و عکس با دوستان، برخی هم البته عکسی برای حساب کاربری خود ندارند. در این میان، اما شاید کمتر کسی بداند روانشناسان معتقدند از طریق عکس پروفایل افراد میتوان به ویژگیهای اخلاقی و شخصیتی آنها پی برد، گرچه این کار برای افراد غیرمتخصص امکانپذیر نیست؛ هرچند به گفته روانشناسان و جامعهشناسان این یافتهها قطعی نیست و حتی ممکن است در فرهنگهای مختلف، معانی متفاوتی داشته باشد.
خودافشاگری
به گفته روانشناسان، رفتار مجازی و سایبری افراد تا حد زیادی میتواند شخصیت واقعی آنها را افشا کند. فضای مجازی یکی از مهمترین بسترها برای این خود افشاگری است. این عکسها میتواند اطلاعاتی درباره فرهنگ و شرایط اجتماعی و خانوادگی افراد به ما بدهد. به یاد داشته باشیم دنیای امروز، دنیایی بصری است و چگونگی حضور در این دنیا بسیار مهم است. در این میان، انتخاب عکس پروفایل برای حضور در فضای مجازی از اهمیت بالایی برخوردار است، چون عکس پروفایل افراد، نقطه شروع ارتباط آنها با دیگر کاربران است و بر اساس اصول شخصیتشناسی عکس پروفایل، میتواند بیانگر پیامهای متفاوتی در مورد شخصیت، علایق، مهارتها و سایر ویژگیهای شخصیتی آنها باشد.
یعنی وقتی کسی شما را نمیشناسد، ابتدا عکس پروفایل شما را میبیند و در ذهنش از عکس شما شخصیتی میسازد. همچنین نمایه شما میتواند نشان دهد شما درباره خود چطور فکر میکنید یا دوست دارید دیگران درباره شما چطور فکر کنند؟ میخواهید خود را خاص نشان دهید، منزوی هستید یا برونگرا؟ دنبالهرو آخرین نوع مد با پرترههای هنری هستید یا عکس پروفایلتان همیشه سلفی است؟
با این افراد محتاطانه برخورد کنید
فیکها: وقتی فردی به هر دلیلی میخواهد در فضای مجازی شناخته نشود، کمتر از نام و تصویر واقعی خودش استفاده میکند. افراد بیادب و پرخاشگر، افرادی که میخواهند حرفهایی متناقض با هویت اصلیشان بزنند و... هویت واقعیشان را کمتر فاش میکنند و به همین دلیل با نام و تصویر غیرواقعی در شبکههای اجتماعی ظاهر میشوند تا قابل شناسایی نباشند، بنابراین اگر فردی با هویت نامعلوم و بدون داشتن تصویر قصد دوستی با شما را داشت در پذیرش این دوستی محتاط باشید و آن را بهسادگی قبول نکنید.
خودشیفتهها: روانشناسان اعتقاد دارند، افرادی که برای عکس پروفایلشان لباسهای شیک و گرانقیمت میپوشند، ژست خاص میگیرند یا به آتلیه میروند، در دسته افراد خودشیفته یا با اعتماد بهنفس خیلی بالا قرار دارند. این افراد از دیدن تصاویر خودشان لذت میبرند و میخواهند چنین تصاویری از آنها در معرض دید عموم قرار گیرد. یعنی مردم آنها را با تمایل به دیدهشدنهای گاه و بیگاهشان بشناسند و از آنها یاد کنند. از دیگر ویژگیهای افراد خودشیفته این است که خیلی دوست دارند مدیریت و رهبری گروههای شبکههای اجتماعی را برعهده بگیرند که این موضوع از یک نیاز روانی خبر میدهد و این پیام را منتقل میکند که از این راه به دنبال کسب هویت هستند.
وسواسیها: شخصیتهای وسواسی بیشتر به دنبال عکسهایی هستند که از هر لحاظ ایدهآل باشد. بهنظر میرسد این افراد براساس ساختار روانیشان خواهان جلبتوجه و درخشش هستند و برای رسیدن به این هدف از همه عوامل استفاده میکنند. عکسی که قرار است در صفحه شخصی و پروفایلشان قرار گیرد باید از هر نظر بیعیب و نقص باشد. از این رو برای انتخاب و عکاسی دقت زیادی به خرج میدهند. حتی ممکن است برای داشتن عکس بیعیب و نقص هزینه زیادی کنند و برای داشتن چنین عکسی وقت بگذارند. اگر به عکس مطلوب دست پیدا کرده و نظرات مثبتی دریافت کنند، میلی به تغییر عکسشان ندارند.
قدرتطلبها: افراد مغرور و قدرتطلب بهطور معمول عکسهایشان را با ژست و قیافههای خاص نمایش میدهند و دلشان میخواهد نمادهای قدرت بیرونی را در معرض دید عموم قرار دهند. اگر با شغلشان به قدرت میرسند ممکن است پشت میز مدیریت عکس بگیرند. شاید هم به مکانهایی بروند که به آنها افتخار میکنند و کنار اتومبیل گرانقیمت یا ویلای شخصیشان بایستند، حتی طرز نشستن آنها هم از این ویژگیشان حکایت میکند. وقتی با غرور روی صندلی لم میدهند این پیام را به مخاطب منتقل میکنند که من قدرتمند هستم.
ویترینی برای معرفی شما
عکس پروفایل در حقیقت ویترینی است برای این که ما را به مخاطبمان معرفی کند. افراد با کمک این عکسها میخواهند خودشان را از دریچهای که بیشتر محبوب خودشان است، به دیگران نشان دهند. در دوره فعلی و در فضای مجازی با توجه به شرایط، افراد مجبورند در کوتاهترین زمان، اطلاعاتی درباره خودشان به دیگران بدهند، گاهی، اما بدون اینکه خودشان از این مساله آگاه باشند. یعنی در دنیای امروز و بهویژه فضای مجازی، شما بخشی از اطلاعات مربوط به خودتان را که مورد پسندتان است، به دیگران ارائه میکنید. هرچند در هر جامعهای فرهنگی حاکم است، گاهی محدودیتهایی وجود دارد که باعث میشود افراد نخواهند عکس خودشان را در پروفایلشان بگذارند.
بایدها و نبایدها
اما حالا که متوجه شدیم عکس پروفایل تا این اندازه در معرفی شخصیت افراد مهم است، بهتر است چند نکته را در نظر داشته باشید و به منظور تاثیرگذاری بیشتر، نکات مرتبط با روانشناسی عکسها را در انتخاب عکس پروفایل رعایت کنید.
عکسی را انتخاب کنید که بیشترین شباهت در دنیای واقعی را به شما دارد.
بهدرستی نشان دهد شما چه کسی هستید
بهترین ویژگی شما را برجسته کند، یعنی مشخصا به دیگران بفهماند شغل شما چیست یا شما همیشه لبخند به لب دارید و...
بهترین عکس شما از مجموعه ۳۰ عکس گزینش شده باشد.
نور در عکس پروفایل عامل بسیار مهمی است. نباید نور تند یا سایه در عکس وجود داشته باشد. به طور کلی عکس باید واضح باشد.
با خود آشنا شوید
هرچند نمیتوان با قطعیت گفت این مطلب در مورد همه افراد صدق میکند، اما آخرین نتایج یافتههای محققان در پی آمده است که میتوانید بخوانید. البته باز هم قابل تاکید است این مطالب ممکن است با توجه به نوع فرهنگ و حتی شخصیت فرد متفاوت باشد و ثابت نیست.
نمایه بدون عکس: افرادی که برای پروفایلشان هیچ عکسی انتخاب نمیکنند، مایلند هویتشان تا حدی مبهم بماند و بهجز افراد نزدیک، با اشخاص دیگری در ارتباط تنگاتنگ نباشند. این مساله حاکی از آن است که فرد اهل شوآف نیست و تمایلی برای دیده شدن بیش از حد ندارد. نکته دیگر در مورد آنها این است که گاهی هم فرد به دلیل احساس نقصی که میکند عکسی روی پروفایل خود نمیگذارد. منظور از احساس نقص، بیحوصلگی، افسردگی یا کمبود اعتماد به نفس است.
خجالتی ها: افراد کمرو و خجالتی این ویژگیشان را در شبکههای اجتماعی هم بروز میدهند. این افراد معمولا از عکس واقعی خودشان کمتر استفاده میکنند یا تصاویرشان کاملا واضح نیست. شما در پروفایل آنها عکسی میبینید که از نمای دور گرفته شده است. علاوه بر این ممکن است ترجیح دهند به جای عکس واقعی خودشان تصاویری از زیباییهای طبیعی داشته باشند. کمروها عکسهای سنتی را هم میپسندند و دوست ندارند در فضای مجازی جلب توجه کنند.
عکس پروفایل کارتونی: استفاده از عکس کارتونی یا کاریکاتور حاکی از رویا و تخیل بالای فرد یا فرار ناخودآگاه صاحب آن حساب کاربری از واقعیتهای زندگی است. این نوع عکس همچنین نشانههایی از کودک درون فعال و شوخطبعی دارد.
عکس طبیعت: افراد با انتخاب طبیعت، در پی بیان لطافت و ابراز مهربانی هستند. این گونه عکسها حاکی از علاقه به تولد، صلح و آرامش است. توجه کنید این افراد مطلقا دنبال بحثهای تنشدار نیستند و شاید این ویژگی حاکی از وجود یک اضطراب پنهان درونی در آنها باشد که تمایلی ندارند از آن صحبت کنند.